Chủ trương, chính sách đúng đang bị lợi dụng

Theo ông Lê Văn Phúc, Phó trưởng ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam), ngay khi Thông tư số 40/2015/TT-BYT có hiệu lực, nhiều cơ sở y tế đã lợi dụng để tăng thu dung người bệnh và cạnh tranh không lành mạnh bằng các hình thức khuyến mại, thu gom, vận chuyển người tham gia BHYT đến bệnh viện/phòng khám để kiểm tra sức khỏe; tăng cung cấp thuốc, dịch vụ y tế. Ngoài ra, việc chuyển tuyến cũng có nhiều bất cập. Nhiều trường hợp mặc dù bệnh chưa vượt quá khả năng chuyên môn của tuyến huyện, nhưng vẫn chuyển lên tỉnh.

Ông Phạm Lương Sơn, Phó tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT-BYT-BTC cũng bị lợi dụng bằng cách tăng cung cấp dịch vụ y tế để tăng thu. Tất cả các dịch vụ từ khám bệnh, điều trị nội trú (tăng cường đưa bệnh nhân vào điều trị nội trú để thanh toán tiền giường bệnh); tăng cung cấp các dịch vụ kỹ thuật có mức giá cao nhưng chi phí thấp như xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu, máu, nội soi tai-mũi-họng, các dịch vụ phục hồi chức năng trong y học cổ truyền, răng-hàm-mặt đều được tăng cường áp dụng. Cũng vì giá dịch vụ y tế tăng, người dân nắm rõ quyền lợi được hưởng nên nhiều người “chăm” đi khám, chữa bệnh rồi lấy phiếu thanh toán nội trú để thanh toán tiền ngày giường với công ty bảo hiểm nhân thọ...

leftcenterrightdel
Nhiều cơ sở y tế, trong đó có Bệnh viện Điều dưỡng và Phục hồi chức năng Bắc Giang có mức tăng chi phí khám BHYT cao bất thường. Ảnh: VĂN PHÚ
Phân tích vấn đề này, cả ông Phạm Lương Sơn và ông Lê Văn Phúc đều cho biết, các cơ sở y tế thường chỉ định sử dụng quá mức cần thiết các loại thuốc đắt tiền, không phù hợp với chẩn đoán bệnh, nhiều xét nghiệm lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh… để tăng thu lợi nhuận. Đặc biệt, nhiều cơ sở y tế còn sử dụng một số thuốc có dạng đóng gói khác giá cao, thuốc có hàm lượng không phổ biến, ít cạnh tranh trong đấu thầu nhưng trúng thầu với giá cao hơn nhiều loại hàm lượng phổ biến; thống kê thanh toán không đúng quy định, như tổng hợp thành 2 lần đề nghị thanh toán, 2 hồ sơ điều trị nội trú có trùng nhau một số ngày, thống kê tổng hợp những dịch vụ kỹ thuật, thuốc, vật tư y tế ngoài phạm vi thanh toán của quỹ BHYT rồi tách dịch vụ kỹ thuật thành nhiều dịch vụ để thanh toán…

Trong khi đó, ông Thân Đức Lại, Giám đốc BHXH tỉnh Bắc Giang cho rằng, nhiều người dân lợi dụng “thông tuyến” đến khám, chữa bệnh, lấy thuốc ở nhiều cơ sở y tế, dẫn đến lượt khám và chi phí khám, chữa bệnh BHYT tăng cao. “Nhiều người còn đến các cơ sở y tế có dịch vụ kỹ thuật cao, chi phí lớn như chụp CT-Scanner, chụp cộng hưởng từ để đề nghị được hưởng kỹ thuật đó. Còn một số người dù không mắc bệnh, nhưng khi biết cơ sở y tế có các hình thức khuyến mại cũng đến khám, chữa bệnh chỉ để nhận quà khuyến mại”, ông Lại nói.

Thiếu quy định cụ thể và chế tài mạnh

Đại diện BHXH một số tỉnh chỉ ra rằng, hiện nay chúng ta còn thiếu các quy định cụ thể để hạn chế lợi dụng, trục lợi từ BHYT như: Quy định về hình thức thông tin quảng cáo, khuyến mại; không chấp nhận khám, chữa bệnh theo đoàn trong khám, chữa bệnh BHYT. Ông Thân Đức Lại kiến nghị, phòng khám đa khoa chỉ được thực hiện khám, chữa bệnh một số chuyên khoa và khám, chữa bệnh ngoại trú, không được tổ chức điều trị phục hồi chức năng. “Ngoài ra, chúng ta cũng phải có quy định một số phác đồ điều trị, bài thuốc y học cổ truyền, vì hiện nay bác sĩ y học cổ truyền có thể gia giảm vị thuốc Đông y nên khó kiểm soát. Công tác giám định thanh toán chi phí sắc thuốc đối với thuốc Đông y, thuốc tự bào chế cũng chưa có cơ sở để thực hiện”, ông Lại đề xuất.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Minh Thông, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, nguyên nhân dẫn đến việc các cơ sở y tế chỉ định sử dụng các dịch vụ kỹ thuật một cách thái quá, bất hợp lý, nhất là các dịch vụ kỹ thuật đắt tiền, dịch vụ kỹ thuật được xã hội hóa; chỉ định dịch vụ chồng chéo, gây lãng phí như chụp X-quang nhiều tư thế, vừa siêu âm ổ bụng vừa chụp CT-Scanner ổ bụng, thực hiện nhiều lần dù không có kết quả khác biệt… đều xuất phát từ việc thiếu phác đồ chẩn đoán và điều trị chuẩn cho các loại bệnh. Do đó, cần phải có quy định rõ hơn các tình trạng bệnh lý để thực hiện và thanh toán các dịch vụ kỹ thuật. Đối với các dịch vụ kỹ thuật phục hồi chức năng, cần quy định số lượng dịch vụ và liệu trình điều trị. Đồng thời, cần quy trách nhiệm quản lý, kiểm soát với người đứng đầu cơ sở y tế, vì nếu người đứng đầu làm tốt, đúng quy trình sẽ chấm dứt được tình trạng lạm dụng các xét nghiệm.

BHXH Việt Nam cũng thừa nhận, để xảy ra tình trạng trên một phần do công tác giám định, quy trình giám định BHYT có nơi còn chưa thực hiện đầy đủ nên chưa ngăn ngừa, kiểm soát tốt tình trạng lạm dụng, trục lợi quỹ. Nhiều địa phương chưa ứng dụng triệt để tính năng của các phần mềm thống kê thông thường (hoặc phần mềm thống kê chi phí khám, chữa bệnh do BHXH Việt Nam cung cấp) để phục vụ công tác giám định.

Theo ông Lê Văn Phúc, việc thực hiện Nghị định 176/2013/NĐ-CP của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế cũng có nhiều bất cập, thiếu tính răn đe. Khi phát hiện các vi phạm, BHXH chỉ có thể lập biên bản và kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền xử phạt theo quy định. Ngoài ra, lực lượng giám định còn mỏng nên công tác kiểm tra, giám sát gặp không ít khó khăn.

Nhóm phóng viên Phòng Bạn đọc-CTV

(còn nữa)