QĐND - Để thay toàn bộ trường tạm, trường tranh tre nứa, trường xuống cấp, Chính phủ quyết định dùng trái phiếu đầu tư 90%, địa phương tự túc 10% để thực hiện chương trình. Nhưng do cách tiến hành của từng địa phương, kế hoạch trên đã kéo theo biết bao hệ lụy mà người phải gánh chịu không ai khác chính là học sinh cùng các thầy cô giáo vùng sâu, vùng xa. Huyện Tân Kỳ (Nghệ An) có những ngôi trường như thế.

Tháng 8-2010, được phân bổ xây dựng 10 phòng học kiên cố bằng trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2 (2008 – 2013), giai đoạn 1 (2005 – 2008), thầy trò Trường Tiểu học Kỳ Tân, huyện Tân Kỳ (Nghệ An) phấn khởi cùng cán bộ huyện, xã làm lễ khởi công. Công ty TNHH Hồng Châu lập tức san phẳng 4 phòng học, 2 phòng chức năng, 1 nhà thiết bị 3 gian, 1 phòng đoàn đội, chặt hết các cây xanh ở sân trường, tạo không gian rộng rãi cho máy xúc, máy ủi tiến vào. Phần móng 10 phòng học rộng mênh mông, sâu hun hút được hình thành. Ai nhìn thấy cũng tin tưởng rằng trong một ngày gần nhất con em mình sẽ được học trong một ngôi trường kiên cố, khang trang với phòng học đầy đủ tiện nghi. Bà con dân bản, cơm đùm, cơm nắm lặn lội hàng chục ki-lô-mét đường rừng ra đứng ngó khu trường đang thi công, ai cũng thấy “sướng cả cái con mắt”.

Nhưng đến nay thì nỗi mừng vui ấy đã không còn và thay vào đó là sự thất vọng. Vừa đào xong phần móng, nhà thầu đã tuyên bố: "Hết vốn, công trình tạm thời đình chỉ". Học sinh ra chơi vui đùa, nhiều em ngã cả xuống hố móng bị gãy tay, gãy chân. Các lớp học phải dồn vào nhà bảo vệ, thư viện hoặc kê thêm ghế vào các phòng để dồn thêm học sinh vào. Trang, thiết bị dạy và học không chỗ để chất đống vào… nhà bếp. Thầy Dương Thanh Cảnh, Hiệu trưởng than thở: "Không ngờ việc “tạm hoãn” lại lâu đến vậy. Trường chúng tôi được công nhận đạt chuẩn từ năm 2004, nay nếu sở về kiểm tra thì chắc chắn sẽ mất chuẩn bởi toàn bộ cảnh quan của trường đã bị phá vỡ. Đáng lo hơn nữa là chất lượng giáo dục bị giảm sút, hoạt động ngoại khóa bị ảnh hưởng. Ngày ngày, thầy cô nơm nớp lo tai nạn xảy đến với học sinh bất cứ lúc nào vì hố móng sâu, rộng lại không có hàng rào bảo vệ mà học sinh tiểu học thì hiếu động cứ nhè hố móng thi nhau… nhảy".

Phân hiệu Thuận Yên, Trường Tiểu học Dũng Hợp xây xong tầng một giờ hết vốn để cỏ mọc.

Cùng chung số phận với Trường Tiểu học Kỳ Tân nhưng bi đát hơn là Trường Tiểu học Dũng Hợp. Trường có hai phân hiệu Nghĩa Hợp và Thuận Yên cùng lúc đập đi 16 phòng học, cũng khởi công đào móng, nhưng khá hơn là gặp được nhà thầu Nam Hà và Công ty TNHH Phương Đông có tiềm lực hơn nên họ đổ xong móng, hoàn thành phần xây thô tầng 1 thì mới... cạn vốn. Hiện nay, thép chờ dãi dầu mưa nắng đã lên màu gỉ sét. Cỏ mọc um tùm, cây dại vây kín, máy móc, phương tiện phủ bạt nằm chờ, sắt thép, gạch... tập kết về để rêu phong. Phân hiệu Nghĩa Hợp (6 lớp) phải dồn vào học ở các phòng chức năng, lán giữ xe và văn phòng nhà trường. Tai hại nhất là 10 lớp ở phân hiệu Thuận Yên (gồm hai lớp 1, hai lớp 2, hai lớp 3, một lớp 4 và ba lớp 5) không có chỗ nào để “nhồi nhét” phải "gửi" về 10 nhà văn hóa của 10 xóm để học. Các xóm ở xa nhau trải dài 14km đường rừng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng dạy và học. Các sinh hoạt tập thể của trường, hoạt động ngoài giờ lên lớp đành không thể thực hiện được. Trong lúc đó, trường chỉ được cơ cấu 1 giáo viên âm nhạc, 1 giáo viên mỹ thuật, 1 giáo viên dạy tiếng Anh. Hằng tuần, những giáo viên này liên tục phải di chuyển đến 10 điểm, vượt qua 14km đường rừng. Lúc thì trời nắng xe thủng săm, lúc trời mưa khe suối đầy nước, giờ dạy, giờ học bị lỡ xảy ra như cơm bữa. Hiệu trưởng Nguyễn Văn Hiến tâm sự: “Trường của chúng tôi vẫn học tạm được, đáng lẽ chương trình kiên cố hóa chưa đủ vốn thì đừng cố. Suốt một năm qua, thầy trò đã cố đến mức tối đa những mong việc dừng lại chỉ là tạm thời nhưng như tình hình hiện tại thì không biết chúng tôi sẽ phải “cố” đến bao giờ?”.

Để tìm hiểu vấn đề này, chúng tôi liên hệ với cán bộ các xã trên và nhận được câu trả lời: "Do nhà thầu thiếu vốn". Chúng tôi tìm đến nhà thầu, họ lại bảo: "Huyện không cho ứng 40% vốn sau khi xong móng theo quy định nên chúng tôi è cổ trả lãi suất 22% cho ngân hàng, càng làm càng lỗ nên phải dừng". Hỏi đến huyện lại được trả lời: "Trên không rót vốn về nên huyện… cũng chịu?". 

Sáng 17-8-2011, trao đổi với chúng tôi, thầy Trịnh Hữu Thành, Trưởng phòng Giáo dục huyện Tân Kỳ cho biết: “Không chỉ 2 trường học nói trên, chúng tôi “dính” đến 14 gói thầu. Sau khi Chính phủ ra Nghị quyết số 11/NQ-CP về những giải pháp chủ yếu tập trung kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội,  trong đó quy định tạm đình chỉ các công trình đang dang dở thì chúng tôi cũng… dở khóc, dở mếu".

Chính quyền các xã, ban giám hiệu các trường và Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện cho biết, trong cuộc họp Hội HĐND huyện Tân Kỳ vừa qua, nhiều đại biểu bức xúc chất vấn về tình trạng trên. HĐND huyện đã đưa ra quyết sách: “Huy động các nguồn lực đối ứng, thu triệt để 10% từ các địa phương, huy động ngân sách xã, hoàn thiện công trình để các em có trường học”. Nhưng xem ra kế hoạch này rất khó thực hiện, vì ngân sách các địa phương vùng sâu, vùng xa tiền triệu đã khó thì lấy đâu ra tiền tỷ để đáp ứng cho các hạng mục công trình. Năm học mới 2011-2012 đã bắt đầu. Dư luận người dân Tân Kỳ, đặc biệt là các bậc phụ huynh tha thiết mong rằng Sở Giáo dục và Đào tạo, UBND tỉnh Nghệ An kịp thời có phương án hỗ trợ để các công trình trường học sớm hoàn thành.

Bài, ảnh: Nguyễn Đình Lộc