QĐND - Thượng Nung là một trong 13 xã nghèo của huyện Võ Nhai (Thái Nguyên) nằm trong Chương trình 135 của Chính phủ. Chính sách đúng, nhưng quá trình triển khai thực hiện của chính quyền xã Thượng Nung lại có những dấu hiệu khuất tất.

Máy bơm, máy cày là hàng "bãi"

Những ngày trung tuần tháng 8 này, chúng tôi có mặt tại xã Thượng Nung, khi những người dân nơi đây đang bận rộn cày bung, cày vỡ diện tích đất hoa màu của mình để chuẩn bị trồng sắn, trồng ngô. Từ trên con đường liên xã, chúng tôi đã thấy cảnh bà con nông dân tất bật bên những chiếc máy cày mi-ni. Và trong số máy nông nghiệp thay thế cho sức của người lao động kể trên, có những chiếc máy được các hộ nghèo nhận về từ chính quyền địa phương theo Chương trình 135 của Chính phủ. Tuy nhiên, theo phản ảnh của người dân thì đây là những chiếc máy cày, máy bơm “hàng bãi thải”, không phải hàng mới. Sự việc trên khiến người dân bất bình, các hộ nghèo được nhận hỗ trợ tỏ ra bức xúc.

Người dân nghèo xã Thượng Nung đang sử dụng những chiếc máy cày “hàng bãi” từ Chương trình 135.

 

Anh Nguyễn Xuân Giáp ở xóm An Thành, xã Thượng Nung than thở: “Nhà tôi có 4 nhân khẩu, mỗi tháng thu nhập từ 1 đến 1,5 triệu đồng từ chăn nuôi, trồng trọt và thường xuyên thiếu ăn 4 tháng trong năm. Cứ tưởng, chiếc máy bơm nước có trị giá khoảng 6 triệu đồng được UBND xã cho nhận từ Chương trình 135 sẽ giúp gia đình bớt đi những khó khăn trong nuôi trồng, sản xuất. Nhưng ngay sau khi nhận máy bơm từ xã về đến gia đình đã không sử dụng được”. Xem ra, niềm vui của bà con nông dân khi được nhận hỗ trợ máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất từ Chương trình 135 đã bị những người thực thi chương trình làm cho "ngắn chẳng tày gang".

Còn với bà Lương Thị Chọt, một người nghèo sống đơn thân tại xóm An Thành đã phải đi vay mượn khắp nơi để nộp đủ số tiền mà chính quyền xã Thượng Nung gọi là khoản tiền “đối ứng” bắt buộc phải có thì mới được nhận máy cày về. Với căn nhà ọp ẹp, đồ đạc trong nhà giá trị nhất là chiếc quạt điện nhãn hiệu 91-BQP (được bà con hàng xóm cho) thì bây giờ bà Chọt không biết lấy đâu ra tiền để trả nợ khoản vay kể trên. Trong khi, mấy gia đình chung một chiếc máy cày, đến nay bà cũng chưa được sử dụng một lần nào thì máy cày đã hỏng.

“Lệch pha” về giá 

Trao đổi với ông Hà Văn Vỹ, Bí thư Đảng ủy xã Thượng Nung chúng tôi được biết, theo kế hoạch thực hiện Chương trình 135 của Chính phủ, trong năm 2012, UBND huyện Võ Nhai cấp cho xã Thượng Nung 290 triệu đồng. Theo đó, mỗi hộ nghèo được hỗ trợ 3 triệu đồng quy ra máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất, bảo quản, chế biến sản phẩm nông nghiệp như máy cày, máy bơm nước, máy tuốt lúa… Căn cứ vào nhu cầu thực tế, UBND xã đã phân bổ máy móc, thiết bị cho 97 hộ nghèo thuộc 7/7 xóm, tùy theo giá trị máy móc mà các hộ có thể chung nhau đứng ra nhận để cùng sử dụng.

Tuy nhiên, theo phản ảnh của nhiều người dân, trong quá trình sử dụng nguồn vốn này để mua máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp cho nhân dân, chính quyền xã đã có những dấu hiệu sai phạm như: Làm khống chứng từ, sổ sách, khai khống thêm hộ nghèo để hưởng tiền hỗ trợ, thu "tiền đối ứng" của hộ nghèo trái quy định… Ban Thanh tra nhân dân xã Thượng Nung đã nhận được đơn của các hộ nghèo thuộc xóm An Thành trình bày những dấu hiệu bất thường về số máy móc hỗ trợ sản xuất mà các hộ nghèo vừa được nhận cuối năm 2012. Theo đó, ngoài số tiền được hỗ trợ 3 triệu đồng thì mỗi hộ để nhận được máy móc đều phải nộp thêm "tiền đối ứng". Hộ ít thì 300.000 đồng, hộ nhiều 500.000 đồng. 6 hộ được nhận máy cày phải nộp thêm 2 triệu đồng. Như vậy, giá thành của chiếc máy cày mi-ni đã lên tới 20 triệu đồng, trong khi đó giá thành ngoài thị trường tại thời điểm đó chỉ là 16 triệu đồng.

Theo ghi nhận của chúng tôi, tất cả các loại máy móc như: Máy cày mi-ni, máy tuốt lúa, máy bơm nước… khi các hộ nghèo đến nhận máy đều phải nộp thêm "tiền đối ứng" và giá thành khi đến tay người dân đều đã cao hơn nhiều so với giá thị trường tại thời điểm được nhận. Sau khi nhận được đơn kiến nghị của người dân, Ban Thanh tra nhân dân xã Thượng Nung cũng đã tiến hành xác minh lại giá thành các loại máy tại 2 cửa hàng bán máy sản xuất ở xã La Hiên và phát hiện giá thành máy móc mà người dân được nhận chênh lệch quá lớn so với giá thành tại các cửa hàng.

Chương trình 135 có bị “bẻ cong”?

Những dấu hiệu khuất tất trong thực hiện Chương trình 135 ở xã Thượng Nung không chỉ dừng lại ở đây. Sau khi người dân có ý kiến đến các cấp có thẩm quyền đề nghị xem xét lại việc chênh lệch giá thành các loại máy móc thì được chính quyền xã Thượng Nung mời lên UBND xã để nhận lại số tiền thừa. Lãnh đạo UBND xã giải thích khi các hộ nhận máy phải chịu cả tiền thuế giá trị gia tăng, hóa đơn đỏ, chi phí vận chuyển. Số tiền thừa của tất cả các hộ nghèo toàn xã là hơn 21 triệu đồng. Tuy nhiên, đến ngày nhận tiền thì lãnh đạo UBND xã lại thông báo số tiền thừa chỉ là 17 triệu đồng. Như vậy, chỉ sau 2 cuộc làm việc với người dân, lãnh đạo UBND xã Thượng Nung đã thông báo số tiền thừa khác nhau khiến chính những hộ nghèo càng thêm hoài nghi về số tiền thừa thực chất là bao nhiêu?

Trong buổi làm việc tại UBND xã Thượng Nung, chúng tôi được xem bảng kê khai tổng số các loại máy móc và giá thành. Có một sự trùng hợp thật ngẫu nhiên khiến chúng tôi không khỏi bất ngờ, đó là tổng số tiền mua máy móc được UBND xã Thượng Nung chi bằng đúng 290 triệu đồng, không hơn, không kém. Khi chúng tôi đến xác minh tại cửa hàng mà UBND xã Thượng Nung mua các loại máy móc, chủ cửa hàng cũng khẳng định, số máy móc, thiết bị được mua đã bao gồm toàn bộ thuế giá trị gia tăng và phí vận chuyển, lắp đặt. Không những thế, theo một xác minh khác của Ban Thanh tra nhân dân xã Thượng Nung, trong danh sách 97 hộ nghèo ký nhận đã được hưởng hỗ trợ, có những trường hợp không hề nhận được bất kỳ một loại máy móc, thiết bị nông nghiệp nào.

Theo đơn đề nghị của đại diện các hộ nghèo được hưởng hỗ trợ, nhiều người còn thắc mắc về việc lựa chọn sản phẩm cũng như nhà cung cấp máy móc của UBND xã Thượng Nung. Ban Thanh tra nhân dân xã Thượng Nung cho biết, ở cùng một thời điểm, cùng địa bàn và cùng một lô hàng thiết bị máy móc mà UBND xã đã mua thì tổng giá trị sản phẩm cao hơn khoảng 50 triệu đồng so với những cửa hàng gần đó. Sự việc trên đã nhiều lần người dân phản ảnh nhưng đến nay, đã gần 10 tháng trôi qua, người dân vẫn chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng.

Hôm chúng tôi đến làm việc tại UBND xã Thượng Nung, đoàn thanh tra của huyện Võ Nhai đang tiến hành thanh tra, xác minh tại đây. Ông Nông Xuân Bắc, Chủ tịch UBND huyện Võ Nhai cho biết: "Sự việc đúng, sai thế nào cần phải chờ kết luận của thanh tra và sẽ xử lý nghiêm những trường hợp sai phạm. Nếu vụ việc có tình tiết, nội dung phức tạp, vượt quá mức vi phạm hành chính, chúng tôi sẽ để nghị chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra hình sự". 

Những khuất tất ở xã Thượng Nung đang trong quá trình điều tra làm rõ. Người dân cũng rất cần những câu trả lời thỏa đáng và xứng đáng được thụ hưởng đầy đủ những chính sách ưu đãi từ Chương trình 135 của Chính phủ. Sự việc trên cần sớm làm sáng tỏ và xử lý nghiêm minh những trường hợp cố tình làm trái chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.  

Bài và ảnh: XUÂN ĐỨC – MINH MẠNH