QĐND - Phương châm “Giảm cầu, chặn cung, triệt nguồn, xóa bỏ tái trồng cây thuốc phiện” trong phòng, chống tội phạm ma túy tại vùng Tây Bắc và phụ cận đang được các lực lượng chức năng thực hiện và thu được kết quả khả quan. Tuy nhiên, hoạt động tội phạm ma túy trên địa bàn này còn diễn biến hết sức phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả hơn nữa giữa các lực lượng trong nước và các nước bạn.

Các học viên được học nghề và lao động tại Trung tâm Chữa bệnh, giáo dục lao động xã hội tỉnh Lào Cai.

 

Mặt trận khốc liệt

Ma túy, chủ yếu là hê-rô-in thường từ Lào vượt biên giới, qua vùng Tây Bắc (Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình) và các tỉnh miền Trung (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh) xâm nhập vào Việt Nam tiêu thụ hoặc vận chuyển sang nước thứ ba. Trên mặt trận này, lực lượng chức năng luôn phải đối mặt với bọn tội phạm nguy hiểm, liều lĩnh, sẵn sàng dùng vũ khí “nóng” chống trả.

Dư luận chưa quên vụ việc xảy ra vào ngày 5-2-2010, tại Mai Châu, Hòa Bình, 3 cán bộ, chiến sĩ cảnh sát đã hy sinh và 4 đồng chí bị thương trong một trận chiến với tội phạm ma túy. Chỉ sau đó không lâu, ngày 31-7-2010, lực lượng phòng, chống ma túy Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La bắt quả tang đối tượng phạm tội ma túy, thu giữ 6 bánh hê-rô-in, một súng K59, trên đường dẫn giải, đồng bọn của đối tượng bị bắt đã nổ súng tấn công lực lượng chức năng để giải cứu đồng bọn, làm một đồng chí bộ đội biên phòng hy sinh…

Trong 5 năm gần đây, trên mặt trận phòng, chống tội phạm ma túy, các lực lượng chức năng trên địa bàn đã bắt gần 48.000 đối tượng; Tòa án Nhân dân các cấp đã xét xử, tuyên phạt mức án chung thân và tử hình đối với 665 bị cáo; hàng chục nghìn bị cáo chịu các mức án từ 20 năm tù trở xuống… Để đổi lấy kết quả đó, các lực lượng chức năng trên địa bàn Tây Bắc và phụ cận đã phải đổ biết bao mồ hôi, xương máu. Trên địa bàn đã xảy ra 14 vụ tội phạm ma túy dùng súng, lựu đạn chống trả lực lượng chức năng làm 9 cán bộ, chiến sĩ công an, bộ đội biên phòng hy sinh và nhiều đồng chí bị thương…       

“Giảm cầu”

Trăn trở trước thực trạng đó, Thiếu tướng Nguyễn Cảnh Hiền, Phó tư lệnh Bộ đội Biên phòng cho rằng: Để thực hiện phương châm “giảm cầu, chặn cung, triệt nguồn, xóa bỏ tái trồng cây thuốc phiện” trong tiến hành công tác phòng, chống tội phạm ma túy, một mặt tổ chức có hiệu quả các chuyên án đấu tranh chống tội phạm ma túy; mặt khác, các cấp, các ngành cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, vận động để người dân thấy rõ tác hại của ma túy, từ đó thay đổi nhận thức, hành vi. Trong đó, cần đặc biệt chú ý đến vai trò của gia đình, dòng họ đối với việc giáo dục, ngăn chặn sự phát sinh tội phạm ma túy ngay từ “mầm mống”.

Tính đến hết tháng 6-2012, các địa phương vùng Tây Bắc đã phát hiện hơn 43 nghìn người nghiện ma túy (có hồ sơ quản lý), chiếm khoảng 30% số người nghiện của cả nước. Điều này cho thấy “cầu” trên địa bàn là khá lớn, mặt khác ma túy mang lại “siêu lợi nhuận” nên bọn tội phạm sẵn sàng bất chấp tất cả để buôn bán, vận chuyển chất ma túy cung ứng cho “thị trường”. Bởi thế, Đề án "Nâng cao năng lực và hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, tổ chức dạy nghề và giải quyết việc làm cho người sau cai nghiện ma túy" đang được tính cực triển khai ở các tỉnh vùng Tây Bắc. Tại Trung tâm Chữa bệnh, giáo dục lao động xã hội tỉnh Lào Cai, 100% học viên (đối tượng nghiện) vào Trung tâm đều được thăm khám và phân loại, thực hiện nghiêm túc quy trình cắt cơn, giải độc và phục hồi sức khỏe. Học viên Nguyễn Xuân Hải vào Trung tâm được 6 tháng, đang được học việc ở Xưởng làm lông mi giả tâm sự: “Tôi rất yên tâm khi được chữa bệnh, cai nghiện ở đây. Không chỉ điều trị cắt cơn, phục hồi... chúng tôi còn được học nghề ”. Ông Phạm Quang Trung, Giám đốc Trung tâm cho hay: 285 học viên hiện đang có mặt tại Trung tâm được biên chế theo các tổ, đội phù hợp với sức khỏe, trình độ, kỹ năng, thực hiện “lao động trị liệu” với yêu cầu bắt buộc. Kết quả từ lao động sản xuất của học viên được sử dụng để cải thiện mức ăn, sinh hoạt hằng ngày, với mức hỗ trợ 200.000 đồng/tháng/học viên.

Ở xã Trịnh Tường, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, mô hình cai nghiện dựa vào gia đình và cộng đồng cũng đã thu được những kết quả bước đầu: Sau 5 lớp cai nghiện từ năm 2006 đến nay, đã có 15 người dứt hẳn thuốc phiện, không tái nghiện. Những năm qua, các tỉnh vùng Tây Bắc và phụ cận đã tổ chức cai nghiện được hơn 47.000 lượt người. Tuy nhiên, theo một cán bộ người dân tộc thiểu số ở xã Trịnh Tường, thì “Chỉ những người nghiện hút thuốc phiện mới có thể bỏ hẳn. Còn người nghiện chích, hít hàng trắng (hê-rô-in), thì... gặp nhiều khó khăn!”. Điều rất đáng ghi nhận là ở khu vực biên giới, mô hình kết hợp quân dân y do các Đồn Biên phòng thực hiện đã tổ chức điều trị cắt cơn cho nhiều người nghiện mà không có điều kiện để vào cai nghiện ở các trung tâm tỉnh, huyện, góp phần đáng kể trong việc “làm sạch địa bàn” có ma túy.

Ngăn chặn từ xa

Đại tá Nguyễn Văn Thái, Trưởng phòng Phòng, chống tội phạm ma túy, Bộ chỉ huy Biên phòng tỉnh Lào Cai đánh giá: “Trong thời gian qua, sự hợp tác giữa Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai với Chi đội Công an Biên phòng châu Hồng Hà và Bộ đội Biên phòng Trung Quốc rất hiệu quả trong đấu tranh chống tội phạm ma túy. Hai bên đã thường xuyên trao đổi thông tin, tổ chức điều tra, truy bắt tội phạm ma túy, tội phạm mua bán người, bắt cóc phụ nữ, trẻ em qua biên giới. Công an Biên phòng Trung Quốc đã bàn giao, trao trả cho Bộ đội Biên phòng tỉnh Lào Cai 6 đối tượng mãn hạn tù về tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Đồng thời bạn thông báo đã triệt phá một số đường dây vận chuyển ma túy với số lượng lớn có đối tượng là người Việt Nam trên địa bàn huyện Hà Khẩu, Trung Quốc”.

Thực hiện Hiệp định và Biên bản ghi nhớ giữa Chính phủ Việt Nam với Chính phủ Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào và Chính phủ Cộng hòa nhân dân Trung Hoa về hợp tác phòng, chống tội phạm, kiểm soát ma túy, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và UBND các tỉnh giáp biên tiếp tục chỉ đạo tăng cường công tác phối hợp với chính quyền các tỉnh, huyện giáp biên giới và với lực lượng phòng, chống ma túy hai nước nhằm ngăn chặn từ xa các đối tượng, đường dây buôn bán, vận chuyển ma túy liên quan đến Việt Nam. Công an các tỉnh Điện Biên, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An đã mở 20 lớp tập huấn và tổ chức 135 cuộc hội đàm với Công an 6 tỉnh Bắc Lào. UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Hội nghị cấp cao lần thứ nhất về phối hợp phòng, chống ma túy giữa ba tỉnh Sơn La (Việt Nam), Hủa Phăn và Luông Phra-băng (Lào).

Trung tướng Phạm Quý Ngọ, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết: “Trên tuyến biên giới Việt - Trung, lực lượng Cảnh sát phòng, chống ma túy, Công an các tỉnh Quảng Tây, Vân Nam của Trung Quốc và Công an của 7 tỉnh giáp biên của ta đã có nhiều cuộc tiếp xúc, trao đổi kinh nghiệm, tập huấn, đào tạo, trao đổi thông tin tội phạm về ma túy; Công an các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng đã chủ động ký thỏa thuận hợp tác với công an tỉnh Quảng Tây-Trung Quốc; Công an tỉnh Hà Giang đã ký kết biên bản giao ban định kỳ với Phân cục Phòng, chống ma túy châu Văn Sơn, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc”.

Thực hiện nhiệm vụ này, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo UBND các tỉnh vùng Tây Bắc và lực lượng chức năng: “Chủ động phối hợp với các địa phương giáp biên của nước Lào và Trung Quốc nhằm phát hiện sớm và ngăn chặn, triệt xóa các đường dây buôn bán, vận chuyển ma túy qua biên giới. Đồng thời, cụ thể hóa các nội dung trong Hiệp định hợp tác phòng, chống ma túy đã ký thành chương trình, kế hoạch phối hợp chi tiết”.

Bài và ảnh: Trần Hoài