Trò chuyện lúc "đón bão" ở Vùng C Hải quân

Chúng tôi đến Vùng C Hải quân công tác nhằm dịp cơn bão số 9 đang hùng hổ tiến vào miền Trung với sức gió dự báo lên tới cấp 15. Cùng với các lực lượng trên địa bàn, các đơn vị Hải quân Vùng C đã được lệnh chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu phòng chống thiên tai với chức năng là lực lượng nòng cốt trong công tác tìm kiếm cứu nạn (TKCN) trên sông biển. Đêm 28-9-2009, tôi có mặt tại Trung tâm chỉ huy Vùng C, thức cùng Đại tá, Chỉ huy trưởng Ngô Sỹ Quyết và kíp trực ban tác chiến. Sáng nay, Phó đô đốc Nguyễn Văn Hiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Tư lệnh Quân chủng Hải quân đã trực tiếp đến kiểm tra công tác chuẩn bị của Vùng C và lúc này cũng đang có mặt tại Sở chỉ huy Vùng, cùng đơn vị sẵn sàng “đón bão”.

Tàu HQ.335 (Vùng C Hải quân) trên đường TKCN trở về sau cơn bão số 1-2009. Ảnh: XUÂN HƯỞNG

21 giờ 30 phút, theo thông báo của ngành chức năng, tâm bão số 9 đang ở cách bờ biển Thừa Thiên-Huế đến Quảng Nam khoảng 300km và đang di chuyển theo hướng giữa Tây và Tây Tây-Bắc…

Tôi băn khoăn hỏi đồng chí Chỉ huy trưởng:

* Thưa anh, liệu tất cả tàu thuyền của ngư dân trong khu vực nguy hiểm đã được di chuyển về những vị trí an toàn?

Đại tá Ngô Sỹ Quyết: Tính đến 18 giờ chiều nay, các đơn vị Hải quân và Bộ đội Biên phòng phối hợp với ngành thủy sản và chính quyền địa phương đã bằng các biện pháp thông báo, hướng dẫn cho gần 44 nghìn tàu với hơn 19 vạn lao động đang hoạt động trên biển biết vị trí, diễn biến của bão số 9 để chủ động di chuyển, phòng tránh. Trong đó có 22 tàu với 313 lao động của Quảng Ngãi đã vào neo đậu ở khu vực quần đảo Hoàng Sa. Số còn lại là hoạt động ven bờ và các vùng biển khác, bao gồm cả ở quần đảo Trường Sa, cũng đã đến được những nơi neo đậu an toàn. Theo đăng ký tàu thuyền ra vào của các địa phương thì kết quả trên đây là khá triệt để. Hiện tại, Vùng C đã điều 5 tàu trực TKCN ở các cửa biển và điểm đảo trọng yếu. Hơn 400 cán bộ, chiến sĩ cùng 17 xe ô tô chở nhà bạt, áo phao, lương thực, thuốc men… đã vào vị trí sẵn sàng. Sáng nay, tàu HQ.952 của Đoàn M.61 đã hành quân ra cửa biển Đà Nẵng cứu tàu Thanh Minh của Thanh Hóa đang gặp nạn…

* Phương tiện của bộ đội Hải quân chủ yếu là tàu thuyền và vị trí đóng quân luôn luôn ở những nơi đầu sóng ngọn gió. Trước cơn bão số 9 này, liệu…?

Đại tá Ngô Sỹ Quyết:  Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ TKCN giúp dân thì tự mình phải lo phòng chống lụt bão (PCLB) thật tốt. Đó là phương châm chỉ đạo của đơn vị từ trước tới nay. Cơn bão số 9 lần này được dự báo có sức gió và hướng di chuyển tương tự như “siêu bão” Xangsane năm kia. Lần ấy, do chủ động trong công tác chuẩn bị và triển khai PCLB tại chỗ tốt nên các đơn vị Vùng C đã giảm thiểu thiệt hại về vật chất, trang bị kỹ thuật, khí tài, đặc biệt bảo đảm an toàn tuyệt đối về con người. Đây là một thành công lớn, góp phần hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ TKCN, được cấp trên và địa phương khen thưởng.

Phân đội M (Vùng C Hải quân) giúp ngư dân neo đậu tàu, tránh bão số 9-2009

* Nhiều nơi vẫn thực hiện phương châm “4 tại chỗ” nhưng khi có tình huống xảy ra thì còn khá lúng túng. Kinh nghiệm của Vùng C về phương châm này?

Đại tá Ngô Sỹ Quyết: Trong khâu “lực lượng tại chỗ” thì quan trọng nhất là công tác chỉ huy của thuyền trưởng. Với tính chất nhiệm vụ hết sức khẩn trương, mau lẹ và rất phức tạp, điều kiện ứng cứu khó khăn và hầu như không thể, thì vai trò chỉ huy của thuyền trưởng là hết sức quan trọng. Do vậy đội ngũ này phải được chuẩn bị kỹ về bản lĩnh, năng lực và kinh nghiệm; phải được bồi dưỡng, huấn luyện, rèn luyện chu đáo để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Còn trong khâu “phương tiện tại chỗ” thì quan trọng nhất là hệ thống phao, dây cột và neo tàu phải bảo đảm chất lượng, được đầu tư kinh phí thích đáng. Còn nhớ năm kia, khi phát hiện hệ thống phao xuống cấp, Vùng C đã đề nghị Quân chủng đầu tư bổ sung kịp thời. Nhờ vậy, trong cơn bão Xangsane chúng tôi đã kết hợp kỹ thuật cột phao với phương án thả neo và sử dụng máy hỗ trợ cho phao nên lực lượng tàu Vùng C đã chống chọi tại chỗ được với “siêu bão”, không phải cơ động di chuyển gây lãng phí và dễ gặp bất trắc.

* Ngoài những kinh nghiệm vừa nêu, công tác huấn luyện PCLB và TKCN ở Vùng C có gì đặc biệt, thưa anh?

Đại tá Ngô Sỹ Quyết: Quân chủng Hải quân xác định nhiệm vụ PCLB và TKCN là nhiệm vụ chiến đấu. Vùng C phụ trách một địa bàn “hứng” số cơn bão nhiều nhất và thất thường quanh năm, nên nhiệm vụ này càng nặng nề và phức tạp. Vì vậy trong huấn luyện phòng chống thiên tai, nhất là huấn luyện TKCN phải theo phương án cụ thể và sát thực tế. Phương tiện sẵn sàng TKCN của hải quân chủ yếu là các tàu đang thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển đảo, vì vậy phải kết hợp huấn luyện TKCN với huấn luyện chiến đấu. Sĩ quan và thủy thủ tàu ngoài việc thành thục các kỹ-chiến thuật chuyên môn, còn phải thành thục các kỹ năng thủy nghiệp cơ bản, như: phương pháp tìm kiếm cứu người dưới nước, phương pháp hạ xuồng, phương pháp lai kéo, kỹ thuật cấp cứu trên biển; xử lý các tình huống rê phao, rê neo, đứt dây v.v…  Trên các tàu chiến đấu của chúng tôi cũng thường xuyên trang bị các loại phương tiện TKCN như: dây kéo, áo phao dự phòng, lương thực và thuốc men dự trữ… Nhờ huấn luyện kỹ và chuẩn bị chu đáo, nên khi có tình huống xảy ra các tàu đang làm nhiệm vụ thường xuyên trên biển hoặc tham gia TKCN đều xử lý tốt. Tháng 6-2006, tàu HQ.357 trên đường cơ động huấn luyện bổ sung, gặp một tàu cá hỏng bị đẩy ra biển do giông gió mạnh, đã kịp thời cấp cứu ngư dân trên tàu và lai dắt về cảng an toàn. Tháng 9-2008, hai tàu VH.714 và VH.715 đang làm nhiệm vụ trên biển thì gặp tàu Yin-son 2 của In-đô-nê-xi-a bị nạn, trên tàu có 7 thủy thủ nước ngoài đã kiệt sức và một người đã chết. Hai tàu đã tổ chức cấp cứu người và kéo tàu về cảng Đà Nẵng. Tháng 5-2009 vừa qua, tàu HQ.951 khi nhận được thông báo đã kịp thời cơ động cứu được 11 ngư dân trên tàu QNg.96419 bị sóng đánh vỡ và chìm ở vùng biển thuộc quần đảo Trường Sa…

Đại tá Nguyễn Xuân Định, Chính ủy Vùng C Hải quân, thăm hỏi và tặng quà ngư dân Đà Nẵng bị thiệt hại sau bão số 9-2009.

* Dùng tàu chiến đấu đi TKCN thì chắc chắn là cơ động nhanh nhưng sẽ có nhiều hạn chế so với tàu chuyên dụng cứu hộ, cứu nạn?

Đại tá Ngô Sỹ Quyết: Vâng, bên cạnh tinh thần sẵn sàng “Vì nhân dân phục vụ” quên mình của bộ đội và tính năng cơ động nhanh của tàu chiến đấu, chúng tôi cũng gặp không ít khó khăn do thiết kế của phương tiện không phải để cứu hộ, cứu nạn. Chẳng hạn: Số lượng người lên tàu hạn chế, mạn tàu cao nên đưa người bị nạn lên tàu khó khăn, điều kiện chăm sóc giúp đỡ người bị thương không có… Tuy vậy, với tinh thần “cứu dân là mệnh lệnh của trái tim”, chúng tôi vẫn tìm cách khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Phương châm hoạt động TKCN của đơn vị là “cứu người trước, cứu tàu sau”.

* Được biết, Vùng C là một trong những đơn vị Hải quân có nhiều thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ TKCN những năm gần đây, đã được Nhà nước và các ngành, các địa phương tặng nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có 5 huân chương Chiến công. Đặc biệt, hai tàu HQ.331 và HQ.851 được tuyên dương “Đơn vị Anh hùng LLVT nhân dân” vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong công tác TKCN. Từ thực tế những năm qua, có thể đúc rút những bài học kinh nghiệm gì trong công tác này, thưa anh?

Đại tá Ngô Sỹ Quyết: Theo dõi nắm chắc tình hình; lãnh đạo, chỉ huy sâu sát, tỉ mỉ; huấn luyện theo phương án, sát thực tế; bảo đảm vật chất trang bị kỹ thuật… là những điều không thể thiếu. Nhưng theo tôi, có hai vấn đề thiết thực và rất quan trọng. Một là, hệ thống thông tin phải linh hoạt và đa dạng. Trong gió bão, mưa lũ… các thiết bị thông tin rất dễ gặp sự cố, vì vậy phải triển khai đồng thời nhiều kênh, nhiều mạng thông tin để bảo đảm việc nắm bắt tình hình và chỉ huy thông suốt. Đặc biệt, phải có kênh thông tin phù hợp với tần số hệ thống thông tin thông dụng của ngư dân để liên lạc, hướng dẫn bà con. Hai là, phải phối hợp chặt chẽ các lực lượng trên địa bàn, không chỉ khi có lụt bão mà phải thường xuyên, nhất là trong huấn luyện và diễn tập. Năm nào Vùng C cũng phối hợp với các địa phương và các lực lượng tổ chức diễn tập hiệp đồng PCLB và TKCN. Cuối tháng 8-2009 vừa qua, chúng tôi vừa tổ chức cuộc diễn tập hiệp đồng TKCN với Quân khu 5 và Đoàn Không quân B72. Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị, nhất là vai trò của bộ đội biên phòng và không quân, thì làm sao giờ này, gần 44 nghìn tàu với hơn 19 vạn lao động trên các vùng biển nguy hiểm đã được hướng dẫn vào vị trí neo đậu tránh bão số 9 đang sắp sửa tràn vào…

* Xin cảm ơn đồng chí Chỉ huy trưởng đã “tranh thủ” trò chuyện cùng chúng tôi trong ca trực đón bão!

MAI NAM THẮNG thực hiện