QĐND Online - Một ngày mới ở xã Vĩnh Trạch Đông, thành phố Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu đến thật nhẹ nhàng. Nhẹ nhàng như những thanh âm vốn có của một vùng biển nghèo vắng lặng. Vuông tôm nối tiếp vuông tôm, rừng đước nối tiếp rừng đước, khung cảnh yên bình nối tiếp nhau lướt qua ô cửa chiếc xe ô tô chở đoàn nhà báo chúng tôi đến với nhà máy điện gió đầu tiên của Đồng bằng sông nước Cửu Long – Nhà máy Điện gió Bạc Liêu.

“Kia, kìa”… tiếng hô của anh bạn đồng nghiệp làm đứt quãng những câu chuyện rôm rả trên xe. Đoàn người háo hức nhìn theo hướng tay anh chỉ. Xa xa những chiếc cột tuabin điện gió vươn lên trên những vệt rừng đen thẫm, chọc thẳng vào trời xanh phía chân trời. Lạ thật! khung cảnh chỉ có vậy, nhưng cả đoàn người đều lặng yên nhìn ngắm, bằng ánh mắt chứa chan cảm xúc. Đối với tôi cũng vậy, hình ảnh cánh quạt quay sao thân quen thế. Phải chăng, vạt rừng đen thẫm giống như những ụ cát và tuabin điện gió như những chiếc chong chóng tre với những cánh rực rỡ sắc màu tuổi thơ, đang vẽ những vòng tròn mơ ước gửi lên trời cao xanh thẳm. Anh Nguyễn Phú Nông, Trưởng phòng Tổ chức Hành chính Ban Quản lý dự án Nhà máy điện gió vui vẻ nói: “Chỉ còn vài cây số nữa là đến nơi rồi”.

Các trụ tuabin điện gió.

Ngày bắt đầu khởi công dự án điện gió, bãi biển nơi đây còn sình lầy, hoang vắng. Con đường ven biển chia tách đất thành hai phần rõ rệt. Một bên là rừng, là biển với cát bùn đen xì; xen kẽ vào đó là một vài túp lều của những người dân nghèo được làm bằng vải bạt, cột tạm bợ vào các thân cây đước nghiêng ngả cùng sóng biển. Một bên được khai phá để nuôi trồng hải sản. Thấy đoàn người ra bãi biển nhìn ngắm, đo đạc, người dân nghèo sống ở đây mừng lắm. Mừng vì có sự đầu tư của nhà nước, đời sống của người dân nghèo sẽ được chăm lo.

Quả đúng như thế, chẳng bao lâu, những chiếc xà lan đầu tiên ghé bờ biển này cùng với những ánh nắng ban mai dịu nhẹ của bình minh. Một chuyến, hai chuyến… rồi rất nhiều chuyến. Bờ biển sôi động hẳn lên chẳng kém không khí ở những công trình lớn trên đất liền. Tàu, thuyền, sà lan chở những cần cẩu, máy móc công trình đậu san sát. Tiếng máy móc, tiếng người hòa với tiếng sóng biển ầm ì. Chẳng bao lâu, những trụ bê tông lớn bỗng mọc lên từ dưới biển trong ánh mắt kinh ngạc của người dân nghèo ven biển. Rồi họ lại đắp thêm cây cột cao, to trên mỗi trụ bê tông nữa. Tiếp đó, những cánh quạt bắt đầu được lắp ráp trên đỉnh cột. Ngẩng lên ngắm nhìn cái quạt khổng lồ một lúc là mỏi hết cổ, anh Nông cho biết:

- Chủ đầu tư dự án là Công ty trách nhiệm hữu hạn Xây dựng - Thương mại và Du lịch Công Lý. Dự án xây dựng nhà máy được chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 khởi công ngày 9-9-2010. Dự kiến, sau khi hoàn thành cả 2 giai đoạn, sẽ có 62 tuabin điện gió với tổng công suất là 99MW và điện năng sản xuất mỗi năm khoảng 320 triệu kWh. Cả 62 cột tháp và tuabin điện gió đều được đặt trên biển.

Ngày 31-5-2013, chính quyền và nhân dân tỉnh Bạc Liêu vui mừng trong lễ hòa điện lưới quốc gia Nhà máy Điện gió Bạc Liêu giai đoạn 1. Sau hơn 30 tháng triển khai thi công, 10 trụ tuabin gió, với công suất 16MW; đường điện 110KV, cầu dẫn và các thiết bị đồng bộ kèm theo có tổng mức đầu tư 963 tỷ đồng, đã đủ điều kiện nghiệm thu, đóng điện đưa vào vận hành hòa lưới điện quốc gia. Từ đó đến nay, mỗi tháng Nhà máy thu về 9 tỷ đồng tiền bán điện. Hòa chung với niềm vui đó, hàng trăm hộ dân nghèo ở địa phương cũng vui mừng khi được “từ biệt” những ngôi nhà tạm bợ đến ở trong những khu tái định cư, có nhà ở đàng hoàng và nhận được 300m2 đất để mần vườn sinh sống.

Đi trên những cây cầu là đường bộ duy nhất nối đất liền với các tuabin điện gió và nối các tuabin điện gió với nhau, chúng tôi mới thực sự chứng kiến sự kỳ vĩ của dự án. Theo những kỹ sư thi công công trình: Thời gian đầu thi công, mọi người gặp khó khăn rất lớn về thủy triều. Khi thủy triều xuống thấp xà lan bị mắc cạn không di chuyển được. Nếu thủy triều quá cao thì độ chính xác, độ hao hụt các nguyên vật liệu là rất lớn. Trong khi đó, cường độ thủy triều mỗi ngày, mỗi tháng lại khác nhau. Chính vì vậy, công ty đã thành lập một bộ phận chuyên nghiên cứu, nắm bắt thủy triều để lập kế hoạch thời gian thi công. Từ đó, khó khăn chính đã được giải quyết, công việc bắt đầu chạy đúng theo tiến độ thời gian. Anh Nông cho biết:

- Mỗi cột tuabin cao 82m, đường kính 4m, nặng trên 200 tấn, được làm bằng thép đặc biệt, không gỉ. Sải cánh quạt dài 40m, nặng 5,9 tấn/cánh. Hộp tuabin nặng 42 tấn. Mỗi tuabin có công suất xấp xỉ 1,6MW do hãng General Electrics (GE) cung cấp. Đây là dây chuyền công nghệ điện gió hiện đại bậc nhất vào thời điểm này.

Người có ý tưởng và xây dựng nên những cánh quạt giữa mênh mông biển nước này là ông Tô Hoài Dân, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Xây dựng- Thương mại và Du lịch Công Lý. Theo ông, trên một hành trình đến Mỹ, ông được giới thiệu đến nguồn năng lượng sạch điện gió. Đặc biệt hơn, chúng không chỉ được xây dựng ở trên những vùng cao mà còn được xây dựng trên biển. Điều này đã đưa ông đến với ý tưởng đưa nguồn năng lượng đó về với quê hương Cửu Long. Tiếp sau đó, là những chuỗi ngày dài nghiên cứu địa hình, điều kiện tự nhiên dọc theo bờ biển từ đất Mũi Cà Mau lên Sóc Trăng. Lựa chọn cuối cùng được đưa ra là bờ biển ở xã Vĩnh Trạch Đông, thành phố Bạc Liêu, nơi có tốc độ, hướng gió lý tưởng cho dự án năng lượng sạch này. Ông Võ Văn Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư tỉnh ủy Bạc Liêu trao đổi:

- Bạc Liêu là một tỉnh có thế mạnh với nghề nuôi trồng thủy sản và nông nghiệp. Thế nên tạo dựng một môi trường xanh, sạch, tránh những tác động tiêu cực tới tình hình sản xuất của người dân là một trong những ưu tiên hàng đầu của tỉnh cho các nhà đầu tư. Dự án điện gió đã đáp ứng tốt nhất cho yêu cầu đó.

Các nhà báo tác nghiệp tại các trụ tuabin điện gió.

Ra đến trụ tuabin, chúng tôi đã ra ngoài biển. Gió nối gió, mang theo vị mặn mòi và mát lạnh của biển phần phật thổi. Bên cạnh những chiếc cánh quạt khoan thai đón gió, từ từ quay vòng, chúng tôi phát hiện ra ở trụ số 6, chiếc cánh quạt không hoạt động. Anh Nông giải thích:

- Chúng ta cảm nhận có một hướng gió, nhưng trên thực tế tại thời điểm này thì có rất nhiều hướng gió. Ở hộp tuabin sau cánh quạt có một ăngten nhỏ, là thiết bị xác định hướng gió chính. Khi góc độ sai, cánh quạt sẽ tự ngừng quay và để tự điều chỉnh theo hướng gió chính.

Cũng theo anh, ở tốc độ gió 7m/s, mỗi cột tuabin sẽ cho 1,6MW/h. Tuabin chạy 100% công suất khi tốc độ gió đạt 13m/s. Nếu tốc độ gió cao hơn thì bộ phận tự điều chỉnh độ đóng mở ở các cánh quạt sẽ hoạt động và làm dừng cánh quạt để tránh sự quá tải sẽ làm hỏng tuabin.

-Với sự hiện đại và tự động hóa như thế này thì ở ngoài các tuabin sẽ chỉ có bộ phận bảo vệ thôi hả anh? – Tôi hỏi.

Anh Nông vui vẻ trao đổi tiếp:

- Tuy là tự động hóa hoàn toàn, nhưng yếu tố con người vẫn không thể thiếu. Ở tại các trụ tuabin, chúng tôi có các tổ đường dây, nhà trạm. Các cán bộ, nhân viên ở đây theo định kỳ thời gian phải đến kiểm tra nhiệt độ trong trạm, nhiệt độ dầu, nhiệt độ đường dây của máy biến áp… Nếu có gì bất thường thì phải báo về ban điều hành để xử lý.

- Giai đoạn 2 của dự án các anh thực hiện đến đâu rồi?

Chỉ tay về vùng biển phía xa, nơi có chiếc xà lan neo đậu, anh Nông nói:

- Hiện tại chúng tôi đang xây dựng móng, đóng cọc. Đến nay đã được 6 vị trí, phấn đấu qua tết sẽ được gần 30 vị trí. Khi Nhà máy điện gió được hoàn thiện sẽ giải quyết được hàng ngàn lao động cho địa phương, đồng thời ở xung quanh những cây trụ tuabin, chúng tôi đang xây dựng dự án trồng rừng vừa để ngăn sóng cho công trình vừa kết hợp nuôi trồng thủy sản và sẽ giao cho hợp tác xã của địa phương quản lý để phát triển kinh tế.

Trong cái nắng nhè nhẹ và khung cảnh tuyệt đẹp của vùng biển điện gió, các nhà báo tranh thủ chụp những bức hình lưu niệm chuyến đi đáng nhớ này. Đáng nhớ bởi đã có rất nhiều đoàn khách du lịch khi đến Bạc Liêu cũng đến đây để ngắm nhìn công trình này, nhưng họ chỉ được đứng ngắm từ xa, nơi đường đi mà thôi. Còn chúng tôi được “đặc quyền ưu đãi” đến tận nơi, sờ tay vào từng trụ tuabin và ngắm những vạt rừng đước xanh thẫm từ phía biển vào.

Nhìn những chong chóng đang quay, tôi chợt nhớ tới cuộc trò chuyện ngắn với một du khách người miền Trung, trước khi theo anh Nông vào tận đây. Vị du khách ấy nói rằng: “Giá như địa phương chúng tôi cũng có sự quan tâm để phát triển nguồn điện sạch như ở Bạc Liêu nhỉ! Chứ toàn thấy nhiệt điện, thủy điện, rồi chặt rừng…”.

Chong chóng ơi! hãy mang ước mơ giản dị đó đi thật xa, thật cao để những nguồn sáng xanh nơi cửa biển đến với mỗi miền quê của Tổ quốc, góp phần xây dựng cuộc sống xanh, sạch, đẹp và yên bình cho nhân dân.

Bút ký của VIỆT HÀ