Kỳ 2: Giành thế chủ động trong chiến đấu

QĐND - Trong chiến đấu, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 64 luôn giành thế chủ động trên chiến trường, đồng thời tạo ra thế trận linh hoạt; kết hợp chốt vững chắc với đánh tập kích chia cắt, phân tán địch; tiêu diệt từng bộ phận đến tiêu diệt toàn bộ lực lượng địch phản kích.

Trinh sát kỹ, hiệp đồng chặt

Đồng chí Mai Văn Căn, Phó bí thư Thường trực Đảng ủy xã Hải Ba, huyện Hải Lăng nói với chúng tôi: “Khu vực ven biển của 3 xã: Hải Ba, Hải Quế, Hải Dương, huyện Hải Lăng (tỉnh Quảng Trị) có hơn 3.000 ha bãi cát. Ngày đó, bộ đội 64 đã “vùi mình trong cát” đánh bại nhiều đợt tiến công của Lữ đoàn 147, lữ đoàn 258 Sư đoàn Thủy quân lục chiến của địch, có pháo binh, máy bay yểm trợ”. Điều anh Căn nói, qua tìm hiểu, chúng tôi đã thấy nét độc đáo trong cách đánh của trung đoàn. Thể hiện rõ nhất đó là trận chiến đấu của Tiểu đoàn 8 tiêu diệt địch vừa đổ bộ đường không.

Trận chiến đấu đó được Cựu chiến binh Nguyễn Đoàn Ngư, nguyên Trung đội phó Trung đội 2, Đại đội 5, Tiểu đoàn 8, kể lại: "Rạng sáng 29-6, sau khi hỏa lực địch bắn mạnh vào khu vực phía Bắc cảng Mỹ Thủy, xã Hải Khê (huyện Hải Lăng), Trung đội 2 của chúng tôi dưới sự chỉ huy của Thiếu úy Nguyễn Văn Minh, Chính trị viên Đại đội 5, ngụy trang bằng lá cây tràm, vận động ra phía bãi cát để nắm tình hình địch. Từ ụ cát cách bờ biển khoảng 700m, tôi phát hiện một tàu địch chạy với tốc độ lớn hướng vào cảng Mỹ Thủy. Điều này báo hiệu địch chuẩn bị đổ quân. Thiếu úy Nguyễn Văn Minh lệnh cho bộ phận trinh sát ẩn nấp dưới cống bê tông rồi điểm hỏa hai loạt đạn AK ám hiệu cho đại đội biết vị trí của ta và địch. Đúng như dự định, sau 3-4 phút, pháo địch từ tàu biển bắn dồn dập, máy bay ném bom đồng loạt, tiếp đến là 6 chiếc trực thăng hạ cánh phun khói màu đỏ phủ kín bãi cát, quân địch dàn hàng ngang tiến về phía thôn Phương Lang Đông, xã Hải Ba. Khi lực lượng địch vừa vượt lên bờ đê chắn cát chưa kịp ổn định, thì lực lượng cơ động của Tiểu đoàn 8 phục sẵn, nổ súng tiêu diệt. Tuy Trung đội 1, Đại đội 5, Tiểu đoàn 8 bị thiệt hại nặng, nhưng trận chiến đấu đã khiến toàn bộ đại đội thuộc Lữ đoàn 147, sư đoàn thủy quân lục chiến của địch bị tiêu diệt hoàn toàn".

Cựu chiến binh Trung đoàn 64 và thân nhân liệt sĩ thắp hương tri ân liệt sĩ Nguyễn Phú Chịu, Chính trị viên Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 64.

Câu chuyện của cựu chiến binh Nguyễn Đoàn Ngư, theo Đại tá Nguyễn Tất Thịnh, Trưởng ban liên lạc bạn chiến đấu Trung đoàn 64, đó là một trong rất nhiều trận đánh địch đổ bộ đường không, ở địa điểm mà đơn vị không biết trước được, các phân đội trinh sát hiệp đồng theo tiếng súng. Từ tín hiệu hiệp đồng đó, cùng với nhiều tín hiệu hiệp đồng khác như: Tín hiệu cây, tín hiệu cờ... mà các phân đội ở các điểm chốt cơ động tập kích tiêu diệt địch từng phần, đến toàn bộ quân địch.

Từ thất bại ở Đơn Quế, xã Hải Quế, Phương Lang Đông, xã Hải Ba, quân địch củng cố lại lực lượng, tiếp tục tiến công vào đội hình của trung đoàn với cường độ cao. Một ngày chúng rải xuống mảnh đất Hải Lăng hàng vạn tấn bom đạn, trong đó có cả bom đào, bom xoáy, kết hợp với thả chất độc thần kinh CS, thả chất gây cháy... Đồng thời chúng liên tục đổ quân (khoảng 6 tiểu đoàn thủy quân lục chiến, 2 chi đoàn tăng thiết giáp) xuống nhiều thôn của xã Hải Ba, xã Hải Dương, huyện Hải Lăng, cùng sự chi viện tối đa của không quân và pháo binh, hòng buộc Trung đoàn 64 phân tán lực lượng. Bởi vậy, trung đoàn chủ động xây dựng khu vực phòng thủ với công sự vững chắc, ngụy trang kín đáo. Các phân đội lợi dụng những ụ nổi ngoài bãi cát và kênh mương chạy ven cánh đồng Phương Lang Đông (rộng 167ha) để xây dựng trận địa.

Chỉ huy trung đoàn giao nhiệm vụ cho các tiểu đoàn và quán triệt tới các chiến sĩ, khi địch đổ bộ đường không, chưa có công sự vững chắc, các phân đội nhanh chóng tiếp cận tiêu diệt địch. Đối với trường hợp ta chưa tạo được thời cơ tiến công, các phân đội chủ động trinh sát, bám, nắm địch, tạo thời cơ tập kích địch ngay trong đêm. Địch chuyển vào phòng ngự, các phân đội cần xác định sơ hở của chúng, phối hợp với lực lượng vũ trang địa phương trinh sát kỹ, hiệp đồng chặt chẽ, tấn công theo nhiều hướng, cài địch vào thế răng lược, tiêu diệt địch từng phần đến toàn bộ. Đối với lực lượng dự bị chiến đấu của trung đoàn và các tiểu đoàn, sẵn sàng tăng cường sức chiến đấu cho bộ phận chủ lực khi được lệnh.

Cụm chốt linh hoạt

Buổi lễ khánh thành Nhà bia tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ Trung đoàn 64 vừa kết thúc, Cựu chiến binh Nguyễn Đoàn Ngư và một số cựu chiến binh Trung đội 2, Đại đội 5, Tiểu đoàn 8 là: Bùi Thanh Tâm, chiến sĩ Tiểu đội 4; Trần Sách Phi, chiến sĩ Tiểu đội 5 đã cùng nhau về thăm lại thôn Linh Chiểu, xã Triệu Sơn, huyện Triệu Phong, cách xã Hải Ba khoảng 2km về phía Đông Bắc. Nơi đó, có một số cây lúp xúp trên bãi cát trắng, xung quanh có nhiều rãnh nước. Khu vực này từng là trận địa chốt tiền tiêu của Tiểu đoàn 8 để nghi binh thu hút địch. Sau trận chiến đấu tại thôn Phương Lang Đông (xã Hải Ba, Hải Lăng), Đại đội 5 được lệnh di chuyển đến chốt giữ địa bàn tại bãi cát Linh Chiểu, có nhiệm vụ ngăn chặn, thu hút địch để các đại đội của Tiểu đoàn 8 và Tiểu đoàn 7 tấn công theo hai hướng tiêu diệt địch từ biển vào. 2 giờ ngày 1-7, khoảng 2 tiểu đoàn địch chia làm hai mũi, một mũi từ cảng Mỹ Thủy (xã Hải Khê, Hải Lăng) đi lên, một mũi từ địa bàn xã Triệu Lăng (Triệu Phong) đi tới. Khi quân địch vừa nổ súng đã bị Đại đội 2, Đại đội 4, Tiểu đoàn 7 và Đại đội 6, Tiểu đoàn 8 đánh chặn, tiêu diệt.

Cựu chiến binh Nguyễn Đoàn Ngư, nguyên Trung đội phó Trung đội 2, Đại đội 5, Tiểu đoàn 8 (ngoài cùng, bên trái) kể chuyện phục kích địch với cán bộ Ban CHQS xã Hải Ba về trận phục kích địch tại bãi cát xã Hải Ba, huyện Hải Lăng.

Từ câu chuyện chốt tiền tiêu của các cựu chiến binh Tiểu đoàn 8, Đại tá Ngô Công Nội, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 64, bộc bạch: Lúc đó bom đạn địch cày xới rất mạnh, các phân đội đã lựa chọn địa điểm phòng ngự mà địch không ngờ tới, thứ nhất là tránh phi pháo địch, thứ hai là từ nơi phòng ngự có thể phát triển tiến công ra các hướng. Cũng theo Đại tá Ngô Công Nội, khi quân địch có vũ khí, trang bị kỹ thuật mạnh hơn ta, buộc ta phải tận dụng yếu tố bí mật, bất ngờ, phát huy triệt để ưu thế địa hình, địa vật. Bởi vậy, trung đoàn đã chỉ đạo tất cả các đại đội đều tổ chức cụm phòng ngự liên hoàn, sẵn sàng hỗ trợ chi viện được cho nhau trong chiến đấu. Các phân đội chủ động hiệp đồng chặt chẽ khi có địch, sẵn sàng tập kích tiêu hao sinh lực địch.

Từ chủ trương và cách triển khai này mà ta luôn phòng ngự chủ động, cài địch vào thế bị động, dụ địch vào trận địa do ta lựa chọn. Quá trình tập kích tiêu diệt địch, trung đoàn đã phát huy sức mạnh của lực lượng luồn sâu đánh hiểm từ trong đánh ra. Các tiểu đoàn chủ động xây dựng các chốt độc lập và cụm chốt liên hoàn; lực lượng trong từng trận địa chốt bố trí từ 1 trung đội đến 1 đại đội. Khi tổ chức chốt, các đơn vị đã bố trí bãi mìn, đặc biệt là mìn chống xe tăng, bố trí các hỏa điểm ngầm, hỏa điểm bí mật và tổ chức trận địa nghi binh cách xa trung tâm phòng ngự từ 2 đến 4km. Những điểm chốt gần biển được bố trí hỏa lực mạnh, sẵn sàng đánh tiêu hao sinh lực địch từ lúc chúng bắt đầu tiếp cận, đổ quân xuống bãi cát chưa có công sự. Ngoài ra, các phân đội tổ chức nhiều điểm chốt cơ động, đánh địch từ xa và tổ chức nhiều chốt phục kích chờ địch, chốt nghi binh, chốt dụ địch...

Với cách đánh và tổ chức cụm chiến đấu linh hoạt, phát huy được tính chủ động trong chiến đấu, từ ngày 28-6-1972 đến 5-7-1972, tuy hơn 200 cán bộ, chiến sĩ trung đoàn đã anh dũng hy sinh và bị thương, nhưng Trung đoàn 64 đã đẩy lùi nhiều đợt tiến công, tiêu diệt hơn 1.000 tên địch, bắn cháy 16 xe tăng, thiết giáp và xe quân sự, bắn rơi 9 máy bay…

------------

Kỳ 1: Chủ động đánh địch trong hành tiến

Kỳ 3: Dấu ấn chỉ huy

Bài và ảnh: MÈ QUANG THẮNG