Buổi sáng giữa tháng 5, sự "đỏng đảnh" của thời tiết vẫn hiện hữu khi những tảng mây xám xịt đang trĩu nặng trên bầu trời Hà Nội, báo hiệu mưa có thể đến bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, là những người ngày ngày hoạt động gắn với bầu trời, mây gió, nên các phi công của Công ty Trực thăng miền Bắc (TTMB) khẳng định "chắc như đinh đóng cột" rằng, xu hướng thời tiết đang tốt dần, đủ điều kiện tổ chức hoạt động bay. Nội dung giao nhiệm vụ bay được tiến hành. Ban bay hôm nay có 22 lần chuyến, do hai tổ bay thực hiện trên hai chiếc trực thăng Mi-172.

“Trong ban bay hôm nay, các phi công sẽ được kiểm tra nội dung chưa có tiền lệ ở công ty, đó là thực hành bay cứu hỏa, với điểm cháy giả định trên khu vực đường băng sân bay. Đây là ban bay được Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) kiểm chứng, đánh giá, làm cơ sở để cấp năng định bay cứu hỏa cho công ty”, Thượng tá, Phi công cấp 1 Phạm Văn Dũng, Giám đốc Công ty TTMB, đảm nhiệm vai trò chỉ huy bay, cho biết.

 Máy bay của Công ty Trực thăng miền Bắc thả gàu múc nước và bay treo thả nước vào điểm cháy giả định.

Phía sân đỗ của Ga trực thăng Gia Lâm, các thành phần như hậu cần, kỹ thuật hàng không (KTHK) đã hoàn thành công tác chuẩn bị, sẵn sàng bàn giao máy bay cho tổ bay. Sau khi thành viên đoàn công tác của Cục HKVN tiến hành kiểm tra vòng kín máy bay và các điều kiện cần thiết khác, như thành phần tổ bay, các trang thiết bị bảo đảm..., máy bay được xe kéo dẫn ra đường băng, nơi có chiếc gàu múc nước chuyên dụng đang chờ sẵn.

Lâu nay, Công ty TTMB được biết đến là doanh nghiệp quân đội thực hiện nhiệm vụ kinh tế kết hợp với quốc phòng, với những loại hình bay chủ yếu, như: Bay chuyên cơ; phòng, chống lụt bão; tìm kiếm cứu nạn; phối hợp diễn tập với các đơn vị quân đội; cấp cứu y tế; phục vụ thăm dò, khai thác dầu khí; MIA; du lịch... Nhờ sở hữu đội hình máy bay hiện đại và các tổ bay có trình độ cao, giàu kinh nghiệm, đủ khả năng thực hiện các nhiệm vụ bay phức tạp, Công ty TTMB đã được đối tác của Indonesia lựa chọn cung cấp loại hình dịch vụ bay chữa cháy rừng. Chiếc gàu đang được treo lắp lên máy bay Mi-172 chính là “vũ khí” quan trọng cho những trận chiến với “giặc lửa”, có trọng lượng khi rỗng khoảng hơn 300kg, có thể chứa tới 4.000 lít nước.

Tổ bay mở máy trực thăng, cánh quạt dần tăng tốc. Khi cây cỏ dưới đường băng nghiêng ngả như gặp bão lớn cũng là lúc chiếc máy bay từ từ “bốc” khỏi đường băng, kéo sợi cáp kết nối gàu với máy bay căng dần. Sau một vệt bay thẳng căng như sợi chỉ dọc đường băng, hồ nước đã hiện ra dưới bụng máy bay. Tổ bay thực hiện động tác bay treo và từ từ hạ độ cao. Chiếc gàu dần chìm xuống mặt hồ. Trông có vẻ đơn giản, nhưng để chiếc gàu thả đúng điểm, “uống” đầy nước, tiết kiệm thời gian, đòi hỏi phải có sự phối hợp rất nhịp nhàng giữa các phi công và nhân viên kỹ thuật điều khiển gàu.

Nhìn hình ảnh chiếc trực thăng họ Mi bay treo trên mặt hồ, dòng liên tưởng thoắt đưa chúng tôi trở lại với chuyến bay tìm kiếm cứu nạn của công ty cách đây hơn nửa năm. Đó là vào tháng 10-2020, với trực thăng hiện đại EC-155B1, tổ bay của công ty gồm hai phi công Lê Hải Đăng và Trần Quang Tuấn đã vượt sóng to, gió lớn, bay treo cách mặt biển chỉ hơn chục mét, cứu nạn thành công các thuyền viên trên tàu Vietship-01 bị mắc cạn ở biển Cửa Việt (Quảng Trị), khi bão số 6 đang áp sát đất liền. Cũng trong năm 2020, khi miền Trung chịu thiệt hại bởi bão lũ, sạt lở đất, những cánh bay của Công ty TTMB lại được giao nhiệm vụ bay phòng, chống thiên tai, vượt qua những khu vực thời tiết xấu, đưa đoàn công tác của Bộ Quốc phòng thị sát tình hình để xây dựng phương án cứu hộ, cứu nạn sát với điều kiện thực tiễn; đồng thời bay thả hàng hóa, nhu yếu phẩm thiết yếu cung cấp cho nhân dân các khu vực chịu thiệt hại nặng nề bởi thiên tai...

Tiếng cánh quạt xé gió trên đầu, đưa chúng tôi trở về thực tại. Trực thăng nhẹ nhàng kéo chiếc gàu đã “no nước” lên khỏi mặt hồ và thực hiện động tác cua vòng để đổi hướng bay. Với gàu có tổng trọng lượng hơn 4 tấn, treo cách thân máy bay hơn 30 mét, lực quán tính cộng với gió thổi mạnh tạo ra độ văng rất lớn, đòi hỏi tổ bay phải hết sức chính xác và khéo léo trong thực hiện các động tác kỹ thuật lái. 

Điểm cháy giả định nằm giữa đường băng và đường lăn của sân bay Gia Lâm, ngang với đài chỉ huy bay. Cơ động về vị trí này, chúng tôi gặp Thượng tá, Phi công cấp 1 Nguyễn Trọng Bằng, Bí thư Đảng ủy, Phó giám đốc Công ty TTMB, đang thực hiện nhiệm vụ chỉ huy ngoài thực địa. Anh Bằng chia sẻ: "Huấn luyện bay cứu hỏa là nội dung đã được công ty xác định rõ trong kế hoạch năm 2021. Đây là nhiệm vụ mới, có tác dụng thiết thực nên trong thời gian qua, công ty đã dành sự quan tâm rất lớn cho nhiệm vụ này, như: Lựa chọn các đồng chí phi công có trình độ kỹ thuật lái tốt, giàu kinh nghiệm tham gia; động viên ngành KTHK bảo đảm tốt máy bay và các trang thiết bị cần thiết cho nhiệm vụ; tổ chức học tập lý thuyết, huấn luyện mặt đất chặt chẽ, đúng, đủ nội dung, kiểm tra đủ điều kiện mới đưa vào thực hành bay huấn luyện. Sau những chuyến bay huấn luyện đạt kết quả tốt, hôm nay công ty tổ chức bay kiểm chứng, phục vụ đánh giá của Cục HKVN”.

Tiếng động cơ cánh quạt rõ dần, cắt ngang câu chuyện giữa chúng tôi. Sau vài giây bay chậm dần, trực thăng đã ngang đài chỉ huy bay. Miệng gàu mở ra, cả nghìn lít nước ập xuống xối xả, trắng xóa, trùm kín điểm cháy giả định... Sau khi hoàn thành 11 lần chuyến bay trong kế hoạch, Đại úy, Phi công cấp 1 Trương Công Đức, Đội trưởng Đội bay 1 (Công ty TTMB) chia sẻ kinh nghiệm: “Thực hiện nhiệm vụ này, máy bay luôn hoạt động ở chế độ công suất lớn và phải bay treo ở độ cao cao, ngoài đệm không khí. Do vậy, phi công phải thực hiện đúng số liệu của bài bay, đồng thời phải hiệp đồng chặt chẽ và chính xác giữa các phi công trong tổ bay cũng như giữa phi công với nhân viên điều khiển gàu, nhất là trong giai đoạn múc nước và thả nước”.

Những chuyến bay con thoi lần lượt nối đuôi nhau dội “bom nước” xuống mục tiêu. Đến khi mây dày vỡ ra từng mảng, mặt trời chiếu những tia nắng gắt xiên xuống đường băng, cũng là lúc 22 chuyến bay được thực hiện thành công. Đến làm việc tại Công ty TTMB, ông Võ Huy Cường, Phó cục trưởng Cục HKVN đánh giá: Kết quả ban bay hôm nay cho thấy, Công ty TTMB đã hoàn thành toàn diện các nội dung kiểm tra. Đặc biệt, đội ngũ phi công và ngành KTHK đã thực hiện rất tốt các nội dung công tác. Do đó có thể khẳng định, công ty hoàn toàn có đủ điều kiện để bổ sung năng định bay cứu hỏa vào chứng nhận khai thác tàu bay”.

Với năng định bay vừa được bổ sung, Công ty TTMB có đủ năng lực sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ bay phòng, chống thiên tai nói chung, bay chữa cháy nói riêng khi có tình huống xảy ra. Hoàn thành những chuyến bay kiểm chứng cũng mở ra điều kiện và cơ hội cho những cánh bay của công ty vươn tới những vùng trời mới, trước mắt là tại Indonesia, để khẳng định bản lĩnh, trình độ, tính chuyên nghiệp và sự năng động, sáng tạo của Bộ đội Cụ Hồ trên mặt trận kinh tế.

Ghi chép của PHẠM HOÀNG HÀ