Nữ sinh trăn trở giữ gìn văn hóa dân tộc Giáy

Đau đáu giữ bản sắc quê hương

Vũ Thị Ngọc Hướng, sinh năm 1999 tại Tả Van-một xã còn nhiều khó khăn cách thị xã Sa Pa (tỉnh Lào Cai) khoảng 9km. Từ nhỏ, Hướng được nghe bà ngoại và người thân kể cho nghe những truyện cổ của người Giáy. Lớn lên em đau đáu được làm điều gì đó để giữ gìn bản sắc quê hương. Hướng tâm sự: “Càng đi sâu tìm hiểu văn hóa Giáy, em càng thấy dân tộc mình có nền văn hóa đa dạng, độc đáo. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ người Giáy hiện nay lại không biết nói tiếng mẹ đẻ, không hiểu phong tục truyền thống, không biết nấu các món ăn truyền thống của dân tộc mình. Rồi có vài lần dẫn tour du lịch đi Sa Pa, em thấy nhiều hướng dẫn viên bản địa chưa truyền tải được những giá trị văn hóa tốt đẹp và cảnh sắc thiên nhiên nơi đây cho du khách. Những điều đó khiến em rất trăn trở, nên vào giữa năm 2020 em nảy ra ý tưởng thu thập thông tin và xây dựng kênh YouTube “Hướng Giáy Sa Pa”.

Vũ Thị Ngọc Hướng giới thiệu văn hóa, ẩm thực người Giáy, phong cảnh quê hương trên kênh YouTube. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Hiện nay, có rất nhiều các bạn trẻ chạy theo phong trào làm YouTube và có mức thu nhập khá tốt. Tuy nhiên, muốn kiếm thu nhập qua kênh YouTube đòi hỏi sự đầu tư lớn cùng một đội ngũ ekip chuyên sâu ở phía sau. Với Vũ Thị Ngọc Hướng, em phát triển kênh YouTube đơn giản là muốn giữ gìn và giới thiệu văn hóa dân tộc Giáy đến đông đảo mọi người. Việc làm video của Hướng bước đầu khá thuận lợi. Em đã học hỏi về công nghệ nhanh và có nền tảng kiến thức xã hội để viết lời dẫn, giới thiệu. Tuy nhiên, Hướng cũng gặp khó khi thiếu các thiết bị hiện đại để thu âm được to, rõ ràng, hình ảnh sắc nét và nhất là thiếu người đồng hành. Hướng từng thử lập một đội các bạn trẻ người Giáy để cùng nhau dịch truyện nhưng vì dân số người Giáy khá ít, lại sống ở những khu vực khác nhau nên khó để cùng thực hiện. Vũ Thị Ngọc Hướng cho biết: “Ngành học giúp em được làm quen, tiếp xúc với các công nghệ dựng video. Ban đầu em quay video bằng máy quay, nhưng về sau em dùng bằng điện thoại thông minh bởi sự tiện ích. Em tự lên ý tưởng kịch bản rồi tự quay và chỉnh sửa video. Quá trình hoàn thành một video rất mất thời gian nên số lượng video em đăng tải lên YouTube vẫn chưa được nhiều. Để luyện giọng đọc cho tốt, em thường nghe giọng các phát thanh viên của Đài Tiếng nói Việt Nam mỗi ngày. Bởi em biết giọng nói trong một video đóng một phần rất quan trọng”.

Ban đầu, Vũ Thị Ngọc Hướng chỉ làm video về ẩm thực. Bởi ẩm thực người Giáy rất hấp dẫn và điều đặc biệt là Hướng được sự trợ giúp từ người cha nấu ăn rất ngon. Sau này tham gia nhóm cộng đồng người Giáy trên Facebook, Hướng được các bạn động viên đọc một số truyện cổ và hát những bài ca cổ của người Giáy. Hướng đã lặn lộn về Trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Lào Cai nơi mình từng theo học, rồi lên Thư viện Quốc gia để tìm tòi, tham khảo tài liệu để các video đưa lên bảo đảm chân thực, chính xác.

Vào kênh YouTube “Hướng Giáy Sa Pa”, người xem có thể dễ dàng tìm kiếm những video đọc truyện, ẩm thực hấp dẫn. Sau mỗi video đưa lên, Hướng nhận được nhiều phản hồi tích cực cùng những lời động viên, khuyến khích của đồng bào dân tộc Giáy ở nhiều nơi. Ủng hộ và tự hào về những điều cháu gái đã và đang làm vì người Giáy, bà Sần Thị Hớ, bà ngoại của Hướng cho biết: “Những người già như chúng tôi bây giờ lúc nhớ, lúc quên, chỉ sợ sau này con cháu muốn tìm hiểu về văn hóa dân tộc mình lại không biết hỏi ai. Bây giờ có cháu Hướng đi học đại học, lại chịu khó tìm hiểu văn hóa dân tộc để giới thiệu, lưu truyền bằng máy móc hiện đại tôi rất vui, tự hào và ủng hộ cháu. Mong sao Hướng sẽ có nhiều bạn bè và con cháu người Giáy giúp sức để làm tốt hơn nữa”.

Không chỉ làm video tải lên YouTube, Vũ Thị Ngọc Hướng còn phát triển trang Facebook cá nhân và đặc biệt là Tiktok. Hướng cho biết, hiện kênh Tiktok của em đã có gần 25.000 lượt theo dõi và đây là một trong những kênh hoạt động hiệu quả trong việc giới thiệu văn hóa, ẩm thực của người Giáy; đặc sản du lịch của Sa Pa.

Ước muốn truyền cảm hứng

Thời điểm nói chuyện với Vũ Thị Ngọc Hướng là lúc em chuẩn bị nhận bằng tốt nghiệp đại học. Thay vì ở lại Hà Nội có nhiều cơ hội việc làm, em lại chọn về quê để tiếp tục những dự định đang dang dở của mình. Quá trình làm YouTube giúp Hướng nhận ra rằng, em hoàn toàn có thể kết hợp giữa việc giữ gìn, giới thiệu văn hóa người Giáy với làm du lịch. Vũ Thị Ngọc Hướng tâm sự: “Quá trình học đại học đã giúp em tiếp cận, học hỏi được nhiều kiến thức bổ ích. Bởi em học Khoa Quốc tế học nên lượng tài liệu mà em phải đọc, tìm hiểu về các nước phát triển là nhiều. Em nhận ra rằng, du lịch trực tuyến là một xu hướng khả phổ biến hiện nay, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp. Thông qua các tour du lịch trực tuyến, du khách dù ngồi ở nhà nhưng vẫn tìm hiểu được những ý nghĩa văn hóa, con người của điểm đến đó”.

Nghĩ là làm, từ đầu tháng 7-2021 đến nay, Vũ Thị Ngọc Hướng đã bắt đầu tổ chức các tour du lịch trực tuyến và bước đầu có tín hiệu tích cực. Theo đó, tour du lịch trực tuyến của Hướng có 3 dạng, gồm: Tour theo lịch trình có sẵn vào sáng chủ nhật hằng tuần; tour nhóm đi theo yêu cầu của khách hàng; tour đi theo yêu cầu của cá nhân. Mỗi tháng một lần, Hướng lại tổ chức buổi livestream nhằm giúp người xem có cơ hội tìm hiểu về đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Giáy và những điểm du lịch hấp dẫn tại Sa Pa. Thông qua phần mềm Zoom, Hướng giống như một hướng dẫn viên du lịch giúp mọi người được hiểu hơn về các điểm đến.

Tour du lịch trực tuyến của Vũ Thị Ngọc Hướng bước đầu cho thấy hiệu quả. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Ngoài việc thực hiện các video trên kênh youtube “Hướng Giáy Sa Pa” và liên kết với bài viết trên blog sapalocal.com để gìn giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa dân tộc Giáy, giới thiệu, quảng bá du lịch Sa Pa, Vũ Thị Ngọc Hướng còn hy vọng có thể truyền cảm hứng tới nhiều bạn trẻ người dân tộc Giáy ở nhiều nơi. Mặc dù các tour du lịch trực tuyến mà Hướng mới thực hiện hầu hết là miễn phí bởi đối tượng đăng ký hầu hết là sinh viên. Chỉ có tour đi theo yêu cầu của cá nhân là Hướng thu phí để từ đó tiếp tục đầu tư lập các tour du lịch trực tiếp tiếp theo.

Khi được hỏi về dự định trong tương lai, Vũ Thị Ngọc Hướng tiết lộ: “Em dự định muốn thành lập một doanh nghiệp du lịch trải nghiệm, có sự tham gia của cộng đồng người Giáy. Từ đó định hướng có thể hỗ trợ công ăn việc làm cho người dân, có thể truyền cảm hứng cho cộng đồng, giúp cho người Giáy hiểu thêm về cách làm du lịch mới. Em biết muốn hoàn thành được mục tiêu này thì bản thân cần phải nỗ lực phấn đấu rất nhiều. Rất may trong quá trình làm video, tổ chức tour du lịch trực tuyến, em đã được người thân ủng hộ và hỗ trợ rất nhiều”.

Luôn theo dõi các video, bài viết của Vũ Thị Ngọc Hướng trên kênh “Hướng Giáy Sa Pa” và sapalocal.com, anh Vàng Phúc (người dân tộc Giáy ở xã Phúc Khoa, huyện Tân Uyên, tỉnh Lai Châu) cho biết: “Dù còn trẻ nhưng Hướng rất tâm huyết giữ bản sắc dân tộc. Đó là điều đáng quý, đáng trân trọng trong thời buổi hiện nay. Tôi tin rằng rồi đây kênh của Hướng sẽ có nhiều người xem hơn, không chỉ là người Giáy mà còn các dân tộc khác nữa. Và mong muốn rằng, mục tiêu xây dựng cộng đồng du lịch trực tuyến của Hướng sẽ sớm trở thành hiện thực”.

ĐẶNG CƯỜNG