QĐND Online - Mấy năm gần đây, ở nước ta thường xảy ra nhiều vụ sạt lở đất, gây thiệt hại nghiêm trọng tới tính mạng và tài sản của nhân dân. Tình trạng trên sẽ còn tiếp tục tái diễn bởi con người vẫn đang ngang nhiên xâm hại nghiêm trọng rừng đầu nguồn, khai thác cát, sỏi, đào đãi vàng bừa bãi…Ở một số địa phương thuộc huyện Hòa Vang (thành phố Đà Nẵng), tình trạng này cũng không phải là ngoại lệ...

Nỗi lo sông lở

Sáng 14-10, phóng viên Báo QĐND Online có mặt tại bờ sông Túy Loan (đoạn chảy qua địa phận xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang, Đà Nẵng). Tuy tình hình mưa lũ ở đây chưa đáng kể, nhưng tình trạng sạt lở đất đã đến hồi báo động.

Tìm hiểu thực tế, chúng tôi thấy “cát tặc” đang mặc sức tàn phá sông Túy Loan. Chính quyền địa phương đã triển khai các biện pháp ngăn chặn, song dường như những giải pháp trên cũng chỉ mang tính răn đe tức thời. Do vậy, việc ngăn chặn không mấy hiệu quả.

Những tụ điểm khai thác cát ngang nhiên hoạt động.

Từ mờ sáng hàng ngày, thuyền chở cát, sỏi đã tấp nập ngược xuôi. Các bến tập kết cát, sạn cũng luôn nhộn nhịp với hoạt động vận chuyển cát, sạn từ ghe lên bờ diễn ra không kể ngày, đêm. Xe chở cát, sạn rú ga, hú còi đua nhau chạy quay vòng tăng chuyến. Ước tính, nếu mỗi thuyền lấy 3 chuyến cát/ngày, mỗi chuyến 8m3, thì với hơn 30 chiếc đang đua nhau khai thác, bờ sông Tuý Loan sẽ bị mất gần 1.000m3 đất cát/ngày...

Đến xã Hòa Phú, chúng tôi thấy nhiều thuyền neo đậu, họ đưa vòi rồng sâu vào bãi ngô ven sông hút cát. Chứng kiến cảnh “cát tặc” công khai tàn phá dòng sông giữa ban ngày, nhiều người cảm thấy đau lòng... Ông Nguyễn Mười than thở: Việc khai thác cát, sỏi bừa bãi khiến dòng chảy của sông biến đổi khó lường, gây thiệt hại nhiều diện tích đất đai, hoa màu của người dân. Quá bức xúc, người dân địa phương đến can thiệp thì bị những người khai thác cát, sỏi chửi bới, đe dọa.

Ông Lê Đức Trí, Phó trưởng Phòng Tài nguyên-Môi trường huyện Hòa Vang cho biết: Không chỉ đe dọa nhân dân, những người khai thác cát, sỏi trái phép còn hung hãn chống người thi hành công vụ. Mới đây, ghe máy của ông Phạm Lộc (trú Phú Hòa 2, Hòa Nhơn) khai thác cát, sỏi trái phép tại khu vực Đồng Lăng, khi lực lượng chức năng của xã Hòa Phú yêu cầu dừng khai thác, ông Lộc cố tình không chấp hành. Thấy vậy, Công an viên Nguyễn Văn Quy bơi ra tận ghe, bị ông Lộc dùng cây sào đánh vào người. Trước thực trạng đó, người dân địa phương nhiều lần kiến nghị lên UBND xã. Chính quyền các địa phương cũng đã nhiều lần gửi công văn lên huyện đề nghị xử lý dứt điểm tình trạng nêu trên, nhưng đến thời điểm hiện nay vẫn chưa có chuyển biến gì đáng kể.

Theo báo cáo do ông Đặng Ngọc Sơn, Phó trưởng phòng NN&PTNT huyện Hòa Vang cung cấp, thì tình hình mưa lũ và nạn khai thác cát, sỏi, đào đãi vàng bừa bãi đã gây hậu quả nghiêm trọng. Tính đến đầu tháng 10-2010, đã có 11 xã trong toàn huyện bị sạt lở; 287 hộ dân có nguy cơ sạt lở (trong đó có 11 hộ nguy cơ sạt lở khẩn cấp cần phải di dời)...

Cần sự phối hợp đồng bộ và kiên quyết

Ông Lê Đức Trí, Phó trưởng phòng Tài nguyên-Môi trường huyện Hòa Vang khẳng định: Việc khai thác cát, sỏi trái phép trên sông trong thời gian qua gây sạt lở nghiêm trọng, làm ô nhiễm môi trường và nguồn nước tưới tiêu, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất nông nghiệp cũng như tài sản của dân… Về phần mình, UBND huyện cũng đã thành lập tổ Liên ngành (gồm các lực lượng: Phòng TN-MT, Đội khiểm tra quy tắc đô thị, Công an và Ban CHQS huyện...) phối hợp với các địa phương truy quét các đối tượng khai thác cát, sỏi trái phép. Nhưng tình hình chỉ tạm lắng xuống vài ngày rồi đâu lại vào đấy, có khi mật độ khai thác lại dày hơn, các đối tượng vi phạm thì hành động liều lĩnh hơn. Mặt khác, mức xử phạt hành chính cao nhất đối với mỗi phương tiện vi phạm chỉ 1,5 triệu đồng/vụ vi phạm là quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe...

Sạt lở đất nghiêm trọng tại xã Hòa Nhơn.

Để ngăn chặn nạn khai thác cát, sỏi trái phép một cách có hiệu quả, ông Lê Đức Trí đề xuất một số giải pháp như cần nâng cao hơn nữa chế tài và mức xử phạt đối với các phương tiện cố tình vi phạm. Nên tổ chức một đội liên ngành chốt chặn phía trên khu vực cầu Giăng (đoạn qua các xã Hòa Phong, Hòa Nhơn) thì các phương tiện không còn đường vận chuyển cát, sạn. Mặt khác, chính quyền các xã cần có sự phối hợp đồng bộ. Ngoài ra, rất cần đến sự chỉ đạo trực tiếp của các lực lượng chức năng, các ban, ngành cấp huyện thì mới có thể giải quyết dứt điểm nạn “cát tặc”.

Một mùa mưa bão đang đến, “luật đời có vay, có trả”, nếu như cấp ủy, chính quyền và các tổ chức đoàn thể huyện Hòa Vang không giải quyết dứt điểm tình trạng nêu trên, thì hậu quả khó lường lại đổ ập lên đầu người dân...

Bài và ảnh: Phan Tiến Dũng