QĐND - Những ngày gần đây, bà con nông dân huyện miền núi Khánh Sơn (Khánh Hòa) buồn bã nhìn chuối chín trên nương mà thở dài ngao ngán. Họ không tha thiết thu hoạch bởi chuối rớt giá thê thảm. Sản phẩm làm ra không đủ nuôi sống gia đình. Tình trạng người dân trồng chuối theo phong trào, thiếu ổn định về đầu ra gây nên nhiều hệ lụy… 

Chỉ có vài người lên Khánh Sơn mua chuối về bán lẻ

 

Lao đao vì giá chuối 

Sáng 25-9, chúng tôi ngược tỉnh lộ 9 lên Khánh Sơn. Hai bên đường thấp thoáng những rẫy chuối chín vàng. Dừng lại ở thôn Dốc Trầu, xã Ba Cụm Bắc, chúng tôi gặp bà Bo Bo Thị Thẩm xách buồng chuối đặt cạnh vệ đường, buồn rầu nói: “Ông trời không thương bà con ta nữa rồi! Cái bụng thì đói, chuối không bán được, chẳng biết lấy tiền đâu mà mua gạo, mua cái ăn, thức uống!”.

Đã gần hai tuần nay, ngày nào bà Thẩm cũng mang mấy buồng chuối ra vệ đường bán, nhưng chẳng có ai mua. Gia đình bà và bà con dân tộc thiểu số ở đây chủ yếu sống dựa vào nương, rẫy. Gia đình nào cũng có rẫy chuyên trồng chuối. Với họ, cây chuối là nguồn thu nhập chính nuôi sống gia đình. Vậy mà sản phẩm làm ra không nơi tiêu thụ khiến cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Không có nguồn thu, người dân đổ xô đi làm thuê đắp đổi qua ngày.

Đến xã Sơn Bình (huyện Khánh Sơn), tình hình cũng chẳng khá hơn những địa phương khác trong huyện. Chị Bùi Thị Thu Hằng ở thôn Liên Hòa tâm sự: “Mấy năm trước giá chuối dao động từ 5000 đến 6000 đồng/kg. Năm nay, bà con chỉ bán với giá 500 - 1000 đồng/kg. Với mức giá như vậy thì phải mất từ 10 đến 20kg chuối mới mua nổi 1kg gạo. Ngày nào không bán được chuối thì phải vào rừng đào củ mài, chặt măng tươi về bán lấy tiền mua gạo!”.

Gia đình ông Mấu Liệu ở thị trấn Tô Hạp có 7ha đất chuyên trồng chuối. Hiện tất cả các rẫy chuối của ông đã vào mùa thu hoạch. Tuy nhiên, chuối rớt giá, gia đình ông cũng không muốn thu hoạch vì lại mất thêm chi phí vận chuyển, nếu bán ra thì chẳng được là bao, đành cam lòng bỏ mặc cho chim chóc và thú rừng ăn.

Ông Lê Bá Sương, Phó trưởng phòng Nông nghiệp huyện Khánh Sơn cho biết: Vài năm trước, do chuối được giá nên bà con đua nhau trồng, vì thế diện tích tăng từ 600ha lên hơn 1000ha, sản lượng hàng trăm ngàn tấn. Diện tích là thế, sản lượng là vậy, nhưng lại nan giải đầu ra. Năm ngoái có khoảng 70% sản lượng chuối Khánh Sơn xuất khẩu sang Trung Quốc theo con đường tiểu ngạch. Năm nay, thị trường Trung Quốc gặp khó khăn, lượng thu mua ít, thế là chuối rớt giá thê thảm…

Người dân Khánh Sơn thẫn thờ vì chuối rớt giá.

 

Những hệ lụy khó lường

Theo ông Ngô Hữu Giác, Chủ tịch UBND huyện Khánh Sơn, phần lớn bà con trồng chuối theo phong trào, thiếu tính quy hoạch, trong khi đầu ra chưa ổn định. Đã vậy, tại địa phương chưa có cơ sở chế biến, nên khi chuối bị tồn đọng thì dễ bị tư thương ép giá. Việc giá chuối ngày càng xuống thấp đã ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân. Và như vậy, công tác xóa đói giảm nghèo của huyện lại càng khó khăn thêm.

Việc trồng chuối thiếu quy hoạch cũng là một trong những nguyên nhân gây sạt lở ta-luy, xuống cấp tuyến đường độc đạo lên Khánh Sơn. Trong những năm vừa qua đã có gần 250ha rừng phòng hộ xung quanh khu vực đèo Khánh Sơn bị người dân triệt phá để trồng chuối. Nhiều nơi, bà con trồng chuối ngay trên mái ta-luy tỉnh lộ 9 khiến nước ngấm vào đất, gây sạt lở nghiêm trọng. Tình trạng nông dân cả nước nói chung và Khánh Hòa nói riêng chạy theo những mặt hàng nông sản giá cao để rồi “chặt cây cũ, trồng cây mới”; vòng xoáy “đào - lấp, trồng - chặt” trở thành căn bệnh kinh niên. Riêng với huyện Khánh Sơn thì việc trồng chuối tràn lan gây sạt lở đường khá phổ biến. Đường tắc, chuối ế, thu nhập bấp bênh, bà con lại phá rừng trồng loài cây khác.

Mùa mưa lũ đã đến, nguy cơ thiếu đói đối với dân là điều khó tránh khỏi. Theo chúng tôi, các cơ quan chức năng huyện Khánh Sơn và tỉnh Khánh Hòa cần khẩn trương tìm thị trường tiêu thụ chuối ổn định và bền vững cho người dân. Đồng thời, chủ động kêu gọi các nhà đầu tư sớm xây dựng nhà máy sấy chuối trên địa bàn để tiêu thụ nguyên liệu và tạo thêm việc làm cho người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số. Đối với những hộ gia đình trồng chuối tự phát ven tỉnh lộ 9 gây sạt lở đường, UBND huyện Khánh Sơn chỉ đạo các địa phương sớm thu hồi đất và có kế hoạch hỗ trợ thiệt hại cây trồng, vật nuôi… Về lâu dài, đề nghị triển khai phương án cung cấp giống, kinh phí và hướng dẫn, khuyến khích người dân trồng lại và chăm sóc rừng phòng hộ.

Bài và ảnh: Tùng Lâm