Bao giờ ngăn chặn được tình trạng đào bới gốc cây cổ thụ?

QĐND - Những ngày này, khi Tết cổ truyền của dân tộc đang đến gần, trên địa bàn một số huyện của tỉnh Gia Lai gia tăng tình trạng đào bới gốc cây quý như bằng lăng, bồ đề, lộc vừng, sung, sanh... Cây rừng lại bị tàn sát chỉ vì thứ chơi ngông của một số người và chưa có cấp chức năng nào ngăn chặn hiệu quả.

Cây rừng xuống phố

Trên các đường phố của thành phố Plei-cu (Gia Lai) trong những ngày này xuất hiện nhiều xe máy bán cây cảnh lưu động và một số điểm bán hai bên đường Quang Trung, Lê Lợi, Phan Đình Phùng… Trong số cây cảnh này, có không ít gốc cây như sung, lộc vừng, sanh, si, thiên tuế, đa, đề… vừa được đào bới đem về từ rừng.

Gốc cây cổ thụ từ rừng về phố...

Dừng lại bên đường Phù Đổng, cách khách sạn Hoàng Anh về phía Bắc chừng 500m có đến hai điểm bán cây cảnh. Một gốc cây lộc vừng to, khá đẹp, mới được giâm vào chậu hình vuông có 4 chân cao, ông chủ ra giá bán 12 triệu đồng. Tôi vờ kêu đắt, vì cây này hôm trước chỉ khoảng 5 triệu đồng. "Hôm trước thì đúng vậy, gốc này bán được cũng chỉ 7-8 triệu đồng, nhưng nay Tết sắp đến rồi, mà nguồn cung cấp cũng ngày càng khan hiếm. Bây giờ 12 triệu đồng, nhưng hết tháng này phải lên trên 15 triệu đồng. Nhiều “đại gia” giàu có không mặn mà với những cây kiểng uốn éo, mà chỉ thích những gốc cây rừng, gốc càng to, càng xù xì, nhiều cành thấp… giá càng cao. Cách đây 3 ngày, tôi bán được một gốc si với giá 17 triệu đồng, lời 5 triệu" - nói rồi ông chủ cây cười rất mãn nguyện.

Thấy tôi có vẻ "say" một gốc lộc vừng, một anh bán cây dạo bảo: “Nếu anh thích “có cặp” giống nhau, gốc to hơn, mai tôi đưa đến tận nhà, nhưng với giá cao hơn". Tìm hiểu, tôi được biết, các gốc cây này đều được gom từ các bản làng về, giâm vào chậu hay buộc chặt đất trong một cái túi và đem đi bán. Một số người bán dạo cho biết, ngày nào bán được 4-5 cây thì lãi cũng được vài triệu bạc.

Trả lời câu hỏi của tôi về nguồn gốc của các cây này và việc kiểm tra, thu giữ của các cơ quan chức năng… một người bán cây cảnh lưu động nói: “ Gốc sung, sanh, lộc vừng, bằng lăng thì chỉ có ở rừng, cạnh suối, sông… người dân săn tìm, đào bới, đem về, chúng tôi chỉ là người đi thu mua. Chuyện các cơ quan chức năng kiểm tra, bắt giữ thì chưa thấy, mà họ có bắt thì bắt mấy đại gia săn lùng những gốc cây to, cổ thụ cả trăm năm tuổi, trị giá từ 30 triệu đến 2-3 trăm triệu đồng, chứ những gốc cây nhỏ như chúng tôi đang bán ai hỏi làm gì…".

Cây rừng về thôn bản

Một ngày đầu tháng 12, chúng tôi đến tìm hiểu thực tế tại xã biên giới Ia O thuộc huyện Ia Grai (Gia Lai). Hai bên đường dọc thị trấn Ia Kha có rất nhiều nơi bày bán gốc cây rừng, có cả những gốc cổ thụ lớn (loại gốc cổ thụ này phải dùng xe cẩu loại lớn mới cẩu được). Một số cây đã bén rễ và lên lá non, nhưng cũng có gốc cây còn mới giâm, thậm chí có cả cây to cao đã bị khô trụi cành lá.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, việc "săn" cây cảnh cổ thụ mang lại thu nhập rất cao cho một số người có sức khỏe, có phương tiện. Thấy kiếm tiền dễ mà không bị cơ quan nào kiểm tra, ngăn chặn, nhiều người dân vào rừng tìm những gốc cổ thụ có nhiều năm tuổi đào đem về bán. Hậu quả của việc làm này hết sức nặng nề: Nhiều cây rừng hàng trăm năm tuổi bị triệt hạ, nhiều đỉnh núi chỉ còn đất đá trơ trọi, nhiều dòng sông bị vùi lấp, đổi dòng do đào bới gốc cây cổ thụ...

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Rơ Lan Linh - Bí thư Đảng ủy xã Ia Krai, huyện Ia Grai cho biết: “Thời gian gần đây rất nhiều hộ dân đã vào rừng săn tìm cây rừng to để đem về trồng và bán. Chúng tôi đã họp dân, tuyên truyền cho bà con không được đào bới gốc cây rừng cổ thụ. Làm thế là sai, là vi phạm pháp luật, chỉ lợi cho một số cá nhân thôi còn bà con mình thì thiệt hại nhiều lắm… Nhưng chỉ được một thời gian, rồi đâu lại vào đó, khó quản lắm. Chỉ nhờ công an và lực lượng kiểm lâm thôi…”.

Chúng tôi cũng mong các cơ quan chức năng tỉnh Gia Lai sớm vào cuộc để bảo vệ cây rừng, bảo vệ nguồn sinh thái.

Bài và ảnh: Lê Quang Hồi