Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn lịch sử.

Chỉ sau ngày mồng 2 đó có đúng 3 tuần thì thực dân Pháp được quân Anh giúp sức đã trắng trợn nổ súng gây hấn ở Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta lần thứ hai.

Ga Hà Nội xưa, chụp từ phía trong nhà ga. Ảnh internet

Chúng cậy có 6.000 lính Pháp, gồm 2 trung đoàn bộ binh thuộc địa và những tù binh Pháp mới được Nhật thả ra và được Anh trang bị vũ khí.

Thực dân Pháp dựa vào hơn một vạn quân Anh và 4 vạn quân Nhật mưu toan đánh chiếm và bình định Nam Bộ trong 4 tuần lễ, rồi sẽ đánh chiếm tiếp cả nước Việt Nam và Đông Dương!

Ngày 26-9-1945, Hồ Chủ tịch gửi thư động viên khen ngợi quân dân Sài Gòn đã trong đánh ngoài vây, nổi bật là mặt trận Thị Nghè, Cầu Bông, Cầu Kiệu, cầu Bến Phân.

Với tinh thần: “Miền Nam là máu, là thịt của Việt Nam”, các đơn vị giải phóng quân ở Bắc Bộ, Trung Bộ được lệnh hành quân “Nam tiến”.

Phương tiện hành quân cơ giới duy nhất lúc đó là tàu hỏa. Nhiều chi đội đã khởi hành từ ga Hà Nội (còn gọi là ga Hàng Cỏ).

Phần đông số quân nhân Nam tiến thời ấy hay đội mũ ca lô, ngôi sao vàng thì thêu bằng chỉ kim tuyến. Dọc đường hành quân họ hát vang bài “Tiếng gọi thanh niên”: … Này thanh niên ơi/quốc gia đến ngày giải phóng/Đồng lòng cùng đi, hy sinh tiếc gì thân sống/Vì non sông nước thiêng, làm sao luôn vững bền/…”.

*

*         *

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, ga Hà Nội cũng như nhiều ga khác đều là mục tiêu của bọn giặc lái Mỹ. Thế nhưng các ga tàu hỏa của miền Bắc đã làm trọn nhiệm vụ với Tiền tuyến lớn.

Những thứ võ khí hạng nặng và siêu dài đều do tàu hỏa “cõng” vào Vĩnh Linh, Quảng Bình rồi mới vượt Trường Sơn.

Cả đoàn quân đội mũ tai bèo đã vẫy chào, ném thư cho người thân mà họ xuất phát từ ga Hà Nội.

Nhà ga Hà Nội (hoặc Hàng Cỏ) được người Pháp xây dựng từ những năm 1899 đến năm 1902-khu vực ga chiếm diện tích 216.000m2 bao gồm cả khu đại sảnh, khu bán vé, khu cân hàng và phòng đợi cho khách. Toàn bộ diện tích này thuộc địa phận thôn Tứ Mỹ-Cung Tiên-huyện Thọ Xương.

Tính đến nay (2009) ga Hà Nội đã có tuổi thọ là 110 năm, đã được tôn tạo, nâng cấp hiện đại để phục vụ khách du lịch ra Bắc vào Nam suốt đêm ngày.

NGỌC MINH