Chị Thìn (thứ 3 từ trái sang) tại Lễ trao tặng Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam 2008

Chị Thìn trồng cây, trồng người
Khi kinh tế gia đình đã khá hơn, chị thuê máy ủi về mở rộng con đường vào xóm. Tuy hiện nay vẫn là đường đất đồi, nhưng đủ rộng để ô tô lưu thông dễ dàng. Cũng từ con đường này mà việc vận chuyển hàng hóa nông sản của gia đình cũng dễ dàng, bà con trong vùng đi lại làm ăn, các cháu đi học thuận tiện hơn trước rất nhiều.

Kiên trì, chịu khó, năng động, mô hình kinh tế trang trại CAR của gia đình chị Thìn cho thu nhập năm sau cao hơn năm trước: Từ 7,5 triệu đồng (năm 1994) lên hơn 2 tỷ đồng (năm 2007). Năm 2008 chị phấn đấu thu hơn 4 tỷ đồng. Bộ mặt nông thôn Khu 3 đã trù phú, xanh mát, không còn xơ xác, khô cằn và heo hút như trước nữa.

Giúp hàng xóm vượt khó, xóa nghèo

Ngồi cạnh gia đình chị Thìn trong hội trường trong lễ trao Giải thưởng phụ nữ Việt Nam năm 2008 khai mạc, tôi liên tục nghe thấy tiếng chuông điện thoại di động của chồng và con chị Thìn reo vang. Nguyễn Xuân Đoàn, con trai út của chị Thìn, vui vẻ nói với tôi: “Ở quê, mọi người đang nóng lòng chờ xem truyền hình trực tiếp lễ trao Giải thưởng cho mẹ tôi. Cả Phú Hộ quan tâm đến sự kiện này, nhất là các chú Thu, chú Đối, chú Ngọ... cứ gọi điện liên tục”.

Chú Thu, chú Đối, chú Ngọ mà Đoàn vừa cho biết, trước đây là hàng xóm nghèo, nay các anh là những người quản lý chủ chốt trong trang trại giúp gia đình chị Thìn. Khi chưa xây dựng trang trại, gia đình các anh là những hộ nghèo nhất xóm, nhà ai cũng lều tranh vách đất, con cái nheo nhóc, cơm không có ăn, áo không đủ mặc. Vợ chồng anh Thu, chị Oanh sống trong túp lều dột nát, không có công ăn việc làm, lại nuôi 2 con nhỏ và người bố bị liệt... Mà hầu hết bà con ở Khu 3 đều cùng trong tình cảnh kinh tế khó khăn. Bây giờ gia đình các anh ấy đã có việc làm ổn định trong trang trại của chị Thìn. Người nào cũng đã xây được nhà, mua được xe máy, ti-vi, tủ lạnh... Anh Thu hiện là “trợ lý đắc lực” giúp chị Thìn trong việc quản lý khu chăn nuôi lợn; anh Đối phụ trách rừng đồi; anh Ngọ quản lý ao cá...

Khi mô hình kinh tế trang trại đã hình thành và hoạt động ổn định, quan tâm đầu tiên của chị là giúp đỡ các hộ nghèo trong xóm, những người chưa có việc làm và cũng không có điều kiện để phát triển kinh tế gia đình. Chị Thìn vận động họ tham gia lao động cùng gia đình chị, hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt; cách quản lý, hạch toán... và tin tưởng giao cho họ phụ trách từng khu vực trong trang trại. Hiện nay trang trại của chị có hơn 30 lao động chính, thu nhập ổn định 1,5 triệu đồng/tháng/người. Khi thời vụ, số lượng lao động tăng gấp 3, gấp 4 (tiền công trung bình 50.000 đồng/ngày/người).

Trang trại của chị Thìn đã tạo việc làm cho nhiều bà con ở địa phương, giúp họ có kinh nghiệm phát triển kinh tế, thêm thu nhập cải thiện cuộc sống. Trang trại của chị như một đại gia đình gắn bó, gồm hầu hết là bà con chòm xóm, chăm lo trang trại trách nhiệm như việc của gia đình mình. Chính điều đó đã tạo thêm ý thức cộng đồng, các thành viên quan tâm giúp đỡ nhau, cùng nhau chia sẻ nỗi lo toan, cũng như những mùa bội thu của nhà nông, tình làng nghĩa xóm càng thêm gắn kết bền chặt.

Ngoài công việc ở trang trại, chị cùng chồng và các con bàn bạc tập trung hỗ trợ một số gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong xóm, giúp họ cây giống, con giống, hỗ trợ vốn bằng cách cho vay không lấy lãi, hướng dẫn họ cách trồng trọt, chăn nuôi, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật... phát triển kinh tế, thoát nghèo. Bằng cách này, tính đến nay, gia đình chị Thìn đã giúp được 12 hộ thoát nghèo, từ chỗ chỉ có mái nhà lá dột nát, nay nơi ở khá tươm tất và cuộc sống ổn định hơn. Một số gia đình đã xây được nhà, sắm được thiết bị nghe-nhìn, đời sống vật chất và tinh thần được cải thiện đáng kể. Chị còn vận động các gia đình trong xóm không để đất trống, hoang hóa, tận dụng triệt để đất trồng cây ăn quả, cây lâm nghiệp. Hiện nay diện tích đất đồi rừng ở Khu 3 đã được bà con phủ xanh bằng các loại cây nguyên liệu giấy, cung cấp cho nhà máy giấy Bãi Bằng, có thêm thu nhập.

Tài sản vô giá

Đó là các con của chị. Chị Thìn luôn tự hào là gia đình nông dân, gắn bó với ruộng đồng, suốt ngày chân lấm tay bùn, hoàn cảnh khó khăn, nhưng các con của chị đều trưởng thành, học giỏi: Con trai cả Nguyễn Ngọc Định (sinh năm 1982) hiện đang làm nghiên cứu sinh ở nước ngoài; con thứ Nguyễn Khắc Đạt (sinh năm 1983) đang học cao học về môi trường, được kết nạp Đảng khi đang là sinh viên; con trai út Nguyễn Xuân Đoàn (sinh năm 1984) đang là sinh viên xuất sắc Trường đại học Thủy lợi, năm nào cũng được nhận học bổng của nhà trường.

Điều chị Thìn tâm đắc nhất là: “Đã sắm được cho các con, mỗi đứa một máy tính xách tay, tạo điều kiện cho các con phấn đấu vươn lên trong công tác, học tập...”.

Chị tự hào khi nói về các con: “Các cháu giúp bố mẹ nhiều lắm, thường xuyên cập nhật thông tin trên mạng internet, giúp chúng tôi nắm bắt thông tin kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, những chính sách mới của Đảng và Nhà nước, nâng cao kiến thức để vận dụng vào hoạt động sản xuất, kinh doanh... Chúng còn lập trang Web của trang trại nữa... Các cháu đều có nguyện vọng, học xong về xây dựng quê hương, cùng bố mẹ củng cố khu trang trại của gia đình thành khu sản xuất, kinh doanh tổng hợp kết hợp với du lịch sinh thái...”.

Mặc dù bận rộn tối ngày với rừng cây, chuồng lợn, ao cá... nhưng vợ chồng chị luôn dạy bảo các con biết trân trọng giá trị truyền thống gia đình Việt Nam; đồng thời luôn quan tâm, động viên các con học tập, lao động. Gia đình luôn có bầu không khí ấm cúng, các thành viên tôn trọng, giúp đỡ lẫn nhau, cùng lo toan công việc của gia đình.

Anh cả Định chỉ sang cậu út Đoàn, nói với tôi: “Đến bây giờ tôi vẫn còn nguyên kỷ niệm của những ngày vừa học bài vừa cõng em Đoàn trên lưng gập người xuống để em ngủ đẫy giấc như nằm trên giường. Anh em chúng tôi thường học bài vào buổi tối và sáng sớm. Ban ngày đi học một buổi, còn một buổi giúp mẹ chăn trâu, cắt cỏ, tưới cây, cho cá ăn, nấu cơm, có lần còn đỡ đẻ cho lợn nữa... vậy mà đứa nào cũng thi đỗ đại học. Bố mẹ là tấm gương cho chúng tôi noi theo”.

Bận rộn với sản xuất, kinh doanh nhưng chị Thìn vẫn tranh thủ thời gian tham gia công tác xã hội, làm tốt vai trò trong Ban chấp hành Mặt trận Tổ quốc tỉnh Phú Thọ (nhiệm kỳ 2004-2009). Chị là người tích cực tham gia các hoạt động nhân đạo, từ thiện, ủng hộ, giúp đỡ đồng bào bị thiên tai, hoạn nạn... Chị tâm sự: “Tôi nhớ mãi lần đầu tiên được đi họp Ban chấp hành Hội phụ nữ ở huyện Phù Ninh, khi đó gia đình nghèo đến mức tôi không thể may cho mình một chiếc áo dài. Dự hội nghị chị em đều mặc áo dài. Thông cảm hoàn cảnh, chị Thủy, Chủ tịch Hội phụ nữ xã lúc đó, đã tặng tôi một áo dài, tuy không mới, nhưng là món quà thật quý giá. Tôi cảm ơn chị vô cùng. Đến nay tôi vẫn giữ làm kỷ niệm. Nay kinh tế khấm khá, tôi đã tặng chị em trong Khu 3, mỗi người một tấm áo dài để mặc trong những ngày lễ hội, 8-3, 20-10...”.

Nghe chị Thìn nói, con của chị “bổ sung” thêm: “Hôm nay là lần đầu tiên mẹ đánh phấn tô son đấy, mà cũng nhờ các cô cán bộ hội phụ nữ trang điểm giúp. Đến cái áo dài mẹ đang mặc là cũng đi mượn. Tôi đã mua tặng mẹ một tấm vải Thái Tuấn từ lâu rồi mà mẹ say sưa với trang trại quá, không nghĩ đến việc đi may áo dài cho mình mặc trong lễ nhận Giải thưởng này”.

Đức tính cần cù, năng động và nhân hậu đã giúp chị thành công trong mô hình xây dựng kinh tế trang trại CAR, làm giàu chính đáng từ mảnh đất cánh rừng quê hương và bàn tay, khối óc của mình. Dám nghĩ dám làm, mạnh dạn trong sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế hộ gia đình, đem lại hiệu quả kinh tế cao, giải quyết việc làm cho nhiều lao động tại địa phương, góp phần tích cực trong thực hiện xóa đói giảm nghèo. Việc làm của chị Thìn đã làm thay đổi hẳn bộ mặt của vùng quê trung du nghèo khó. Bài học làm giàu cho mình, cho xã hội của chị Cấn Thị Thìn là kinh nghiệm quý giá, thiết thực, rất gần gũi với phụ nữ Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn.

Bài và ảnh: MAI PHƯƠNG