Bài 1: Chiến công thầm lặng

QĐND - Sau 25 năm nghiên cứu, thiết kế, thi công, đến nay đã có 20 công trình DK1 (Trạm dịch vụ-kinh tế-khoa học-kỹ thuật) được xây dựng, đưa vào sử dụng như “những cột mốc chủ quyền trên biển”, “mắt thần trên biển” trên thềm lục địa phía Nam của Tổ quốc, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo; trở thành chỗ dựa cho ngư dân yên tâm vươn khơi, bám biển. Những người đã âm thầm đóng góp công sức làm nên công trình ấy là các thế hệ cán bộ, kỹ sư Ban Quản lý dự án công trình DK1 (Ban DK1), Binh chủng Công binh, cùng sự đóng góp không nhỏ của Hải quân nhân dân Việt Nam.

Bài 1: Chiến công thầm lặng

Mệnh lệnh thiêng liêng

Năm 2014, Đại tá Nguyễn Quý, nguyên Cục trưởng Cục Kỹ thuật, nguyên Trưởng ban DK1 (Binh chủng Công binh), đã bước sang tuổi 80 nhưng ông vẫn còn khá nhanh nhẹn và minh mẫn. Mấy chục năm công tác trong quân đội, nhưng có lẽ đối với ông, quãng thời gian trực tiếp tham gia thiết kế, thi công và quản lý các công trình DK1 để lại trong ông nhiều kỷ niệm nhất. Nhớ lại những ngày đầu được Đảng, Nhà nước, quân đội giao nhiệm vụ làm “Tổng chỉ huy các lực lượng công binh thiết kế, sản xuất, lắp dựng toàn bộ công trình”, ông Quý xúc động nói: “Đó là một nhiệm vụ đặc biệt cao cả và thiêng liêng nhất trong cuộc đời quân ngũ của tôi”.

Thủ trưởng Bộ tư lệnh Binh chủng Công binh kiểm tra công tác sửa chữa, gia cố một số công trình DK1, tháng 5-2014.  Ảnh: Trịnh Nguyên

Đại tá Nguyễn Quý cho biết: Công trình DK1 bắt đầu được triển khai từ cuối năm 1988. Ngày đó, với tầm nhìn chiến lược và tư duy quân sự tài năng, Đô đốc Giáp Văn Cương, Tư lệnh Quân chủng Hải quân, đã đề xuất với Đảng, Nhà nước ý tưởng táo bạo: Xây dựng các Trạm dịch vụ-kinh tế-khoa học-kỹ thuật trên thềm lục địa phía Nam. Và đề xuất của Đô đốc Giáp Văn Cương nhanh chóng được chấp thuận. Một Ban chỉ đạo công trình cấp Nhà nước được thành lập do đồng chí Trần Đức Lương, Phó chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng làm Trưởng ban; Phó trưởng ban là Thượng tướng Đào Đình Luyện, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; các đồng chí: Trương Thiên, Tổng cục trưởng Tổng cục Dầu khí; Khúc Văn Thành, Thứ trưởng Bộ Xây dựng; Đô đốc Giáp Văn Cương, Tư lệnh Hải quân; Phạm Văn Huân, Phó chánh Văn phòng Chính phủ là thành viên trực tiếp chỉ đạo quá trình xây dựng công trình DK1. Binh chủng Công binh vinh dự được Đảng, Nhà nước và Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ tổ chức, thực hiện nhiệm vụ này ngay từ những ngày đầu tiên.

Cho dù thời gian đã lùi vào quá khứ gần 30 năm, nhưng trong tâm trí Đại tá Nguyễn Quý vẫn nhớ như in vào một ngày cuối năm 1988. Hôm đó, Đại tướng Lê Đức Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, trực tiếp giao nhiệm vụ xây dựng các công trình DK1 cho Thiếu tướng Vũ Trọng Hà, Tư lệnh Binh chủng Công binh. Vừa nhận nhiệm vụ từ Bộ Quốc phòng về, Thiếu tướng Vũ Trọng Hà liền gọi ông lên làm việc và giao nhiệm vụ ngay. Nét mặt nghiêm nghị, Tư lệnh Vũ Trọng Hà nói: "Tôi mời anh lên để nhận một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Bộ Chính trị đã quyết định xây dựng một số công trình ở các bãi cạn trong vùng thềm lục địa phía Nam, nhằm hỗ trợ cho công tác khai thác dầu khí, bảo vệ an toàn đường hàng hải quốc tế đi ngang qua Biển Đông và giúp đỡ ngư dân đánh bắt thủy sản… Cụm công trình này mang tên “Trạm dịch vụ-kinh tế-khoa học-kỹ thuật”, gọi tắt là công trình DK1. Nhà nước đã giao cho Bộ Giao thông vận tải thiết kế sản xuất 2 chân đế dạng pông-tông (móng trọng lực) để xây dựng ở Ba Kè và Phúc Nguyên; Tổng cục Dầu khí thiết kế, sản xuất 2 chân đế dạng móng cọc xây dựng ở Tư Chính và Phúc Tần. Bộ Quốc phòng chịu trách nhiệm thiết kế sản xuất 4 thượng tầng lắp đặt trên 4 chân đế để bộ đội sinh hoạt, công tác và chiến đấu. Thủ trưởng Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ này cho Binh chủng Công binh. Hôm nay, thay mặt Bộ tư lệnh, tôi giao nhiệm vụ này cho đồng chí làm Tổng chỉ huy các lực lượng công binh thiết kế, thi công…". Đại tá Nguyễn Quý tâm sự: Sau khi nhận nhiệm vụ, trong ông trào dâng biết bao cung bậc cảm xúc. Đó là tâm trạng vừa mừng, vừa lo, xen lẫn niềm tự hào bởi được thực hiện một nhiệm vụ thiêng liêng, mang tính lịch sử…

Sau khi nhận nhiệm vụ, trong điều kiện bộn bề công việc, cùng nhiều khó khăn, thiếu thốn về trang bị kỹ thuật, con người, nhưng đội ngũ cán bộ, kỹ sư, công nhân Viện Kỹ thuật Công binh và Nhà máy Z49, Nhà máy Z756 đã khẩn trương bắt tay vào thiết kế, thi công 4 thượng tầng của nhà giàn.

Khởi đầu gian nan

Để thiết kế được 4 thượng tầng cho 4 nhà giàn đầu tiên, Bộ tư lệnh Công binh lựa chọn những kỹ sư đầu ngành có kinh nghiệm của Viện Kỹ thuật Công binh tiến hành nghiên cứu. Ngày đó, Đại tá, TS Nguyễn Xuân Kiều, Viện trưởng Viện Kỹ thuật Công binh, được giao nhiệm vụ chủ trì, cùng Đại tá, PGS, TS Phạm Ngọc Nam, Đại tá, kỹ sư Lê Trung Dũng chịu trách nhiệm từ việc tổ chức thiết kế, giám sát thi công đến nghiệm thu công trình trên bờ và trên biển.

Đại tá, TS Nguyễn Xuân Kiều nhớ lại: "Khi được giao nhiệm vụ, anh em chúng tôi đặt hết tâm huyết và trách nhiệm vào công việc. Ngày ấy, chỉ với các trang bị đơn giản như bút chì, giấy thô, thước nhựa… chúng tôi đã miệt mài làm việc ngày đêm. Vì vậy, chỉ trong thời gian ngắn, chúng tôi đã hoàn thành hàng trăm bản vẽ chi tiết, có độ chính xác cao, giúp hai Nhà máy Z49 và Z756 sản xuất hàng nghìn chi tiết của các nhà giàn với khối lượng vật tư khổng lồ, kịp thời đưa công trình ra lắp dựng ngoài biển theo kế hoạch".

Thiết kế và sản xuất các loại vật tư đã vất vả, nhưng việc vận chuyển các loại vật tư ấy đưa ra biển tổ chức thi công cũng lắm gian nan. Khi hoàn thành khối thượng tầng của 4 nhà giàn, Binh chủng Công binh phải huy động lực lượng để vận chuyển các trang thiết bị lên tàu, xuống cảng. Trong những ngày thực hiện việc vận chuyển thiết bị và tổ chức lắp ghép, cán bộ, chiến sĩ Ban DK1 suốt ngày phải phơi mình dưới cái nắng chang chang như đổ lửa để thi công. Nhiều người chân phồng rộp khi phải đứng trên những tấm tôn nóng bỏng để hàn liên kết các cấu kiện. Cán bộ, chiến sĩ Binh chủng Công binh bước vào một chiến dịch vô cùng gian khổ, thử thách sức chịu đựng dẻo dai, quyết tâm và nghị lực không phải một ngày, một tuần, mà là nhiều tháng trời ròng rã. Khi Tư lệnh Binh chủng Công binh Vũ Trọng Hà đi Trường Sa về, gặp anh em trên công trường đã thốt lên: “Trời! Các cậu gầy và đen quá!”. Nhìn những “tòa nhà” DK1 sừng sững mọc lên trên cảng sẵn sàng tiến ra biển lớn, Tư lệnh Vũ Trọng Hà xúc động: “Các cậu thật dũng cảm! Xứng đáng là những chiến sĩ công binh với những chiến công thầm lặng”.

Giờ G đã điểm. Các nhà giàn DK1/1, DK1/3, DK1/4 cùng những chiến sĩ công binh được lệnh hành quân hướng ra Biển Đông. Vậy là 3 nhà giàn DK đầu tiên được dựng lên tại các bãi cạn Tư Chính, Phúc Tần, Ba Kè, tạo thành thế chân kiềng vững chãi, kiểm soát một vùng biển rộng lớn và giàu có của Tổ quốc…

TRỊNH DŨNG – NGUYÊN THẮNG

Bài 2: Dũng khí người Việt