Sáng ngày 20-9-1945, tức là sau khi đọc bản Tuyên ngôn Độc lập 18 ngày, Bác Hồ đã đến Nhà hát Lớn dự lễ xuất phát của “Đội Tuyên truyền xung phong”.

Sinh viên Trường đại học Văn hóa Hà Nội giao lưu văn hóa với học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1. Ảnh: Hoàng Như Thính.

Hơn 500 đội viên Đội Tuyên truyền xung phong thứ nhất đã tổ chức lễ đón nhận cờ, thư ủy nhiệm của Bộ Tuyên truyền và làm lễ xuất phát lên đường nhận nhiệm vụ. Bộ trưởng Bộ Tuyên truyền tuyên bố khai mạc buổi lễ, giới thiệu Chủ tịch Hồ Chí Minh tới dự, phát biểu căn dặn các anh em trước khi nhận nhiệm vụ.

Bác Hồ bước ra diễn đàn trước sự im lặng thành kính của tất cả mọi người. Bác khen ngợi lòng hăng hái của anh em tuyên truyền xung phong, tuy biết trước vất vả khó khăn trong công việc của mình sắp làm, nhưng vẫn sẵn sàng nhận nhiệm vụ.

Sau đó, Người chỉ ra những phẩm chất, đức tính mà người cán bộ tuyên truyền xung phong phải có:

1. Phải biết rõ mục đích tuyên truyền của mình và trước khi định công tác ở đâu, phải đặt rõ kế hoạch.

2. Phải biết chịu kham khổ.

3. Phải biết kiên trì và nhẫn nại. Nói với người nghe một lần mà người ta không hiểu thì nói đến 2, 3 lần.

4. Chớ có lên mặt “quan cách mạng”. Chớ có tưởng đi tuyên truyền là đi dạy người ta, chứ không học lại người ta, lãnh đạo người ta chứ không chịu người ta phê bình.

5. Chú ý cách diễn đạt sao cho phổ thông dễ nhớ, dễ hiểu, cố đi vào sâu trong dân chúng. Làm sao cho 50 người hiểu rõ còn hơn là được 500 người chỉ biết lờ mờ.

Kết thúc bài phát biểu, Người còn dặn: “Trong đợt đi công tác lần này, anh chị em phải chú ý góp nhặt các kinh nghiệm để rút lấy những bài học bổ ích cho những công tác sau này”.

Cũng cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự ngày “Sinh viên cứu quốc” của Hội Sinh viên Hà Nội tổ chức tại Ấu Trĩ Viên (nay là Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội).

Sau khi nghe hai sinh viên nói về ý nghĩa cứu quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt đồng bào Nam Bộ cảm ơn toàn thể sinh viên có sáng kiến tổ chức “Ngày cứu quốc” để khuyến khích lòng yêu nước của quốc dân và ủng hộ đồng bào Nam Bộ kháng chiến. Người mong các sinh viên học tập và tham gia các phong trào yêu nước tích cực hơn nữa. Người căn dặn:

- Là một trí thức, sinh viên phải làm thế nào cho lòng yêu nước của quần chúng xứng đáng với dân tộc đã có những trang sử oanh liệt. Sinh viên phải luôn luôn lãnh nhiệm vụ tuyên truyền tinh thần đoàn kết cho quốc dân.

Sau đó, Bác Hồ đi thăm một số gian trưng bày những hoạt động ủng hộ đồng bào Nam Bộ của sinh viên. Bác Hồ đứng trầm ngâm một phút trước đỉnh hương đang tỏa khói. Tiếp đến các gian Khoa học, gian Văn học. Tại gian “Nhi đồng cứu quốc”, Người đã xem hình ảnh thiếu niên, nhi đồng vận chuyển vũ khí, quần áo và tiền bạc từ Bắc vào Nam giúp đồng bào Nam Bộ kháng chiến.

Các em thiếu nhi có mặt ở đấy lúc bấy giờ đã xúm quanh Bác Hồ để đề đạt nguyện vọng tha thiết được vào Nam đánh giặc. Chủ tịch Hồ Chí Minh xúc động, âu yếm xoa đầu, khuyên nhủ các em:

- “Các cháu còn bé, chưa vác nổi súng, đi đánh giặc làm sao được. Các cháu có thể đánh giặc bằng cách khác: Học cho siêng, giữ gìn tính nết cho ngoan và luyện tập thân thể cho khỏe cũng là đánh giặc. Rồi khi cần đến, các cháu sẽ làm trinh sát, liên lạc trong quân đội phục vụ chiến đấu ngoài mặt trận”.

Thấm sâu lời Bác, sau này trong cuộc chiến đấu bảo vệ Thủ đô, nhiều sinh viên trí thức và các em thiếu niên, nhi đồng đã tham gia tích cực, lập nên nhiều chiến công xuất sắc.

NGỌC MINH (Theo báo Cứu quốc ra ngày 22-10-1945)