QĐND - Đã nhiều năm qua, hơn 40 hộ dân thôn Cáng Lò, xã Nguyên Phúc (huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn) luôn phải sống trong sự thắc thỏm vì nỗi lo sạt lở đất, đá. Còn chính quyền địa phương cũng đã có chủ trương di dời các hộ dân ra khỏi khu vực nguy hiểm, nhưng không hiểu vì lý do gì đến nay chủ trương này vẫn chưa được thực hiện.

Cáng Lò là thôn có hơn 40 hộ đồng bào dân tộc Dao và Nùng sinh sống. Do vị trí địa lý, tất cả các hộ dân trong thôn đều dựng nhà sát chân núi cao, nơi có nhiều "tảng đá mồ côi" nặng hàng tấn nằm rải rác trên triền núi. Trải qua nhiều năm mưa lũ xói mòn, các tảng đá nằm chông chênh và có thể lăn xuống phía dưới bất cứ lúc nào, gây nguy hiểm đến tính mạng và tài sản của người dân. Nỗi lo này là thường trực, nhất là khi mùa mưa bão về. Được biết, cách đây vài năm, trong đêm mưa gió một tảng đá to khoảng 3m³ lăn từ trên núi xuống nhà ông Triệu Tài Phượng làm sập mái, đổ tường, khiến ông Phượng tử vong tại chỗ. Vợ và con ông bị thương nặng. Chuyện đá lăn vào nhà dân làm gãy cột nhà, đổ tường hay chắn ngang đường giao thông hầu như năm nào cũng xảy ra. Song, lực bất tòng tâm, nên họ chẳng biết chuyển nhà đi đâu. Ông Đặng Văn Minh, Trưởng thôn Cáng Lò dẫn chúng tôi leo lên núi, vị trí cao ngang mái nhà của gia đình để chứng kiến một tảng đá nặng hàng tấn nằm chình ình gác vào một thân cây, như đang đợi đè bẹp ngôi nhà của gia đình ông. Rồi ông chỉ cho chúng tôi vị trí nền nhà của gia đình ông Triệu Tài Phượng bị đá lăn vào cách đây vài năm, hiện chỉ còn là bãi đất trống cỏ mọc um tùm. Cách nhà ông Minh không xa là hộ bà Lý Thị Năm cũng nằm trong khu vực có nguy cơ sạt lở cao, khi trên sườn núi là gần chục tảng đá như chực rơi xuống bất cứ lúc nào. Giọng đượm buồn, bà Lý Thị Năm cho biết: “Mỗi mùa mưa bão về, chúng tôi lại canh cánh nỗi lo đá lở. Bây giờ cứ mưa to, cả gia đình tôi lại khăn gói lánh tạm sang nhờ nhà người thân gần đó, đợi mưa tạnh mới dám về. Không biết bao giờ mới có thể yên tâm làm ăn đây?”.

Bà Lý Thị Năm bên ngôi nhà của mình-nơi nguy cơ sạt lở đất đá thường xuyên xảy ra.

Nhà bạt được dựng lên để các hộ dân thôn Cáng Lò sẵn sàng sơ tán khi có thiên tai xảy ra.

Mùa mưa bão năm 2015 đã bắt đầu. Để bảo đảm an toàn tính mạng cho người dân trong thôn, UBND huyện Bạch Thông đã dựng 5 nhà bạt để các hộ dân nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở cao đến ở tạm khi có mưa lớn kéo dài. Cùng chúng tôi đến địa điểm có những nhà bạt đã được dựng sẵn, ông Đặng Văn Minh cho biết thêm: “Thôn đã tổ chức cho các hộ gia đình dựng nhà bạt, kê sẵn những tấm phản làm giường để di dân kịp thời khi có mưa to. Tuy nhiên, về lâu dài, người dân trong thôn vẫn mong được chuyển đến nơi an toàn để yên tâm sinh sống”. Trao đổi với chúng tôi, bà La Thị Huyền, Phó chủ tịch UBND huyện Bạch Thông cho biết: “Sau khi nhận được phản ảnh của nhân dân, UBND huyện đã tiến hành khảo sát và báo cáo thực trạng, đề xuất, kiến nghị với tỉnh có phương án di dời các hộ dân thôn Cáng Lò ra khỏi khu vực nguy hiểm. Cùng với đó, UBND huyện đã hỗ trợ nhà bạt, chỉ đạo chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân sơ tán tạm thời đến nơi an toàn khi có mưa lũ xảy ra”. Được biết, ngay sau khi có kiến nghị của UBND huyện Bạch Thông, UBND tỉnh Bắc Kạn đã có văn bản chỉ đạo các sở, ngành liên quan xây dựng phương án thuê đơn vị tư vấn tiến hành khảo sát, đánh giá toàn bộ phần đỉnh núi khu vực thôn Cáng Lò, xác định cụ thể những điểm có nguy cơ xảy ra đá lăn và đề xuất phương án xử lý nhằm bảo đảm ổn định cuộc sống người dân trước mùa mưa bão. Trên cơ sở đó, các sở, ngành liên quan đã tiến hành khảo sát thực tế, tổ chức họp và lấy ý kiến nhân dân thôn Cáng Lò. Tất cả các hộ dân nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở, bị đá lăn đều làm đơn xin di dời và có bản cam kết kèm theo. Chi cục Phát triển nông thôn của tỉnh cũng đã xây dựng phương án tách 41 hộ dân thôn Cáng Lò thành 2 nhóm. Nhóm 1, gồm những hộ dân có ít đất ruộng sản xuất thì di chuyển ra khu tái định cư tại thôn Nà Tu, xã Cẩm Giàng. Nhóm 2, gồm 29 hộ còn lại có nhiều đất ruộng thì chuyển ra cách nơi nguy hiểm khoảng 1km thuộc khu Kéo Ne-nơi có địa hình bằng phẳng để dựng nhà mà vẫn có thể canh tác, sản xuất ở chỗ cũ.

Có thể thấy, trước thực trạng trên, phương án di dời đã được địa phương hoạch định. Tuy nhiên, do vẫn chưa được triển khai, nên 41 hộ dân thôn Cáng Lò vẫn phải sống trong cảnh “trứng để đầu đẳng”. Đề nghị chính quyền địa phương sớm triển khai phương án xây dựng khu tái định cư mới để các hộ dân thôn Cáng Lò ổn định cuộc sống.

Bài và ảnh: ĐỖ KIM