Vì sao một số người dân lại chặn đường vào bãi rác này và cần làm gì để tình trạng trên không còn tái diễn? Phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã tìm hiểu sự việc để thông tin đến bạn đọc.
Vì sao người dân chặn xe rác?
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, việc người dân chặn xe chở rác vào khu xử lý rác thải Nam Sơn đã diễn ra nhiều lần và lãnh đạo TP Hà Nội đã kiên quyết chỉ đạo giải quyết dứt điểm. Gần đây nhất, vào giữa tháng 7-2020, sau khi xảy ra sự việc tương tự, UBND TP Hà Nội đã có Văn bản số 3489/UBND-GPMB để chỉ đạo một số nội dung liên quan đến việc bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) của dự án đầu tư xây dựng Khu liên hợp xử lý chất thải (XLCT) Sóc Sơn giai đoạn 2 (dự án 1) và dự án di dân vùng ảnh hưởng môi trường Khu liên hợp XLCT Sóc Sơn trong bán kính 500m từ hàng rào Khu liên hợp XLCT Sóc Sơn (dự án 2). Tại văn bản này, UBND TP Hà Nội cho phép UBND huyện Sóc Sơn được áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù về bồi thường, hỗ trợ để lập, phê duyệt phương án theo thẩm quyền.
Cụ thể, về bồi thường, hỗ trợ công trình, tài sản xây dựng trên đất: Đối với các công trình, tài sản hợp pháp được xây dựng trên đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở đúng quy định hoặc trên đất đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, UBND huyện Sóc Sơn thực hiện theo quy định hiện hành của pháp luật. Đối với các hạng mục công trình, tài sản xây dựng trên diện tích đất vượt hạn mức đất ở nhưng được UBND xã xác nhận thời điểm xây dựng trước ngày có thông báo thu hồi đất, sử dụng đúng mục đích và phù hợp công năng của công trình xây dựng đó, UBND TP Hà Nội cho phép UBND huyện Sóc Sơn áp dụng chính sách hỗ trợ khác theo quy định tại Điều 25 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014 và Điều 24 Quyết định số 10/2017/QĐ-UBND ngày 29-3-2017 của UBND TP Hà Nội, theo nguyên tắc: Tổng mức hỗ trợ về công trình, tài sản xây dựng (bao gồm cả hỗ trợ khác) không vượt quá mức bồi thường công trình theo quy định...
Về chính sách giao đất tái định cư cho các hộ gia đình có nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên một thửa đất ở, UBND TP Hà Nội giao UBND huyện Sóc Sơn tổng hợp, báo cáo từng trường hợp cụ thể, gửi Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì cùng Sở Tài chính, Sở Xây dựng kiểm tra, thẩm định trình UBND thành phố chấp thuận việc giao bổ sung đất tái định cư (ngoài chính sách tái định cư được hưởng theo quy định). Việc áp dụng tính diện tích đất tái định cư đối với các hộ gia đình có đất ở bị thu hồi tại dự án 1 và dự án 2, UBND thành phố cho phép UBND huyện Sóc Sơn thống kê, tổng hợp diện tích đất ở bị thu hồi tại cả hai dự án để xét giao đất tái định cư một lần cho các hộ, bảo đảm diện tích đất giao tái định cư không vượt quá hạn mức giao đất ở tối đa và diện tích đất ở bị thu hồi tại hai dự án nêu trên.
Những tưởng với những chỉ đạo sát thực, hợp lý, hợp tình đó thì tình trạng chặn xe chở rác sẽ hết, thế nhưng khi chúng tôi tìm hiểu về nguyên nhân việc chặn xe rác, bà Đỗ Thị Hiệp ở xóm 18, thôn Đông Hạ, xã Nam Sơn, cho biết: "Sở dĩ người dân chặn xe là do bức xúc về tình trạng ô nhiễm tăng cao trong những ngày gần đây, cùng với đó là việc chậm đền bù GPMB vùng bán kính 500m tính từ bãi rác. Ngoài ra, người dân cũng chưa đồng thuận và đề nghị UBND TP Hà Nội giải quyết một số chính sách liên quan đến công tác GPMB...".
Tại cuộc họp chiều 25-10 về vấn đề bãi rác Nam Sơn, đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội đã chỉ rõ nguyên nhân sự việc chủ yếu là do nguyên nhân chủ quan. Trong đó, các cấp, ngành liên quan chưa thực sự tâm huyết, chưa hết trách nhiệm với dân; còn tình trạng đùn đẩy trách nhiệm; công tác phối hợp cũng chưa hiệu quả. Cấp ủy, chính quyền huyện Sóc Sơn và các xã liên quan cũng mới chuyển kiến nghị của người dân lên cấp trên chứ chưa tích cực giải quyết vấn đề theo chức năng, nhiệm vụ của mình. Chủ trương, chính sách đã có nhưng các sở, ngành liên quan chưa thực hiện hiệu quả, chưa làm hết sức mình, còn bị động...
Làm gì để giải quyết triệt để?
Theo ông Phạm Văn Minh, Chủ tịch UBND huyện Sóc Sơn, đối với dự án 1, tổng diện tích đất phải thu hồi là 73,73ha. Trong đó, khu phía nam thuộc địa giới xã Nam Sơn và xã Hồng Kỳ, diện tích phải thu hồi là 36,26ha đã thực hiện xong công tác GPMB từ năm 2014. Khu phía bắc thuộc địa giới xã Bắc Sơn, diện tích phải thu hồi là 37,47ha nhưng vẫn còn một số vướng mắc. Đối với dự án 2 có tổng diện tích là 396ha (bao gồm 14,8ha đất xen kẹt, cắt xén của 3 xã Hồng Kỳ, Nam Sơn, Bắc Sơn đã cơ bản hoàn thành công tác GPMB), đã hoàn thành việc kê khai kiểm đếm đất đai, tài sản trên đất của hai xã Hồng Kỳ và Nam Sơn. Xã Bắc Sơn cũng cơ bản đã hoàn thành (diện tích còn lại khoảng 4/55ha). Đối với đất nông nghiệp, cơ bản đã hoàn thành tại hai xã Nam Sơn, Hồng Kỳ với diện tích 74,2/77ha, đang tiếp tục tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc. Đối với đất ở, đã kiểm kê, kiểm đếm xong toàn bộ tài sản trên đất. Trên cơ sở các văn bản hướng dẫn của UBND TP Hà Nội, UBND huyện Sóc Sơn đã thành lập các tổ công tác rà soát, phúc tra lại toàn bộ đất, công trình, tài sản trên đất để có căn cứ vận dụng các chính sách đã được thành phố chấp thuận.
Ngày 26-10, Thành ủy Hà Nội có Thông báo số 03-TB/TU nêu kết luận của đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội về tình hình liên quan đến Khu liên hợp XLCT Sóc Sơn. Trong đó, đề nghị các sở, ban, ngành của thành phố, cấp ủy và chính quyền địa phương, cơ sở cần tập trung cao độ, triển khai ngay các nhiệm vụ theo chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, sớm giải quyết các kiến nghị chính đáng của người dân với quan điểm bảo đảm tối đa quyền lợi của người dân trong vùng ảnh hưởng, đồng thời tuân thủ đúng các quy định của Nhà nước và thành phố. Tiếp tục thực hiện nghiêm túc, khẩn trương các nội dung chỉ đạo của Thành ủy, UBND thành phố tại Thông báo số 2763-TB/TU ngày 21-7-2020 của Thành ủy và Văn bản số 3489/UBND-GPMB ngày 29-7-2020 của UBND thành phố. Trên cơ sở các kiến nghị của người dân, các cơ chế, chính sách của thành phố đã ban hành, Ban cán sự đảng UBND thành phố chỉ đạo thành lập tổ công tác liên ngành khẩn trương rà soát, xem xét, thực hiện các chính sách đền bù GPMB, hỗ trợ tái định cư, hỗ trợ thẻ bảo hiểm y tế; xây dựng phương án, lộ trình tăng tỷ lệ cấp nước sạch cho người dân huyện Sóc Sơn, đặc biệt là tại 3 xã: Hồng Kỳ, Nam Sơn, Bắc Sơn...
Chúng tôi cho rằng, để giải quyết triệt để vấn đề bãi rác Nam Sơn, chính quyền và các cơ quan chức năng TP Hà Nội cần quyết liệt triển khai thực hiện kết luận của đồng chí Bí thư Thành ủy đã được nêu trong Thông báo số 03-TB/TU. Chủ trương, chính sách đã có, cần nâng cao trách nhiệm trong phối hợp triển khai thực hiện, vì lợi ích của cộng đồng, vì cuộc sống của người dân. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng UBND TP Hà Nội cần thành lập tổ công tác phụ trách giải quyết sự việc này, do một lãnh đạo UBND thành phố làm tổ trưởng với thành viên là đại diện các sở, ngành, địa phương liên quan để kiểm tra, đôn đốc, giải quyết những vấn đề phát sinh nhằm khẩn trương hoàn thành công tác GPMB, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án đầu tư xây dựng Khu liên hợp XLCT Sóc Sơn giai đoạn 2...
Bài và ảnh: ĐỨC TUẤN - VĂN THI