Đại diện Đoàn Thông tin M34 và lãnh đạo xã Thanh Hóa (Tuyên Hóa, Quảng Bình) trước bia ghi danh các liệt sĩ Lèn Hà, ngày 17-6-2009. Ảnh: NVT

Báo Quân đội nhân dân cuối tuần số 677 ra ngày 22-12-2008 và Báo Quân đội nhân dân hằng ngày các số ra từ ngày 21 đến ngày 25-2-2009 đã đăng loạt bài viết về chiến công của trạm tổng đài cơ vụ A69 thuộc đoàn thông tin M34, đóng ở Lèn Hà thuộc xã Thanh Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình. Trong những năm cả dân tộc “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, trạm A69 có nhiệm vụ bảo đảm thông tin liên lạc từ Trung ương vào chiến trường Khu Bốn, Trị Thiên và Nam Lào. Vượt lên muôn vàn gian khổ, khó khăn và nguy hiểm, cán bộ, chiến sĩ trạm A69 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống. Ngày 2-7-1972, trong một trận tập kích tàn khốc của máy bay Mỹ, 13 chiến sĩ thông tin trạm cơ vụ A69, trong đó có 10 chiến sĩ nữ, đã anh dũng hi sinh…

Những ngày tháng Sáu năm nay, các thế hệ cán bộ và chiến sĩ đoàn thông tin M34 vô cùng phấn khởi đón nhận hai tin vui lớn: Khu vực đóng quân của trạm A69 ở Lèn Hà đã được Nhà nước xếp hạng là Di tích lịch sử Quốc gia và tập thể cán bộ, chiến sĩ trạm cơ vụ A69 đã được Nhà nước tuyên dương Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Lễ đón nhận danh hiệu cao quý trên đây sẽ được tổ chức trọng thể tại Hà Nội vào ngày 2-7-2009, ngày cách đây đúng 37 năm xảy ra sự kiện bi tráng ở Lèn Hà…

Mang theo hai tin vui cùng với niềm xúc cảm khôn nguôi trước sự hi sinh to lớn của các chị, các anh ở trạm A69 anh hùng, một ngày cuối tháng Sáu vừa qua chúng tôi đã hành hương về lại Lèn Hà. Từ đường Hồ Chí Minh ở ngã ba Thanh Lạng của xã Thanh Hóa (Tuyên Hóa-Quảng Bình), chiếc U-oát nhà binh chở chúng tôi lướt êm ru qua dốc Bà Tôn để vào khu di tích lịch sử. Lại nhớ lời kể của các cựu chiến binh trạm A69 về chuyến trở lại Lèn Hà cách đây vài năm, con dốc dài hơn một ki-lô-mét này vẫn còn lổn nhổn đất đá, nham nhở ổ trâu, ổ voi như thời đánh Mỹ. Đồng chí Lê Hồng Thị, Phó chủ tịch UBND xã Thanh Hóa, cho biết: Mấy năm nay, xã đã dành hầu như toàn bộ kinh phí đầu tư hạ tầng cơ sở của cấp trên cho xã vùng cao đặc biệt khó khăn với tổng số hơn 4 tỉ đồng để bê tông hóa con đường nối từ đường Hồ Chí Minh qua dốc Bà Tôn vào Lèn Hà. Ngoài mục đích phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội ở bản Hà, một bản dân tộc ít người của xã, con đường còn mang tâm tư tình cảm của nhân dân địa phương đối với một di tích lịch sử trên quê hương. Mong rằng rồi đây, đồng bào, đồng chí cả nước, trên đường thiên lý dọc đường Hồ Chí Minh huyền thoại, sẽ có điều kiện thuận lợi viếng thăm Lèn Hà, một “địa chỉ đỏ” của Trường Sơn những năm tháng hào hùng. Đường chính đã hoàn thành, nhưng con đường mòn nối từ cuối chân dốc vào Lèn Hà và từ chân núi đá lên hang Hà, nơi ngày xưa đặt trạm tổng đài cơ vụ A69, thì vẫn “nguyên sinh” như mấy mươi năm trước. Cách đây sáu tháng, lần đầu tiên chúng tôi được đến Lèn Hà, đoạn đường từ cuối dốc Bà Tôn vào chân núi đá um tùm lau lách. Thấy có khách từ xa về thăm Lèn Hà, một lão dân quân thời A69 đã sốt sắng vác mấy khúc gỗ dài bắc qua con suối làm chiếc cầu “dịch vụ miễn phí”. Còn đoạn đường từ chân núi đá lên hang Hà thì đã có mấy chú mục đồng xăng xái làm những “tình nguyện viên” vạch lá, phát dây, rẽ lối dẫn đường…

Hôm nay trở lại Lèn Hà, xe ô tô bon bon qua suối, qua đồi sim, vào tận chân núi đá. Một ngôi Nhà bia tưởng niệm kiên cố đã được dựng lên nơi ngày xưa là hội trường A69 và cũng là nơi 13 chiến sĩ của trạm đã anh dũng hi sinh ngày 2-7-1972. Đó là một công trình vừa hiện đại kiên cố, vừa mang dáng dấp một ngôi miếu linh thiêng theo kiến trúc truyền thống của dân tộc. Những tảng đá mồ côi trơn trợt đã được ghè đẽo công phu, những mỏm đá lưỡi mèo sắc nhọn đã được lựa thế sắp đặt khéo léo, tạo thành 269 bậc đá nối từ Nhà bia tưởng niệm lên tận hang Hà. Đây là những công trình tri ân đồng đội của thế hệ cán bộ, chiến sĩ Đoàn Thông tin M34 hiện nay, được hoàn thành đúng dịp kỷ niệm 119 năm sinh nhật Bác Hồ (19-5) vừa qua. Nhà tưởng niệm xây dựng bằng nguồn vốn tự có của đơn vị. Còn 269 bậc đá là kết quả phong trào mỗi cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị tự nguyện đóng góp một ngày lương hoặc phụ cấp. Đơn vị thông tin 81 của đoàn M34, đơn vị đang trực tiếp phụ trách tuyến thông tin trên địa bàn Quân khu Bốn, vinh dự được chọn là một trong những lực lượng chủ công tham gia xây dựng những công trình tình nghĩa trên đây. Đại úy Trần Thanh Bình, chính trị viên đơn vị, hào hứng kể với chúng tôi về những ấn tượng đặc biệt, những kỷ niệm sâu sắc trong thời gian tham gia xây dựng công trình tình nghĩa ở Lèn Hà. Thế hệ các anh sinh ra sau chiến tranh, được đọc, được nghe nhiều chuyện về chủ nghĩa anh hùng cách mạng, về tình cảm quân dân trong kháng chiến, nhưng chưa thực sự cảm nhận và thấu hiểu sâu sắc như những người trong cuộc. Những ngày cùng quân và dân xã Thanh Hóa tôn tạo và xây dựng khu di tích Lèn Hà, các anh đã được chứng kiến một cách sinh động những sinh hoạt thời chiến mang khí thế “hai giỏi” của quê hương đất lửa. Xã phân công một trung đội dân quân trực tiếp tham gia lao động cùng các lực lượng bộ đội, nhưng ngày nào cũng có hơn một trăm thầy trò trường phổ thông và thanh niên địa phương tình nguyện tham gia, đặc biệt có 7 thanh niên dân tộc Mã Liềng tình nguyện tham gia từ đầu đến cuối đợt. Ban ngày miệt mài trên công trường, đêm về rộn ràng lời ca tiếng hát giao lưu kết nghĩa. Rồi hình ảnh những bát nước chè xanh từ tay các mẹ, các chị, những bó rau, quả bí được gửi đến ủng hộ bếp nuôi quân… khiến các anh như được sống lại cuộc sống của thế hệ cha anh những năm kháng chiến…

Tôi nhớ mãi lời tâm sự của Đại úy Vũ Văn Ngũ, Chỉ huy trưởng Đơn vị Thông tin 81: “Lèn Hà hôm nay đã là di tích lịch sử của quốc gia, nhưng trong thẳm sâu tình cảm của thế hệ cán bộ, chiến sĩ Đơn vị 81 và Đoàn Thông tin M34 hôm nay, Lèn Hà là niềm tự hào “riêng” của những người đang kế tục nhiệm vụ của A69 anh hùng năm xưa trên chính địa bàn mà các anh, các chị đã cống hiến một cách xuất sắc”.

Ban liên lạc CCB A69 tại Hà Nội chụp ảnh lưu niệm cùng thân mẫu liệt sĩ Lê Thị Trâm (người ngồi trước) tại xã Vân Đồn, Đoan Hùng, Phú Thọ ngày 13-6-2009. Ảnh: Nguyễn Văn Tiến

Và tôi tin, niềm tự hào “riêng” ấy sẽ là bệ phóng vững chắc cho đơn vị tiếp tục phát triển trong thời kỳ mới…

Tái bút: Khi bài báo nhỏ này sắp sửa lên khuôn in, Ban liên lạc cựu chiến binh trạm A69 điện báo cho tôi biết: Được tin Trạm A69 vinh dự được tuyên dương Đơn vị anh hùng LLVT nhân dân và Lèn Hà được Nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử Quốc gia, ngày 13-6 vừa qua, toàn thể “hội A69” khu vực Hà Nội đã tổ chức một chuyến hành hương lên Phú Thọ để thăm hỏi và báo tin vui cho thân nhân các liệt sĩ A69 ở Lèn Hà. Chọn Phú Thọ bởi vì đây là địa bàn xa xôi nhất và có tới bốn trong số mười ba liệt sĩ hi sinh ngày 2-7-1972. Chọn ngày 12-6 là bởi hôm ấy nhằm ngày 21-5 âm lịch, ngày cúng giỗ lần thứ ba mươi bảy của các liệt sĩ A69 Lèn Hà theo phong tục cổ truyền. Một chuyến đi đầy ắp vui buồn. Song thân của liệt sĩ Ngô Thị Luận (ở Hưng Long-Yên Lập) và liệt sĩ Hoàng Thị Liên (ở phường Trần Phú-Thị xã Phú Thọ) qua đời đã gần chục năm nay, nhưng ngày giỗ của các chị vẫn được những người em ruột tổ chức chu đáo. Con trai liệt sĩ Trần Văn Xây (ở phường Trường Thịnh-TP Việt Trì) vừa được “Quỹ tình nghĩa đồng đội” hỗ trợ 50 triệu đồng xây dựng ngôi nhà mới khang trang kiên cố. Tiếc là thân phụ của liệt sĩ, sau bao năm cực nhọc chăm nuôi dạy dỗ đứa cháu nội duy nhất trong ngôi nhà tre nứa ọp ẹp, đã qua đời năm kia… Mừng nhất là thân mẫu của liệt sĩ Lê Thị Trâm (ở xã Vân Đồn-Đoan Hùng) vẫn còn sống. Năm nay cụ đã ngoài 80 tuổi. Nghe tin đơn vị của con gái đã được tuyên dương danh hiệu Anh hùng và trận địa năm xưa của con đã được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử, cụ ngước lên di ảnh con gái, mắt ánh niềm vui mà giọng nghẹn ngào:

 -  Vinh dự, tự hào quá con ơi! Thế là từ nay mẹ đã yên lòng nhắm mắt được rồi…

MAI NAM THẮNG