QĐND Online - Là vùng “trọng điểm” luôn phải hứng chịu sự khắc nghiệt của thiên nhiên, Hà Tĩnh đang “oằn lưng” gánh chịu liên tiếp những đợt nắng nóng gay gắt kéo dài. Ruộng đồng nứt nẻ, lúa khát, người cũng đang gồng mình chịu khát.

 “Lúa thiếu nước bây giờ đã cháy thành rơm hết rồi cháu ơi”, đó là lời than não nề của người cô ruột làm nông nghiệp ở huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh với tôi. Trên đường về Hương Sơn đang trong những ngày nắng nóng cao điểm, tôi cảm thấy cái nóng hầm hập bốc lên như muốn thiêu đốt người đi đường. Đã hơn 3 giờ chiều nhưng mặt đường như đặc quánh lại, cảm giác như đang chạy xe trên chảo lửa.

Dọc hai bên quốc lộ 8A, từng đám ruộng nứt nẻ, khô khốc, bạt ngàn một màu trắng phơ, xơ xác. Gió Lào thổi khô rát, tưởng chừng như chỉ cần một mồi lửa nhỏ, những đám ruộng lúa kia sẽ cháy bùng lên. Ông Nguyễn Quang Thọ, Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Sơn than thở: “Thiếu nước trầm trọng, hiện chúng tôi có gần 700 héc-ta bị hạn nặng, nguy cơ mất trắng, số còn lại cũng đang trong tình trạng “ngắc ngoải”, khoảng 200 héc-ta ruộng lúa không có nước gieo cấy đành phải bỏ hoang”. Trước đó, huyện Hương Sơn đặt kế hoạch gieo cấy 2.450 héc-ta lúa nhưng không đạt chỉ tiêu vì không đủ nước. Người nông dân đang đứng trước nguy cơ mất trắng vụ hè thu năm nay.

Cánh đồng xã  Sơn Trà (Hương Sơn) khô cháy không một bóng cây.

Hầu hết các loại hoa màu khác như đậu, lạc do thiếu nước cũng bị thu hẹp diện tích gieo trồng, tỷ lệ mọc mầm thấp, sinh trưởng và phát triển chậm, giờ gặp nắng nóng, đang bị quắt lại không thể kết trái. Mặc dù huyện đã chỉ đạo bơm vét “nước chết” từ các hồ đập, sông Ngàn Phố lên, nhưng những giọt nước hiếm hoi ấy cũng không thấm vào đâu trong cơn khát cháy hiện nay. Hạn hán đã đến đỉnh điểm, sông Ngàn Phố ngày thường nước sâu và chảy xiết không thể bơi qua, vậy mà hiện nhiều đoạn sông đã phơi đáy. Đứng trên dốc Nầm phóng tầm mắt về phía thượng nguồn, sông Ngàn Phố chỉ như một con suối nhỏ, phơi từng bãi cát trắng bạc thếch, nhiều đoạn có thể xắn quần lội bộ qua sông. Những chiếc xe công nông chạy thẳng cả xuống đáy sông khai thác cát. Hai bên bờ sông, những luống ngô, đậu héo khô, chết dần theo nắng nóng. Màu cát trắng hòa lẫn màu cây khô càng tăng thêm cái khốc liệt của đợt đại hạn.

Ở một số xã miền hạ nguồn của huyện Hương Sơn như xã Sơn Trà, Sơn Thuỷ, Sơn Bằng, Sơn An… người dân đã phải vào tận khe núi, ra tận sông xa hàng mấy cây số để chở từng can nước về sinh hoạt. Những cái giếng sâu đã phơi đáy từ vài tuần nay. Anh Lê Thông ở xóm 10, xã Sơn Trà, nói: “Cả xóm này hầu như không còn nước để ăn, giếng nhà tôi sâu hơn 10 m thường mọi năm vẫn đủ dùng vậy mà năm nay đã cạn khô hơn 3 tuần rồi. Chúng tôi phải vào tận Khe Cấm để hứng nước nhưng nước trong khe cũng bắt đầu cạn, chờ cả tiếng đồng hồ mới hứng được một can nước. Cứ nắng nóng thế này ít hôm nữa tôi e là không tìm đâu ra nước để ăn uống, sinh hoạt”.

Sông Ngàn Phố (Hương Sơn) giờ đã có thể xắn quần lội bộ qua.

Ngoài Hương Sơn, nhiều huyện của tỉnh Hà Tĩnh như Vũ Quang, Hương Khê, Thạch Hà, Kỳ Anh, Nghi Xuân... cũng đang đối mặt với hạn hán nghiêm trọng. Xã Đức Giang (Vũ Quang), nằm ở vùng trũng nhưng cũng không thoát khỏi khô hạn. Vụ hè thu này, xã chỉ cấy được 13 héc-ta lúa, 27 héc-ta còn lại trong kế hoạch buộc phải chuyển đổi sang cây trồng khác. Ngay như huyện Đức Thọ, nơi được xem là vựa lúa của tỉnh Hà Tĩnh cũng phải chung cảnh ngộ vì thiếu nước. Anh Nguyễn Hoài Đức - Trưởng phòng NN-PTNT huyện Đức Thọ cho biết: “Huyện Đức Thọ chưa bao giờ phải chịu tình cảnh như thế này. Đã nắng nóng lại còn mất điện liên miên nên đất sản xuất cả huyện đều bị thiếu nước nghiêm trọng. Hiện chúng tôi có hơn 2.000 héc-ta bị hạn nặng”. Huyện Hương Khê hiện đã có hơn 800 trong tổng số 1.800 héc-ta lúa hè thu (ước tính gần 2.500 tấn lúa) chết khô vì hạn. Ngoài lúa, còn có gần 400 hécta ngô (khoảng 800 tấn), 800 hécta đậu (hơn 1.000 tấn) đều đã mất trắng trên đồng khô cỏ cháy với tổng thiệt hại ước tính trên 110 tỉ đồng. Toàn bộ diện tích trồng bưởi đặc sản Phúc Trạch đang có nguy cơ mất mùa. Hiện tại, đã có trên 50% diện tích trồng bưởi có hiện tượng quả cháy xém, cây héo khô.

Theo báo cáo của Sở NN&NTNT Hà Tĩnh, các hồ chứa nước vừa và nhỏ ở 7 huyện Hương Sơn, Đức Thọ, Vũ Quang, Hương Khê, Nghi Xuân, thị xã Hồng Lĩnh, Thạch Hà đều đã cạn kiệt không còn nước, trên 80% dân số các xã ở vùng biển ngang Nghi Xuân, Thạch Hà, Can Lộc, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh giếng khoan và giếng đào nước đã cạn kiệt. Tính tới thời điểm hiện tại, Hà Tĩnh đã có hơn 20 nghìn héc-ta lúa màu, ngô, đậu và hàng nghìn héc-ta cây ăn quả bị chết, 82/262 xã thiếu nước, 290.000 người không còn nước sinh hoạt, hàng vạn con trâu bò không còn cỏ để ăn, không còn nước để uống, thiệt hại sẽ khủng khiếp hơn nếu hạn hán còn cứ kéo dài.

Nắng hạn đã làm cuộc sống của người dân nơi “chảo lửa” Hà Tĩnh bị đảo lộn. Hà Tĩnh đang từng ngày “gồng mình” chống chọi với sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Người dân nơi đây đang hàng ngày khắc khoải trông chờ những cơn mưa có giá trị hơn cả vàng.

Bài và ảnh: Phan Thế Hiển