QĐND - Là đại biểu Quốc hội khóa XIII, được giữ cương vị Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, tôi đã có nhiều dịp đi tiếp xúc cử tri hoặc kiểm tra, giám sát một số dự án, công trình trọng điểm quốc gia. Mỗi nơi tôi đến đều để lại những ấn tượng riêng. Tuy nhiên, tôi lại chưa có dịp “thực mục sở thị” việc triển khai dự án xây dựng tuyến đường tuần tra biên giới. Để chuẩn bị cho giai đoạn hai của Dự án này, cuối tháng 8 vừa qua, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đã cử đoàn công tác gồm 5 đại biểu Quốc hội, thành viên của Ủy ban, đi giám sát thực tế tình hình thực hiện một số đoạn tuyến thuộc dự án ở khu vực Tây Nguyên. Tôi được phân công làm trưởng đoàn công tác và những gì chứng kiến nơi tuyến đường mang dáng hình đất nước đã gây cho tôi ấn tượng đẹp về Bộ đội Cụ Hồ thời bình.

Cũng phải lược sử lại một số thông tin, đó là từ năm 2007, Quốc hội cho phép Chính phủ sử dụng nguồn vốn trái phiếu chính phủ để xây dựng hệ thống đường tuần tra biên giới bằng bê tông xi măng vĩnh cửu, đạt chuẩn cấp VI miền núi, mặt rộng 3,5 mét. Đây là tuyến đường có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, đa mục tiêu, kết nối đường vành đai biên giới với đường dân sinh, gắn kết giữa các xã, đồn biên phòng, gắn kết với hệ thống đường giao thông trong khu vực, tạo ra hệ thống giao thông liên hoàn ở khu vực biên giới. Tuyến đường vừa là “phên giậu” quốc gia, vừa góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế - xã hội các địa bàn vùng biên giới khó khăn. Sau 5 năm thực hiện dự án, gần 1.500km đã được hoàn thành.

Đoàn công tác của Quốc hội và Bộ Quốc phòng bên cột mốc 743 (tỉnh Kon Tum). Ảnh: Lê Thiết Hùng. 

Tây Nguyên luôn có vị trí chiến lược quan trọng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh của cả nước. Hai tỉnh Kon Tum và Gia Lai được lựa chọn để triển khai xây dựng tuyến đường tuần tra biên giới giai đoạn một do có hành lang tự nhiên với vùng Nam Lào và Đông Bắc Cam-pu-chia, có các cửa khẩu quốc tế trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây. Tuyến đường hành lang biên giới cùng với 2 tuyến trục dọc khác là Đường Trường Sơn Đông và Đường Hồ Chí Minh kết nối với 4 tuyến trục ngang gồm các Quốc lộ 24, 19, 26 và 28, tạo thành hệ thống giao thông liên hoàn của khu vực để khai thác và phát huy có hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của Tây Nguyên trong tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Cam-pu-chia.

Tây Nguyên đang vào giữa mùa mưa. Thật may, trong những ngày các đại biểu Quốc hội đi kiểm tra thực tế tình hình triển khai dự án đường tuần tra biên giới thì trời tạnh, nếu không kế hoạch “hành quân” của các đại biểu Quốc hội cùng với Đoàn cán bộ lãnh đạo Cục Kế hoạch - Đầu tư, Cục Tài chính (Bộ Quốc phòng) và Ban Quản lý Dự án Đường tuần tra biên giới, hay được gọi tắt là Ban Quản lý Dự án 47 thuộc Bộ Tổng tham mưu, sẽ khó thực hiện được trọn vẹn.

Sáng ngày thứ nhất, chúng tôi dậy thật sớm và ngay sau khi ăn sáng, Thiếu tướng Hoàng Kiền, nguyên Tư lệnh Bộ đội Công binh, Giám đốc Ban Quản lý Dự án 47 đã đề nghị họp đoàn để thông báo kế hoạch hành quân trong ngày. Đoàn đi từ thành phố Kon Tum, đến thị trấn Plei Kần thuộc huyện Ngọc Hồi, sau đó rẽ lên tuyến. Sau khi đi đến cửa khẩu quốc tế Bờ Y, chúng tôi chọn hướng tuyến phía Nam để rẽ lên “Ngã ba Đông Dương”, nơi cột mốc biên giới có 3 mặt chỉ hướng đường biên giới 3 nước Việt Nam, Lào và Cam-pu-chia anh em. Sau đó, chúng tôi quay ngược về tuyến đường tuần tra biên giới phía Bắc tỉnh Kon Tum. Trên đường đi, đoàn ghé vào thăm Đồn Biên phòng 679 Đắk Sú, thăm hỏi và tặng quà anh em Bộ đội Biên phòng. Đây là tuyến đường tuần tra biên giới được thi công từ năm 2007, dài 34km, hiện đã hoàn thành và đưa vào sử dụng. Rời Đắk Sú, chúng tôi tiếp tục đi kiểm tra các gói thầu của các dự án đường tuần tra biên giới thuộc các Đồn Biên phòng 675 Dục Nông, Đồn 671 Rơ Long và Đồn 673 Đắk Long.

Ngày thứ hai, chúng tôi khởi hành từ thị trấn Plei Kần, Ngọc Hồi để đi kiểm tra các dự án khó khăn nhất thuộc địa bàn Kon Tum ở Đắk Blô và Đắk Nhoong do hai đơn vị danh tiếng của quân đội thi công là Binh đoàn 11 và Binh đoàn 12. Đi cùng chúng tôi là Đại tá Dương Duy Hằng, Phó tư lệnh Binh đoàn 11 và Thiếu tá Khương Tất Thắng, Chỉ huy công trường của Binh đoàn 12. Đón chúng tôi trên tuyến ở độ cao 1.400 mét của Trường Sơn hùng vĩ, Thượng tá Đoàn Văn Liêm, Lữ đoàn phó Lữ đoàn Công binh 28, người đã 5 năm thi công 2 gói thầu trên tuyến, kể cho chúng tôi về những ngày đầu gian khổ đi mở tuyến, những khó khăn trong vận chuyển nguyên vật liệu, xe máy thi công lên công trường, bảo đảm hậu cần cho bộ đội. Đến nay, khi chúng tôi đi qua, vẫn còn rất nhiều đoạn chưa được đổ bê tông, mặt đường trơn trượt, lầy lội, đầy bùn nhão, rãnh sâu... Một bên là vực thẳm, một bên là vách núi cao. Các xe hai cầu nhiều lúc cũng phải bó tay, phải nhờ đến các xe chuyên dụng của công trường để kích, kéo hay nhờ bộ đội đẩy để vượt lầy, vượt ngầm.

Gian nan trên đoạn đường đang thi công. Ảnh: Lê Thiết Hùng. 

Đến chiều, đoàn chúng tôi lên tới đỉnh cao nhất của dãy Trường Sơn ở Tây Nguyên có độ cao 1.890 mét. Thiếu tá Khương Tất Thắng báo cáo với đoàn công tác về tiến độ của gói thầu khó khăn nhất ở khu vực có địa hình hiểm trở nhất Tây Nguyên. Ở cổng trời này, trong 3 năm, Binh đoàn 12 đã thi công xong phần nền đường 48,7km và cống thoát nước, rải xong cấp phối đá dăm 20km và đổ bê tông xi măng 16km.

Mãi đến 2 giờ chiều chúng tôi mới tới lán trại của đơn vị thi công Lũng Hai, Đắk Blô để ăn trưa. Anh Tăng Văn Vi, người Hải Dương, đang chỉ huy thi công tuyến đường ngang vào 5 dự án, lo lắng về tình hình thời tiết với 8 tháng mưa và chỉ có 4 tháng mùa khô trong năm, trong đó có 1 tháng Tết, đã làm chậm đáng kể tiến độ. Và để khắc phục thời tiết, các anh phải làm khung che bạt để đổ bê tông mặt đường bảo đảm tiến độ dự án, hỗ trợ cho các dự án thi công tuyến dọc biên giới hoàn thành nhiệm vụ. Hiện nay, nếu hoàn thành hai dự án đường tuần tra biên giới Đồn 721 - 725 (tỉnh Gia Lai) 21km và Đồn 663 Sông Thanh (tỉnh Kon Tum) 22km, thì toàn bộ 550km tuyến đường tuần tra biên giới qua hai tỉnh Kon Tum và Gia Lai sẽ khép kín, đồng bộ, phát huy hiệu quả đầu tư và có thể bàn giao cho địa phương quản lý.

Các đại biểu Quốc hội đã tận mắt thấy việc thi công tuyến đường trên biên cương của Tổ quốc trong những điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn vô cùng phức tạp và chỉ có các đơn vị của quân đội, với bản lĩnh và trí tuệ của Bộ đội Cụ Hồ, mới có thể thực hiện được. Bộ Quốc phòng, Ban Quản lý Dự án 47 đã chủ động, linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành và quản lý dự án, sáng tạo trong thi công, phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, cùng các nhà thầu khắc phục mọi khó khăn để bảo đảm dự toán, tiến độ, chất lượng dự án.

Những đổi thay nơi biên cương của Tổ quốc do tuyến đường tuần tra biên giới đem lại thật rõ rệt. Ngoài việc tạo điều kiện thuận lợi cho các chiến sĩ biên phòng cơ động tuần tra biên giới, tuyến đường ấm đậm mối tình quân dân, thực sự là hạ tầng kỹ thuật quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, xóa đói giảm nghèo trong đồng bào các dân tộc khu vực biên giới một cách thiết thực nhất.

Việc có tuyến đường tuần tra biên giới, con đường của hữu nghị, hòa bình và hợp tác phát triển, là ước mơ ngàn đời của đồng bào các dân tộc biên giới. Đây là dự án có quy mô cấp quốc gia, với tổng chiều dài hơn 10.000km từ Móng Cái tới Hà Tiên, tổng mức đầu tư lớn, thi công trong một thời gian dài, có thể là hàng chục năm, liên quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước của nhiều bộ, ngành trung ương và quản lý hành chính của 25 tỉnh biên giới. Dự án có tác động tích cực đến quốc phòng - an ninh, phát triển kinh tế - xã hội, vì vậy, các đại biểu Quốc hội tham gia đoàn công tác đều có chung quan điểm, đó là Chính phủ sớm xây dựng thành một đề án tổng thể để báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội để có chủ trương và cơ chế, chính sách lâu dài và bố trí nguồn vốn thích hợp thực hiện. Đồng thời, đường tuần tra biên giới cần được coi là đường quốc lộ để quản lý, khai thác sau khi hoàn thành sẽ phát huy được tác dụng, đạt được các mục tiêu đã đề ra.

Thật là “Chặng dài phía trước còn nhiều/ Chủ trương đã mở, mục tiêu sáng ngời/ Biên cương Tổ quốc đẹp thay/ Đời đời bền vững đắm say lòng người”. Tôi xin mượn mấy câu thơ của Thiếu tướng Hoàng Kiền viết trong những ngày “hành quân” cùng với các đại biểu Quốc hội để kết thúc bài viết này.

Trần Văn