Đăk Lăk: Cần “gắn” trách nhiệm của chủ hộ với rừng được giao khoán

QĐND Online - Tỉnh Đắk Lăk đã giao được 8.577 ha rừng cho 1.209 hộ dân trên địa bàn toàn tỉnh theo Quyết định số 304/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thí điểm giao, khoán bảo vệ rừng cho hộ gia đình, đồng bào dân tộc thiểu số địa phương để bảo vệ rừng. Tuy nhiên, sau khi được giao, nhiều diện tích rừng vẫn bị tàn phá. Thực trạng này là bài toán nan giải do nhu cầu về đất canh tác, chủ rừng thiếu trách nhiệm quản lý, cán bộ giám sát địa bàn chưa chặt chẽ…

Trước đây, tại huyện Ea Súp, rừng tự nhiên bị tàn phá chủ yếu là do lâm tặc. Tuy nhiên, tới thời gian gần đây, khi rừng tự nhiên bị tàn phá hết, các đối tượng lại chuyển sang phá rừng, lấy đất làm nương rẫy, nhất là rừng giao khoán cho đồng bào tộc thiểu số địa phương quản lý. Riêng ở xã Ea Bung có 13 nhóm hộ nhận khoán bảo vệ 1.661,4 ha rừng, nhưng qua đợt kiểm tra gần nhất của UBND xã, gần 1.053,88 ha (gần 2/3 diện tích) rừng được giao đã bị phá, trong đó nhóm 15 hộ ở thôn 4 (do ông H.T.H làm trưởng nhóm) đã bị phá toàn bộ gần 300 ha rừng.

Nhiều cánh rừng do giao khoán cho dân đã bị tàn phá làm nương rẫy

Ông Bùi Đức Hạnh, Chủ tịch UBND xã Ea Bung (huyện Ea Súp), cho biết: “Nguyên nhân của việc các diện tích rừng được giao bị phá là do địa điểm rừng giao khoán cách quá xa khu dân cư, đường xá khó khăn, nên hầu như chủ rừng buông lỏng việc quản lý. Bên cạnh đó, các chủ trương, chính sách cho người được giao rừng chưa rõ ràng, nên hiệu quả quản lý-bảo vệ rừng không cao”.

Trường hợp khác là xã Cư M’lan có 5 nhóm hộ nhận khoán quản lý bảo vệ 1.139 ha rừng ở các tiểu khu 281, 287 và 288 (200 ha/hộ). Tuy nhiên, hầu hết rừng được giao khoán đều là rừng khộp nghèo, hết gỗ khai thác, trong khi đó các hộ được giao đang có hoàn cảnh rất khó khăn. Rừng muốn khai thác cần thời gian từ 20-30 năm, nhưng người dân cần những khoản chi phí đảm bảo cuộc sống ngay trước mắt, nên việc quản lý-bảo vệ rừng của các hộ được giao khoán chỉ mang tính hình thức.

Để giải quyết tình trạng trên, Sở NN-PTNT và các ban, ngành liên quan trong tỉnh đã có nhiều biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn bà con đồng lòng với chính quyền địa phương sớm ngăn chặn triệt để tình trạng trên. Đồng thời, Sở cũng đã hỗ trợ cho những hộ nghèo nhận rừng giao khoán trên địa bàn hơn 45 tấn gạo và 81 nghìn cây giống. Tuy nhiên, hiệu quả của các hoạt động trên chưa tương xứng .

Thực tế cho thấy, trên địa bàn tỉnh Đăk Lăk không phải tất cả các cánh rừng giao khoán đều bị tàn phá. Một số buôn, làng đã bảo vệ rừng khá tốt và mang lại nguồn lợi trực tiếp cho người được nhận khoán rừng. Cụ thể, cộng đồng buôn Ta Ly (xã Ea Sol, huyện Ea H’leo), có 144 hộ đồng bào dân tộc thiểu số, nhận bảo vệ 1.127,5 ha rừng. Tất cả thành viên trong buôn đều gắn trách nhiệm của mình vào việc bảo vệ rừng. Nhờ diện tích rừng buôn Ta Ly nhận khoán là rừng nguyên sinh, nên chỉ sau hơn 4 năm chăm sóc-bảo vệ, rừng đã “cho” 380 m3 gỗ theo chỉ tiêu, thu về tới 616 triệu đồng. Nguồn thu lợi này đã tạo điều kiện cho buôn Ta Ly tái đầu tư vào đầu tư phát triển sản xuất, mua bò, lợn, giống cây trồng mới và chi phí cho công tác trồng mới và bảo vệ rừng.

Trao đổi về vấn đề này, ông Y Rít, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Đăk Lăk cho rằng, chính sách ưu đãi cho chủ rừng cần phải được điều chỉnh. Ngoài đãi ngộ hiện tại, hộ quản lý-bảo vệ rừng nên được chi trả công hàng năm như đối với giao khoán bảo vệ rừng đặc dụng, vườn quốc gia với mức đang thực hiện là 100 nghìn đồng/ha/năm. Ủng hộ quan điểm trên, ông Ksơr Grư (Phó chủ tịch UBND xã Ea Sol, huyện Ea H’leo) cho rằng, rừng nên được giao khoán cho từng hộ dân. Đây là cách gắn trách nhiệm của hộ đó với rừng, tránh tình trạng “cha chung không ai khóc” như hiện nay.