QĐND - Đi chùa, hái lộc vào dịp đầu xuân là một phong tục của người Việt. Mầm lộc non vừa nhú tượng trưng cho sự tươi trẻ, sự phát triển của vạn vật. Hái lộc đầu năm với ý nghĩa mang lại sự may mắn, mang “lộc” về nhà, cầu cho một năm mới sung túc, nhiều niềm vui, nhiều điều tốt đẹp. Thế nhưng, tục hái lộc, xin hương ngày xuân  đã trở thành một nỗi lo, một hiểm họa cho bất cứ ngôi chùa nào mỗi độ xuân về. Mặc dù tình trạng hái lộc hiện nay đã giảm bớt, nhưng cây xanh vẫn không được lành lặn sau mỗi dịp Tết cổ truyền.

Đêm Giao thừa, chùa Vĩnh Phước tràn ngập trong khói hương.

Đã bao năm, cây cối tại nhiều ngôi chùa ở Thành phố Hồ Chí Minh đều trở nên tan tác vì những người đi hái lộc xuân. Giao thừa vừa điểm, hàng ngàn người đổ xô về các ngôi chùa thắp hương, hái  lộc. Có mặt tại chùa Vĩnh Phước, phường Tân Thới Nhất, quận 12, vào thời khắc đầu tiên của năm mới, mặc dù nhà chùa liên tục phát loa nhắc nhở: “Quý phật tử chỉ nên thắp 3 nén nhang và không nên hái hoa, bẻ cành tại sân chùa”, thế nhưng vẫn có nhiều nam thanh, nữ tú hay những ông bố, bà mẹ dẫn con nhỏ đi cùng, tìm vào hàng cau cảnh đang trổ hoa ở sân chùa để “xin một nhành lộc” mang về. Chỉ chưa đầy một giờ đồng hồ, hàng cây cau đã không còn lấy một bông. Và cũng không ít người còn “bẻ lá, ngắt hoa” các loại cây, hoa khác trồng trong sân chùa. Cây trong chùa không bẻ được thì nhiều người bẻ cây trước cổng chùa. Thỉnh thoảng, chúng tôi còn thấy một số người nghễu nghện ra về với một cành lộc to tướng. Có lẽ họ nghĩ rằng, bẻ được cành càng to thì năm mới sẽ càng nhiều lộc. Cũng có người được “giao nhiệm vụ” đi hái lộc cho cả nhà, cả họ. Và đây chính là những người hăng hái triệt phá cây xanh nhất. Một sư cô tại chùa Vĩnh Phước cho biết, nhà chùa đã chuẩn bị lộc cho những phật tử mang về và cũng cử người trông coi sân vườn thế nhưng vẫn có nhiều phật tử tìm mọi cách để bẻ cây trong chùa, hay cầm cả bó nhang nghi ngút khói vào chánh điện, dù nhà chùa đã thường xuyên nhắc nhở qua hệ thống loa nội bộ.

Những ngày đầu xuân mới, ghé qua các ngôi chùa như Vĩnh Nghiêm, Xá Lợi (quận 3), Phổ Quang (quận Tân Bình)... đều dễ dàng nhận thấy những cành cây bị bẻ ngọn và những nét mặt đầy hả hê, thỏa mãn của những người hái lộc. Dù nhiều nhà chùa đã tổ chức phát lộc và có rất nhiều người bán lộc trước các cổng chùa, nhưng tâm lý muốn tận tay hái lộc nên nhiều người đã ngang nhiên phá hoại  cây cối nơi cửa phật. Có những ngôi chùa, chỉ sau đêm Giao thừa là cây cối trong khu vực chùa bị bẻ trơ trụi, trông thật xót xa.

Cùng với việc xin lộc, hái lộc đầu năm, việc thắp hương, xin hương tại các ngôi chùa lớn của một số người thiếu ý thức cũng làm ảnh hưởng đến môi trường và tăng nguy cơ hỏa hoạn, gây bỏng cho người khác. Tại các chùa Vĩnh Nghiêm, Đại Giác (quận Phú Nhuận), Bà (Bình Dương)... , dù đã được nhắc nhở nhưng nhiều người vẫn “vác” cả bó hương to đùng “xông pha” khắp nơi với tâm lý như thế mới là lòng thành. Giữa sự đông đúc, chen vai thích cánh nơi cửa Phật, trong khói hương mù mịt, tàn hương từ những bó hương to ấy rơi xuống làm không ít người bị thủng quần áo, bị bỏng . Để giải quyết tình trạng này,  nhà chùa lại phải bố trí cả một đội quân chuyên đi thu gom hương (dù chưa cháy hết) tại các bát hương để mang đi nhúng nước. Và tại mỗi ngôi chùa, những ngày đầu năm này đều có cả một “núi” hương cháy dở chất ở sân để chờ mang đi xử lý.  

Lên chùa thắp hương, hái lộc đầu xuân là một phong tục truyền thống nhưng sự thiếu ý thức của con người đã khiến thiên nhiên bị hủy hoại, không khí trong lành nơi cửa phật bị ảnh hưởng, nguy cơ cháy nổ tăng cao. Thiết nghĩ, cần  tuyên truyền, vận động để mọi người cùng có ý thức bảo vệ cây xanh, trong việc dâng hương, thắp hương tại chùa chiền.

Bài và ảnh: XUÂN CƯỜNG