Lăn lộn gây dựng startup triệu đô 

Nghe danh Hùng Trần từ lâu, tôi khá tò mò về Got It và chú ý nhiều hơn tới nhân vật này khi thấy số lượng lớn linh kiện robot "vừa khủng, vừa xịn" anh đặt từ nước ngoài về Việt Nam phục vụ giảng dạy các em nhỏ. Tôi gặp Hùng Trần sau giờ làm việc tại trụ sở của Got It tại Việt Nam. Văn phòng của Got It nhiều cây xanh, thiết kế theo phong cách quán cà phê với không gian mở và được trang bị một số bộ giải trí để nhân viên thư giãn. 

Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Hùng Trần sang Mỹ du học. Năm 2011, khi đang là nghiên cứu sinh tại Đại học Iowa, Hùng Trần bắt đầu khởi nghiệp với nền tảng kết nối gia sư và sinh viên mang tên Tutor Universe, tiền thân của Got It sau này.

Thời gian đầu, Got It hoạt động trong lĩnh vực giáo dục. Khi học sinh, sinh viên gặp khó khăn với bài tập, họ chỉ cần chụp ảnh và gửi lên nền tảng của Got It. Trong vòng 30 giây, người dùng sẽ được kết nối với chuyên gia tại bất kỳ đâu trên thế giới để được giải đáp. Sau này, Got It mở rộng ra nhiều lĩnh vực với mục tiêu tiếp cận hàng triệu người dùng. Khi hàng triệu câu hỏi được gửi tới, Got It sở hữu cơ sở dữ liệu khổng lồ. Startup này tiếp tục đầu tư phát triển sản phẩm trí tuệ nhân tạo (AI). Trước đây, chuyên gia trả lời 100% là con người thì nay vừa là con người vừa là AI. 

Vượt qua khó khăn do đại dịch Covid-19, Got It đang có triển vọng trở thành startup kỳ lân khi huy động được hơn 25 triệu USD gọi vốn từ các quỹ đầu tư và đang là đối tác của nhiều công ty phần mềm hàng đầu thế giới. Ngoài trụ sở chính tại Thung lũng Silicon, Got It mở chi nhánh tại Việt Nam, Ấn Độ, Hàn Quốc. 

leftcenterrightdel
Hùng Trần (thứ ba, từ phải sang) cùng đại diện Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc. Ảnh do nhân vật cung cấp 

“Vạn sự khởi đầu nan”, câu nói này đúng với Got It của Hùng Trần. Theo như lời kể của người sáng lập, anh có rất nhiều bài học “đau” với Got It và từng có giai đoạn startup này đối mặt với nguy cơ đóng cửa.

Hùng Trần nhớ lại: “Năm 2014 là thời điểm quyết định sinh tử. Khi đó, Got It chuyển từ nền tảng bản web sang mobile (thiết bị di động) và không người nào sử dụng. Điều này khiến nhà đầu tư có thể rút vốn. Trước tình thế đó, tôi đóng cửa văn phòng và cùng nhân viên đi ra đường, tìm hiểu tại sao người dân không dùng sản phẩm của mình, cái gì họ thực sự cần và không cần. Sau 3 tháng thì có câu trả lời. Sau khi vấn đề sản phẩm được giải quyết thì bạn đồng sáng lập lại bỏ cuộc, một lần nữa, nguy cơ khiến nhà đầu tư rút vốn có khả năng xảy ra.

Khó khăn liên tiếp nhưng Got It có chỉ số tăng trưởng tốt, đó là ước mơ của bất cứ startup nào, nên mình phải cố thôi”. Hùng Trần luôn tâm niệm, bản chất của người làm startup cần hai điều: Thứ nhất, phải có tinh thần chiến binh, tức là chiến đấu liên tục để giải quyết vấn đề và liên tục vận động để sống sót. Thứ hai là biết điểm dừng, khi thấy sản phẩm không còn cơ hội đi xa nữa thì phải dừng lại.

Trẻ em Việt Nam không cần đi nước ngoài để học thầy giỏi

Mùa hè 2019, Got It nhận một số bạn trẻ tới thực tập tại trụ sở ở Thung lũng Silicon. Quá trình đào tạo những bạn trẻ này khiến Hùng Trần và các kỹ sư rất ngạc nhiên bởi các em tiếp thu nhanh ngoài mong đợi. Từ đó, anh ấp ủ giấc mơ đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam có khả năng vươn xa về công nghệ.

Tháng 6-2020, Hùng Trần thành lập tổ chức phi lợi nhuận mang tên STEAM for Vietnam (STEAM là viết tắt của các từ: Science-khoa học, technology-công nghệ, engineering-kỹ thuật, art-nghệ thuật, mathematics-toán học ứng dụng). Đây là dự án dạy trực tuyến miễn phí cho trẻ em Việt Nam tư duy máy tính, lập trình Scratch, khoa học máy tính, thiết kế và lập trình robotics. Hỗ trợ đằng sau mỗi buổi học là mạng lưới tình nguyện viên người Việt trên khắp thế giới giúp điều phối, trợ giảng, hỗ trợ kỹ thuật, bởi có những buổi học lên đến 5.000 học sinh học trực tuyến với một thầy tại Mỹ. 

Hùng Trần bày tỏ: “Mình dạy các bạn công nghệ, lập trình không phải chỉ để làm kỹ sư phần mềm, mà quan trọng là có tư duy giải quyết vấn đề tốt hơn trong bầt kỳ ngành nghề nào và biết cách biến công nghệ phục vụ bản thân. 

Trên thế giới, những tấm gương như Mark Zuckerberg, Bill Gates, Elon Musk hay thậm chí nhiều kỹ sư rất giỏi tại Silicon... đều là những người làm quen với công nghệ từ rất sớm. Vì vậy, STEAM for Vietnam hướng đến đối tượng học sinh cấp 2, cấp 3". Hùng Trần luôn tin rằng, nếu thế hệ trẻ được dạy dỗ và định hướng tốt với số lượng lớn sẽ giải quyết bài toán dài hơi về nhân lực công nghệ. Đây sẽ là lực lượng có thể thay đổi nhiều điều trong tương lai, giúp đất nước xây dựng nền kinh tế dựa trên công nghệ. 

Điều ấn tượng nhất trong dự án phi lợi nhuận của Hùng Trần là đội ngũ giảng dạy gồm 140 kỹ sư tài năng đang làm việc tại các công ty nổi tiếng thế giới như: Google, Facebook, Amazon, Code.org... Ngoài học, các bạn nhỏ sẽ có cơ hội được trò chuyện với các nhà khoa học, chuyên gia hàng đầu. Một trong những khách mời nổi tiếng mà STEAM for Vietnam mời đến giao lưu với học sinh là Tiến sĩ Jeremy Frank, nhà khoa học đang làm việc ở NASA (Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa Kỳ).

Theo quan điểm của Hùng Trần: “Học sinh có giỏi được không, chương trình có hấp dẫn không là phải nhờ có giáo viên giỏi. Đây là những người thành công nhờ con đường trí tuệ. Được giao lưu với người thật, việc thật sẽ giúp giấc mơ và khát vọng của trẻ em đi xa hơn. Ngay từ khi còn nhỏ, các em sẽ được tiếp xúc với những tấm gương, thầy giỏi mà không cần phải đi Mỹ, Singapore và hình dung vạch đích mình sẽ đạt được trong tương lai”.

Mời các kỹ sư giảng dạy có thành tích "khủng" là điều đặc biệt của dự án; song, đây cũng là thử thách với người sáng lập. Bởi họ là những người dù có tiền cũng không dễ chiêu mộ, chưa kể toàn bộ dự án là phi lợi nhuận. Để thuyết phục được họ, Hùng Trần đã rất thẳng thắn, thật thà nói về ước mơ, mục tiêu, tầm nhìn của mình, bởi nếu có gì không rõ ràng, họ sẽ từ chối ngay lập tức. 

Những con số biết nói về STEAM for Vietnam như 7.000 học sinh đăng ký khóa học đầu tiên, 11.000 học sinh đăng ký khóa học thứ hai, hơn 15.000 học sinh tham gia các lớp học trong ngày khai giảng Trại Code (lập trình) mùa hè 2021 cho thấy sức hút của dự án này. 

Riêng với khóa học về thiết kế và lập trình robotics trên nền tảng VEX IQ, STEAM for Vietnam áp dụng phương pháp học tại chỗ kết hợp trực tuyến. Học sinh Việt Nam từ khắp 63 tỉnh, thành phố và tại nhiều quốc gia trên thế giới được nghe giảng, tương tác với các chuyên gia thông qua hệ thống học trực tuyến. Các em sẽ được hướng dẫn thực hành kỹ thuật tại các điểm đặt robot trong câu lạc bộ môn STEAM của các trường có liên kết với dự án STEAM for Vietnam.

Lần đầu tiên khởi nghiệp, Hùng Trần lựa chọn lĩnh vực giáo dục và khi đã có những thành công nhất định, anh vẫn chọn giáo dục là con đường đi tiếp của mình. Tôi thắc mắc: “Duy trì một dự án giáo dục phi lợi nhuận có làm anh căng thẳng? Tại sao anh không chuyển sang khởi nghiệp với một ngành nghề khác như nông nghiệp, kinh doanh... cũng rất cần công nghệ?”.

Hùng Trần trả lời: “Khi làm giáo dục bằng cái tâm, chi phí không là điều đáng lo. Tôi nhận ra rằng, muốn giúp ai đó thực sự thay đổi sự nghiệp, thay đổi cuộc đời, cách tốt nhất là giúp họ có được môi trường giáo dục tốt nhất có thể. Thông qua những gì bản thân đang làm, tôi mong đất nước sẽ có nhiều công ty công nghệ, nhiều sản phẩm công nghệ vươn ra toàn cầu do chính thế hệ trẻ Việt Nam làm chủ”. 

Ngoài những dự án liên quan đến giáo dục, tháng 7 vừa qua, với mong muốn thông qua công nghệ có thể giúp giảm tải cho đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế căng mình chống dịch, Hùng Trần đã kêu gọi hơn 200 kỹ sư công nghệ người Việt trên khắp thế giới cấp tốc xây dựng nền tảng "Giúp tôi!" chỉ trong vòng hai tuần. Đây là nền tảng hoàn toàn miễn phí phục vụ cộng đồng. 

Chỉ cần chiếc điện thoại thông minh có kết nối internet, người dùng có thể gửi yêu cầu lên nền tảng "Giúp tôi!", hệ thống sẽ ngay lập tức kết nối với bác sĩ.

Hiện "Giúp tôi!" đang tập trung kết nối, hỗ trợ tư vấn cho 3 nhóm người dùng, gồm: Các F0 Covid-19 không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ và người đang cách ly tại nhà; những người có nhu cầu tư vấn sức khỏe, hỗ trợ chuyên khoa thường xuyên như thai phụ, trẻ em, người già có bệnh mạn tính, người khuyết tật; nhóm người dân cần hỗ trợ về vấn đề tâm lý do ảnh hưởng của dịch. Thông tin cá nhân, chi tiết nội dung trao đổi giữa các bác sĩ tư vấn và người dân được bảo mật theo quy định của pháp luật.

Nền tảng "Giúp tôi!" được Bộ Thông tin và Truyền thông, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) bảo trợ. Bộ Thông tin và Truyền thông cũng giao Trung tâm Công nghệ phòng, chống dịch Covid-19 quốc gia tiếp nhận "Giúp tôi!" là một thành viên mới của trung tâm. 

Thường trực Trung tâm Công nghệ phòng, chống dịch Covid-19 quốc gia Đỗ Lập Hiển nhận định: "Chúng tôi đánh giá "Giúp tôi!" là nền tảng công nghệ thông minh, giúp các kết nối diễn ra nhanh chóng, chính xác và bảo mật. Ứng dụng không chỉ kết nối về y tế mà còn trở thành nền tảng trung gian kết nối về nhu yếu phẩm, giáo dục, việc làm... trong giai đoạn sau này". 

VŨ MY