Công đoàn Việt Nam - tiền thân là tổ chức Công hội đỏ Bắc kỳ được thành lập ngày 28-7-1929. 80 năm qua, Công đoàn Việt Nam (CĐVN) luôn trung thành với lý tưởng của Đảng, lợi ích của dân tộc, quyền lợi của giai cấp công nhân (GCCN) và người lao động, phấn đấu không ngừng vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Nhìn lại lịch sử, ngay từ khi ra đời, bất chấp sự kiểm soát gắt gao của thực dân Pháp, cán bộ Công hội đỏ vẫn bám sát nhà máy, đồn điền, hầm mỏ, tuyên truyền, vận động, tổ chức người lao động đấu tranh chống áp bức bóc lột, đòi độc lập dân tộc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, giai cấp công nhân Việt Nam đoàn kết với giai cấp nông dân và nhân dân cả nước tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, lập nên Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Ngay sau khi giành được chính quyền, giai cấp công nhân và tổ chức CĐVN đã tiên phong trong xây dựng, củng cố và bảo vệ chính quyền non trẻ; tham gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, diệt “giặc dốt, giặc đói”. Trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, CĐVN đã động viên công nhân viên chức, lao động (CNVC-LĐ) cả nước tích cực tham gia trên các mặt trận, trực tiếp chiến đấu và phục vụ chiến đấu, cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân làm nên những chiến công vang dội, đánh thắng hai đế quốc lớn, giành độc lập, tự do cho dân tộc.
Phát huy truyền thống vẻ vang của giai cấp công nhân và tổ chức Công hội đỏ, trong sự nghiệp đổi mới đất nước, CĐVN đã tích cực tham gia xây dựng, phát triển kinh tế-xã hội, chăm lo đời sống người lao động. Đến nay, đã có hàng vạn sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, công trình, sản phẩm mới ra đời từ những bàn tay, khối óc người thợ, làm lợi hàng nghìn tỉ đồng, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho đất nước. 5 năm gần đây, trong CNVC-LĐ và tổ chức công đoàn các cấp đã có 77 cá nhân được Nhà nước tuyên dương danh hiệu “Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới”; 247 tập thể và cán bộ công đoàn được Chủ tịch nước tặng huân chương các loại... Những con số trên phần nào khẳng định sự đóng góp to lớn, hiệu quả của giai cấp công nhân và tổ chức công đoàn trong sự nghiệp đổi mới đất nước.
Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn vào thực tế, bên cạnh những thành tựu đạt được, thời gian qua hoạt động của tổ chức công đoàn vẫn còn bộc lộ không ít hạn chế, yếu kém. Hình thức tuyên truyền, vận động, giáo dục chưa thực sự phù hợp với từng đối tượng công nhân viên chức, lao động (CNVC-LĐ), nhất là ở khu vực doanh nghiệp ngoài Nhà nước và có vốn đầu tư nước ngoài. Vì vậy, công đoàn các cấp chưa nắm bắt được tư tưởng của CNVC-LĐ, dẫn đến bị động, lúng túng trước các vấn đề mới nảy sinh trong cơ chế thị trường. Không ít địa phương, đơn vị, công đoàn chưa thực hiện tốt vai trò tham gia quản lý, đại diện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho CNVC-LĐ. Hoạt động của tổ chức công đoàn ở một số nơi còn mang nặng hình thức. Một số cán bộ công đoàn thiếu bản lĩnh, ngại va chạm, sợ bị trù dập hoặc mất việc làm, chưa mạnh dạn đấu tranh để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của CNVC-LĐ…
Quán triệt và thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng GCCN Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước” với phương châm “đổi mới, sáng tạo; bảo vệ lợi ích hợp pháp của đoàn viên, CNVC-LĐ; vì sự phát triển ổn định, bền vững của đất nước” được Đại hội X Công đoàn Việt Nam xác định, công đoàn các cấp cần ra sức phấn đấu, sáng tạo nhiều hình thức, biện pháp và cách làm trong tổ chức thực hiện. Một trong những vấn đề căn bản mang tính cấp thiết hiện nay là chăm lo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, CNVC-LĐ.
Một trong những vấn đề đáng quan tâm hiện nay là do tác động mạnh mẽ của mặt trái cơ chế thị trường và thiếu tu dưỡng rèn luyện thường xuyên, một bộ phận CNVC-LĐ có biểu hiện suy thoái về phẩm chất, đạo đức và lối sống, do vậy công tác tuyên truyền, giáo dục đối với CNVC-LĐ của tổ chức công đoàn các cấp cần được đổi mới mạnh mẽ hơn nữa cả nội dung và hình thức. Tổ chức công đoàn cần kết hợp chặt chẽ công tác giáo dục, tuyên truyền với đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh". Thông qua giáo dục và thực hiện Cuộc vận động góp phần củng cố lòng tin của CNVC-LĐ vào sự lãnh đạo của Đảng; nhận thức đúng đắn về những cơ hội, khó khăn và thách thức trong điều kiện hiện nay. Qua đó, nâng cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực phấn đấu vươn lên trong học tập, rèn luyện phẩm chất đạo đức, ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp; nâng cao năng suất lao động và hiệu quả công tác.
Là một bộ phận quan trọng của Công đoàn Việt Nam, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng ủy Quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị, hơn 60 năm qua, Công đoàn Quốc phòng (CĐQP) đã hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, đóng góp xứng đáng vào chiến công chung của QĐND Việt Nam. Đặc biệt, những năm gần đây, CĐQP có nhiều chủ trương, biện pháp, cách làm sáng tạo trong việc chăm lo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của CNVC-LĐ. Thực tế phát triển của giai cấp công nhân và lao động trong quân đội và yêu cầu nhiệm vụ xây dựng công đoàn quốc phòng trong thời kỳ mới đòi hỏi sự phấn đấu nỗ lực không ngừng của mỗi tổ chức công đoàn, mỗi CNVC-LĐ trong thời gian tới.
Xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh, chăm lo tốt đời sống của CNVC-LĐ chính là góp phần quan trọng xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam vững mạnh, mà then chốt là xây dựng “Bộ tham mưu” có năng lực toàn diện, sức chiến đấu cao, hoàn thành sứ mệnh chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.