QĐND - Mấy năm trở lại đây, hàng trăm hộ dân xã Quảng Bị, huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội luôn thấp thỏm sống khi đất đai của họ bị sụt lún, trôi tuột xuống dòng sông; căn nhà họ sống ngày càng vằn vện thêm nhiều vết nứt. Sau nhiều lần kiến nghị, một đoạn sông hơn 300m đã được đưa vào dự án kè, nhưng điều đó chẳng thấm tháp vào đâu so với 4km sông chảy qua địa bàn xã.

Nỗi lo mất đất, nứt nhà

Sông Bùi, đoạn chảy qua địa bàn xã Quảng Bị, huyện Chương Mỹ có chiều dài khoảng 4km và đi qua đội 8, 9, 10 thuộc thôn 5, nhưng đây là đoạn đê xung yếu, hiện có tới 3km đang trong tình trạng sạt lở nghiêm trọng. 6 năm trở lại đây, sau mỗi trận mưa, bão, những vạt đất thổ cư, vườn tược, cây cối của hàng trăm hộ dân trên địa bàn cứ thế sạt xuống sông. Trong đó có một số đã vào sát mép công trình, gây đổ, nứt nhà dân. Tính đến nay, số hộ bị nứt nhà của thôn là 162 hộ, trong đó, đội 8 có 62 hộ; đội 9 có 80 hộ và đội 10 có 20 hộ. Điểm sạt lở nghiêm trọng nhất đã ăn sâu vào đất thổ cư 50m. Đã thế, nơi đây hiện đang xuất hiện những mạch sủi, mạch đùn khiến người dân lo sợ, phải đi sơ tán.

Ông Trịnh Đình Trung, cán bộ phụ trách giao thông thủy lợi, người dẫn đường cho phóng viên, giải thích: “Nguyên nhân chính là do chân đê không đủ quy định, thậm chí có đoạn không có cả chân đê nhưng chưa được tu bổ, thả đá hộ chân. Mặt khác, phía bờ sông bên kia thuộc xã Mỹ Nương, cách đây 6 năm đã được kè kiên cố khiến dòng chảy cứ thế đâm sang thúc vào mái đê nên tình trạng sạt lở càng nghiêm trọng”.

Anh Nguyễn Viết Dục ở đội 8, thôn 5 cho biết: "Hiện nay, con đường vào nhà tôi đã bị sạt lở nên chỉ còn một lối đi chênh vênh, rộng chừng 2m. Việc sạt lở bắt đầu từ một hố trượt ở vườn sau, rồi dẫn lên nhà, vòng ra sân và tường nhà bắt đầu nứt. Thấy vết nứt trên tường mỗi lúc một to ra, có chỗ rộng tới 5cm, nên tôi lấy vữa trát vào cho đỡ ghê. Cứ mưa to gió lớn là chúng tôi lại di chuyển đến ở nhờ nhà anh họ". Vợ anh Dục góp lời: “Có hôm, đang nửa đêm trời chẳng mưa bão gì, nhưng nước thượng nguồn bất ngờ đổ về, nghe rõ đất bên hông nhà ào ào  lở xuống sông, nhà cửa lắc lư như đang động đất, tôi vội gọi các con dậy và chạy tránh sạt lở...”.

Một tảng đất mới sạt xuống vườn nhà ông Trịnh Đình Đạt.

Còn gia đình bà Nguyễn Thị Liên ở đội 8, thôn 5, điểm sạt đã ăn sâu vào công trình phụ, sụt theo chiều thẳng đứng đã biến thành một vực sâu hun hút. Chẳng còn chỗ ở nào khác, trong khi đất đai cứ ngày ngày bị “ngoạm” mất, nên bà Liên đã mua hàng chục xe công nông đá hộc, cát sỏi và hàng tấn xi măng về gia cố lại tường bao. Đây chỉ là giải pháp tình thế, chứ chừng ấy nỗ lực cũng chưa có gì bảo đảm.

Được biết, hiện nay, ở địa bàn đội 9 thôn 5, tình trạng sạt lở đang có diễn biến phức tạp. Nhiều khi, chỉ sau một đêm, những gốc cây xà cừ lâu năm, những búi tre “thành đồng” và cả công trình phụ, tường bao của nhiều gia đình đã nằm trọn dưới sông.

Sao chỉ có hơn 300m bờ sông được kè?

Mất đất, hỏng nhà, cây cối trôi sông, những người dân xã Quảng Bị sống ven sông Bùi vẫn kiên cường bám trụ và mong bờ sông quê mình sớm được kè kiên cố. Sau nhiều năm kiến nghị, đến nay đã có 4 đoạn được trên phê duyệt kè đá kiên cố, trong đó có 3 đoạn (86m và 160m thuộc đội 8 và 55m thuộc đội 9) đều thuộc phía ao, chỉ có tác dụng bảo vệ đê bê tông...

Ông Trịnh Đình Đạt ở đội 8, thôn 5 bức xúc: “Khi thấy cán bộ về khảo sát từng nhà dân, chúng tôi mừng lắm, nhưng nay chỉ kè có 300m phía dân ở, so với 3km đang sạt lở thì chẳng khác nào "muối bỏ bể". Chúng tôi mong được kè đá như xã Mỹ Nương bên kia sông”.

Theo ông Bùi Tuấn Cử, Chủ tịch UBND xã Quảng Bị: “Từ năm 2008 đến nay, tình trạng sạt lở bờ tả đê Bùi diễn ra nhanh chóng, có những đoạn chỉ còn cách đê 40m. Địa phương chúng tôi có 560 hộ dân, với 2.700 nhân khẩu sống ngoài đê sông Bùi, nên luôn trong tình trạng nguy hiểm. Về lâu dài thì phải xây kè phía sông toàn bộ đội 8, đội 10 và đoạn còn lại của đội 9, nhưng kinh phí địa phương hạn hẹp nên đang chờ huyện, thành phố quan tâm hỗ trợ kinh phí...”.

Còn ông Đào Quốc Vương, Hạt phó Hạt Quản lý đê điều Thanh Oai-Chương Mỹ đánh giá: “Đoạn sông Bùi chảy qua địa phận xã Quảng Bị có nhiều đoạn rất yếu và thường xuyên bị sạt lở. Nguyên nhân là do khu vực này là thềm bờ sông cao, mái đê đứng, có độ chếch rất lớn, một số đoạn đã bịt sạt trượt lấn sâu vào khu dân cư, đe dọa tới cuộc sống của người dân trên địa bàn. Các cơ quan chức năng đã kiểm tra đánh giá hiện trạng và khẳng định mức độ sạt lở ở đây là nghiêm trọng. Chúng tôi đã báo cáo lên chi cục để xem xét đề xuất với UBND Thành phố sớm có biện pháp khắc phục...”.

Những nguy hiểm và thiệt hại do sạt lở đất tại thôn 5 xã Quảng Bị là quá rõ ràng, và việc đổ đất, đóng cọc, trồng tre của người dân chỉ là giải pháp tình thế. Về lâu dài, để bảo vệ đê điều và bảo vệ tài sản, tính mạng người dân rất cần có hệ thống kè kiên cố, trải dài. Có như vậy mới hạn chế được thiệt hại và giúp người dân xã Quảng Bị yên tâm lao động, sản xuất.

Bài và ảnh: KIM DUNG