QĐND Online -Dư luận, trong đó có nhiều cơ quan báo chí và người dân đang đặt ra những câu hỏi xung quanh sự việc ông Trương Công Nghênh, xã viên Hợp tác xã (HTX) Đông Thắng (Đông Ngạc, Từ Liêm, Hà Nội) bị các cơ quan tố tụng khởi tố vì “Vi phạm các quy định về sử dụng đất đai”. Diễn tiến của quá trình này kéo dài cả chục năm nay và nó đang có dấu hiệu bị “hình sự hóa”.

Đất ao được giao, sao ép thu hồi ?

Để bạn đọc và các cơ quan chức năng có cơ sở xem xét, xin được khái quát lại sự việc như sau: Ông Trương Công Nghênh là xã viên của HTX nông nghiệp Đông Thắng. Thực hiện Nghị định 64/CP của Chính phủ về việc giao đất nông nghiệp cho xã viên canh tác, do gia đình ông Nghênh còn thiếu 240m2, năm 2002, HTX Đông Thắng đã lên phương án điều ghép diện tích còn thiếu của ông Nghênh vào đất ao thuộc xóm 4C. Việc điều ghép này có trong biểu đồ sổ sách và xác nhận đóng dấu đỏ do Chủ nhiệm HTX Đông Thắng-ông Nguyễn Xuân Trường ký. Ông Nguyễn Xuân Trường khi làm việc với báo QĐND đã khẳng định: việc giao đất cho xã viên như ông Nghênh là đúng chủ trương. Căn cứ vào quyết định giao đất trên, hộ ông Nghênh và các hộ khác cùng được giao đã canh tác, nộp nghĩa vụ thuế đầy đủ với Nhà nước.

Ông Nghênh được HTX giao đất ao, có đóng "dấu đỏ", nhưng vụ việc khiến nhiều cơ quan báo chí vào cuộc, không đồng tình với cách làm của UBND xã Đông Ngạc.

Tuy nhiên, đầu năm 2005, UBND xã Đông Ngạc có ý định thu hồi diện tích ao trên để chuyển mục đích sử dụng bằng cách giao diện tích của ông Ngênh cho chùa Tư Khánh. Do các bước giải quyết thu hồi không hợp lý nên dẫn đến việc khiếu nại qua lại giữa các bên (báo QĐND số ra ngày 14-8-2009 đã nói rõ việc này), từ đó nảy sinh các vấn đề bức xúc, khiếu kiện. Đây cũng là một trong những nguyên nhân để sự việc đáng lẽ “từ bé” bị xé “ra to”, ông Trương Công Nghênh bị khởi tố về tội “Vi phạm các quy định về sử dụng đất đai” theo quy định tại Điều 173, Bộ luật Hình sự.

UBND huyện đang giải quyết, công an đã khởi tố!

Trong khi HTX Đông Thắng khẳng định quyền giao đất là đúng thẩm quyền (theo tìm hiểu của PV, năm 2003, Luật HTX ra đời, kể từ đây, các HTX nông nghiệp trở thành HTX dịch vụ. HTX dịch vụ đương nhiên không có quyền giao đất, song HTX Đông Thắng giao đất cho ông Nghênh năm 2000 là đúng thẩm quyền) thì UBND xã lại khẳng định không. Ông Nguyễn Văn Chiến, Chủ tịch UBND xã Đông Ngạc cho rằng, HTX giao đất cho ông Nghênh là không đúng phương án, chính vì vậy phải thu hồi. Bởi những quan điểm khác nhau đó, ông Nghênh đã làm đơn kiến nghị việc thu hồi. Ông Nghênh cam kết, khẳng định sẽ bàn giao lại đất ao khi Nhà nước có nhu cầu nhưng đòi hỏi UBND xã phải làm đúng trình tự và đền bù cho ông công sức lao động. Quá trình này (từ 2005) đến 2011, đã diễn ra các hành động đổ đất xuống ao (của nhà chùa, của người dân) và cả của ông Nghênh. Ông Nghênh xin HTX được quây hàng rào bảo vệ chống lấn chiếm và được HTX xác nhận, đồng ý. Ngày 3-12-2009, UBND xã Đông Ngạc kiểm tra hiện trạng sử dụng đất đã lập biên bản hành vi vi phạm đổ đất, san chiếm 25m2 ao của ông Nghênh và ra quyết định xử phạt hành chính bằng hình thức cảnh cáo. Sau đó, UBND xã Đông Ngạc đã có chỉ đạo giải tỏa khu đất ao này. Không đồng ý với quyết định của xã, ông Nghênh khiếu nại lên UBND huyện. Ngày 30-11-2011, UBND huyện Từ Liêm có Quyết định số 11318/QĐ-UBND do Phó chủ tịch Nguyễn Kim Vinh ký, trong đó cũng xác nhận việc gia đình ông Nghênh vẫn chưa được giao đủ đất. “UBND huyện Từ Liêm yêu cầu UBND xã Đông Ngạc phối hợp với Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện hoàn chỉnh hồ sơ giao đất nông nghiệp bổ sung cho hộ ông Trương Công Nghênh”. Quyết định này còn ghi rõ: Nếu không đồng ý với quyết định này, ông Trương Công Nghênh có quyền khởi kiện tại Tòa án Nhân dân huyện Từ Liêm trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định.

Sau nửa tháng, ngày 14-12-2011, ông Nghênh nhận được bản quyết định trên nhưng tiếc thay, ông chưa kịp “khởi kiện” thì đã bị khởi tố bị can!?

Quyết định khởi tố bị can của ông Nghênh do Thượng tá Lê Tiến Dũng, Phó thủ trưởng cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện ký ngày 22-9-2011, nghĩa là trước 2 tháng khi UBND huyện ra quyết định về giải quyết khiếu nại đối với ông Nghênh. Như vậy, không chỉ ông Nghênh, gia đình ông, người dân mà cả dư luận cũng có quyền đặt dấu hỏi đối với sự vào cuộc khẩn trương, quyết liệt này (chúng tôi sẽ đề cập sự “quyết liệt” ở phần sau bài viết) của cơ quan bảo vệ pháp luật.

(Kỳ 2: Thiếu khách quan trong quá trình điều tra?)

Bài, ảnh: Anh Thu-Xuân Dũng