Đánh giá khách quan, xử lý nghiêm nếu có sai phạm

QĐND -  Dư luận đang quan tâm việc Thanh tra Chính phủ vừa có kết luận báo cáo Thủ tướng về những sai phạm trong việc mua thuốc Tamiflu và thuốc có hoạt chất Oseltamivir phosphate phòng, chống dịch cúm A(H5N1) của Bộ Y tế. Báo Quân đội nhân dân đã tìm hiểu vụ việc và xin thông tin tóm tắt đến bạn đọc.

Theo dự thảo kết luận của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Y tế kiểm điểm trách nhiệm, xử lý và kiến nghị xử lý theo thẩm quyền đối với những tập thể, cá nhân có khuyết điểm, sai phạm trong việc mua thuốc phòng, chống dịch cúm A (H5N1). Khẩn trương tổ chức, hướng dẫn các công ty sản xuất thuốc tiến hành thử tương đương sinh học và thử lâm sàng đối với số thuốc sản xuất trong nước còn hạn dùng, để đánh giá tính an toàn và hiệu quả điều trị của thuốc. Đề xuất và xử lý số thuốc đã hết hạn dùng (10.153.805 viên). Quyết toán dứt điểm số tiền thực hiện hợp đồng mua thuốc với 4 công ty tham gia mua và sản xuất thuốc… Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị chuyển cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ giá mua nguyên liệu của 4 công ty dược…

Dự trữ thuốc Tamiflu tại Bệnh viện Đa khoa Hữu nghị Nghệ An. Ảnh: TTXVN

Cả xã hội đối phó với nguy cơ đại dịch cúm

Thời điểm cuối năm 2005, theo cảnh báo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thế giới đang đứng trước nguy cơ xảy ra dịch cúm gia cầm và đại dịch cúm ở người. Dự báo nếu đại dịch xảy ra, ước tính có khoảng 10% dân số bị nhiễm bệnh. Ở Việt Nam, từ cuối năm 2003 đến cuối năm 2005 đã có 91 trường hợp mắc bệnh và tính đến tháng 4-2010, đã ghi nhận 191 trường hợp mắc bệnh, trong đó có 59 trường hợp tử vong.

Trước tình hình đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị số 34/2005/CT-TTg ngày 15-10-2005 về việc tập trung sức triển khai thực hiện đồng bộ có hiệu quả kế hoạch hành động khẩn cấp phòng, chống khi xảy ra dịch cúm A (H5N1). Trong đó, giao Bộ Y tế khẩn trương đầu tư trang, thiết bị và nâng cấp các cơ sở y tế để có đủ điều kiện tiếp nhận và điều trị khi có đại dịch xảy ra. Trước mắt, sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân sách được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để khẩn trương mua đủ cơ số thuốc dự phòng và các trang, thiết bị y tế phục vụ công tác phòng, chống dịch khẩn cấp.

Tiếp đó, Bộ Y tế cũng đã báo cáo Bộ Chính trị về khả năng sản xuất thuốc Tamiflu tại Việt Nam. Có 3 phương án sản xuất thuốc Tamiflu được xác định.

Ngày 24-11-2005, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định phê duyệt “Kế hoạch dự trữ quốc gia thuốc Tamiflu và sản xuất thuốc Oseltamivir phosphate để phòng, chống cúm do vi-rút cúm A (H5N1) tại Việt Nam”. Ngày 19-1-2006, Văn phòng Chính phủ có thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ về việc điều chỉnh cơ số thuốc và hình thức dự trữ thuốc Oseltamivir phosphate theo đề nghị của Bộ Y tế.

Làm rõ quá trình xây dựng kế hoạch dự trữ và sản xuất thuốc Tamiflu

Thanh tra Chính phủ đã làm rõ quá trình xây dựng kế hoạch dự trữ Quốc gia và sản xuất thuốc Tamiflu để phòng, chống dịch cúm A (H5N1), từ kết quả thương thảo với đối tác nước ngoài và việc mua thuốc nhập khẩu từ nước ngoài, từ các công ty sản xuất dược trong nước.

4 Công ty được Bộ Y tế đặt hàng mua nguyên liệu sản xuất thuốc gồm: Công ty Pymepharco; Công ty cổ phần Dược phẩm Cửu Long; Công ty Cổ phần Dược phẩm Imexpharm và Công ty TNHH Stada Việt Nam. Trong quá trình đặt hàng 4 công ty trên đã đặt mua 2.030kg nguyên liệu Oseltamivir (do Hetero Labs Limited Ấn Độ sản xuất) với giá 17.500 - 18.000USD/kg, cao hơn giá dự toán ban đầu. Sau khi thanh toán tiền cho nhà cung cấp, 3 Công ty dược trong nước: Stada Việt Nam, Pymepharco, Imexpharm đã được nhận lại tổng số tiền hơn 2,8 triệu USD. Công ty cổ phần Dược phẩm Cửu Long mua 520kg nguyên liệu từ Công ty Mambo Overeas Limited Singapore với giá 17.500USD/kg, thành tiền là 9.100.000USD nhưng chỉ thanh toán cho bên bán 5.252.000USD và giữ lại số tiền hơn 3,8 triệu USD, số tiền giữ lại không được thể hiện trong báo cáo tài chính từ năm 2006 đến thời điểm thanh tra.

Kiến nghị xem xét lại vụ việc của các công ty

Đại diện các công ty: Cổ phần dược phẩm Phú Yên; TNHH Stada; Cổ phần Dược phẩm Imexpharm cũng đã gửi đơn kiến nghị đến nhiều cấp, trong đó có việc đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo cơ quan có thẩm quyền không hình sự hóa một hoạt động kinh tế hợp pháp. Các tranh chấp hợp đồng kinh tế nếu có, phải giải quyết theo phán quyết của Tòa án kinh tế.

Theo tìm hiểu và nhận định của chúng tôi, thời điểm cuối năm 2005, dịch cúm A (H5N1) diễn biến trên thế giới hết sức phức tạp. Ở thời điểm “nước sôi lửa bỏng" đó, nguy cơ đại dịch có tác động không nhỏ đến tình hình Việt Nam. Dấu hiệu của các ca bệnh cho thấy sự phức tạp, khó lường của nguy cơ đại dịch. Chủ trương đề ra những quyết sách, chủ động đối phó với những tình huống xấu của các cơ quan chức năng (Bộ Y tế và các bộ, ngành có liên quan), của các cấp chính quyền và cao nhất là của Chính phủ, Bộ Chính trị là hoàn toàn đúng đắn. Việc lường trước tình huống để không bị động nếu dịch cúm xảy ra là việc phải làm. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện trách nhiệm đến đâu, có xảy ra sai sót không thì cần xem xét kỹ. Xem xét, kết luận vụ việc này phải trên tinh thần khách quan, làm rõ và xử lý nghiêm các vi phạm nếu có.

Anh Thu