Cô Tô, 40 năm thực hiện Di chúc Bác Hồ

Những ngày đầu thu ngập tràn ánh nắng, trong không khí cả nước tưng bừng các hoạt động kỷ niệm 64 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2-9 và 40 năm thực hiện Di chúc Bác Hồ, đoàn cán bộ Ban Dân vận Trung ương, do đồng chí Hà Thị Khiết, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Dân vận Trung ương, làm trưởng đoàn, ra thăm, làm việc và tặng quà quân và dân trên huyện đảo Cô Tô, tỉnh Quảng Ninh.

Cô Tô 2009

Từ Hòn Gai, chúng tôi được chiếc tàu tuần tra của Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Ninh đưa ra thăm huyện đảo Cô Tô. Sau hơn 2 giờ đồng hồ rẽ sóng trên vùng biển Đông Bắc Tổ quốc, tàu cập cầu cảng huyện đảo. Mặc dù đã được biết Cô Tô qua các phương tiện thông tin đại chúng, nhưng tôi vẫn bị bất ngờ trước khung cảnh và con người Cô Tô.

Một góc huyện đảo Cô Tô.

Không bé nhỏ, vắng vẻ như tôi hình dung, mà hòn đảo rộng tới 1.780 héc-ta này có cuộc sống không khác gì đất liền. Bên cầu cảng đang tấp nập tàu đánh cá của ngư dân ra vào. Trên đảo, san sát nhà xây mái ngói đỏ tươi, nhiều nhà cao 2, 3 tầng nấp dưới những rặng cây xanh rợp bóng mát...

Ra tận cầu tàu đón đoàn, có rất đông cán bộ, nhân dân, bộ đội, công an, các cô giáo và học sinh là những công dân của huyện đảo. Cả 3 chiếc ô tô trên đảo đều được huy động ra đón đoàn, đưa về trung tâm huyện đảo, nơi có Tượng đài Bác Hồ được đặt ở vị trí trang trọng nhất. Đôi mắt Bác hiền từ nhìn ra biển khơi bao la. Đây là niềm tự hào của các thế hệ người dân huyện đảo Cô Tô: Ngày 9-5-1961, Bác Hồ đã đến thăm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ huyện đảo. Và Bác đồng ý duy nhất cho Cô Tô xây dựng tượng Bác.

Sau khi làm Lễ dâng hoa, báo công trước Tượng đài Bác Hồ, đoàn đã trồng cây đa lưu niệm trong khuôn viên Tượng đài. (cây đa cao 2,7 mét, nặng 2 tấn, bứng từ Tân Trào, vượt trùng khơi ra với đảo tiền tiêu).

Đồng chí Nguyễn Thanh Sửu, Bí thư Huyện ủy Cô Tô, từng gắn bó hơn 20 năm với đảo, đưa chúng tôi đi thăm Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đồn Biên phòng 16 (Quảng Ninh), Phân đội đảo Cô Tô (Đơn vị H42, Quân khu 3), một số gia đình chính sách tiêu biểu trên đảo... Đi tới đâu, anh Sửu cũng như hướng dẫn viên, thuộc lòng các sự kiện, con số, giới thiệu với “du khách”.

Đến cánh đồng khoai lang xanh tươi mơn mởn (phía bên phải Tượng Bác), anh Sửu cho chúng tôi biết: “Tại đây, khi Bác Hồ ra thăm chỉ là bãi đất hoang. Bác căn dặn bộ đội, nhân dân trên đảo “...Phải đoàn kết, giúp đỡ nhau, đẩy mạnh tăng gia sản xuất... Tăng gia ăn không hết phải chế biến để được lâu, đề phòng khi giáp hạt, mất mùa dân không bị đói... Quân y chữa bệnh cho bộ đội, phải biết chữa bệnh cho dân trên đảo nữa, ở đây xa đất liền, bộ đội phải biết chăm sóc sức khỏe, chữa bệnh cho dân...”. Nghe theo lời căn dặn của Bác, quân và dân huyện đảo Cô Tô đã biến vùng đất cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt thành vùng đất bốn mùa xanh tốt, mùa nào thức ấy. Đến nay, 100% các loại lương thực, thực phẩm nhất là rau xanh, huyện đảo đã “tự cung tự cấp” và hiện luôn có cơ số dự trữ phòng mưa bão...

Đi trên con đường rộng trải nhựa phẳng lỳ dài gần 60km xuyên giữa đảo, đồng chí Bí thư huyện Cô Tô cho biết: “Trước đây, con đường này chỉ là những lối mòn vừa đủ đặt bàn chân...”.

Huyện đảo Cô Tô cách xa trung tâm tỉnh Quảng Ninh hơn 100km, cách đất liền 60km về phía Đông vịnh Bắc Bộ, chiều dài biên giới biển hơn 200km. Cả huyện đảo có hơn 40 hòn đảo lớn nhỏ với tổng diện tích đất nổi 4.620 ha (46km²). Diện tích đất gieo trồng 286,3ha (vụ chiêm 109,3ha; vụ mùa 167ha), rừng và đất rừng hơn 220ha.

Cách đây 15 năm, Cô Tô có hơn 2.000 dân và là huyện thuộc diện đói nghèo; kinh tế kém phát triển, hạ tầng cơ sở lạc hậu. Đảo không có điện, nước, xe máy, ti vi; các cháu chỉ học hết cấp 2; giao thông đi lại giữa đảo với đất liền hết sức khó khăn, cả tuần chỉ có một chuyến tàu ra đảo, nhiều khi gặp sóng to, không có cầu cảng, tàu ra đảo phải chuyển tải khá tốn kém; việc khám chữa bệnh càng khó khăn hơn...

Nhớ lời Bác căn dặn và qua 40 năm thực hiện Di chúc của Người, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân huyện đảo Cô Tô đã nỗ lực phấn đấu, phát huy truyền thống cách mạng, đoàn kết, vượt mọi khó khăn thử thách, tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

6 tháng đầu năm 2009, mặc dù do ảnh hưởng khủng hoảng kinh tế toàn cầu, nhưng tình hình kinh tế - xã hội của huyện đảo vẫn phát triển theo hướng tích cực, đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt, quốc phòng-an ninh, chủ quyền biển đảo được giữ vững. Hơn 1.440 hộ dân với gần 6.000 nhân khẩu, trung bình mỗi năm ở huyện đảo Cô Tô có 50 hộ dân thoát nghèo (năm 2008 có 92 hộ).

Cô Tô ngày một đổi mới

Đồng chí Châu Xuân Viện, Phó bí thư Huyện ủy Cô Tô, cho chúng tôi biết: Phát huy thế mạnh trên địa bàn, ngư nghiệp được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn. Đảng ủy, UBND huyện đã tổ chức sản xuất bằng nhiều nguồn vốn, triển khai đóng mới các phương tiện đánh cá tuyến khơi, tuyến ven bờ tạo điều kiện để ngư dân làm ăn sinh sống.

Một quầy bán rau quả trong chợ trung tâm huyện đảo Cô Tô.

Từ 63 phương tiện đánh bắt (năm 1994) nay huyện đã có gần 200 phương tiện lớn nhỏ. Sản lượng đánh bắt tăng từ 218,5 tấn (năm 1994) lên 11.250 tấn (năm 2008) đạt 212,2% kế hoạch năm. Riêng 6 tháng đầu năm 2009, đánh bắt được hơn 6.000 tấn, đạt 102% kế hoạch năm...

Ngoài đánh bắt, huyện đảo còn tổ chức cho nhân dân nuôi trồng thủy sản quý, như: ốc hương, hải sâm, bào ngư, cá lồng... Hiện nay, Cô Tô đã cấy được hơn 26 vạn con trai có ngọc, dự kiến trong năm 2009 sẽ cấy khoảng 1 triệu con. Với 23 cơ sở chế biến sứa trên đảo đã tạo ra hơn 75% tổng số giá trị sản xuất trên toàn huyện đảo...

Chúng tôi vào khu chợ trung tâm (gần bờ biển), thật không phân biệt được chợ trên đảo với chợ ta thường gặp trong đất liền. Cũng đầy đủ các loại thực phẩm, rau quả tươi, chỉ có khác là giá rẻ hơn chợ trong đất liền. Đặc biệt là hải sản, vừa rẻ lại vừa tươi. Có những loại hải sản quý hiếm được bày bán rất nhiều trong chợ, như: cầu gai, bào ngư, tôm hùm, hải sâm... Bà Đinh Thị Hoa, quê Thái Bình, chủ quầy bán hoa quả trong chợ, cho chúng tôi hay: “Sáng sớm, giá hải sản còn tươi và rẻ hơn nhiều...”.

Không chỉ chăm lo để phát triển kinh tế, huyện đã tập trung tu sửa, nâng cấp, xây mới 11 hồ, đập chứa nước phục vụ cho sinh hoạt và sản xuất; 100% xã có bưu điện văn hóa, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị; hệ thống thông tin liên lạc được Nhà nước quan tâm đầu tư, tổng số máy thuê bao trên đảo lên tới 1.457 máy (bình quân 27,3 máy/100 dân). Số lượng học sinh tăng ở các ngành học, toàn huyện đã đạt chuẩn phổ cập trung học cơ sở; 98,94% giáo viên đạt trình độ chuẩn, trong đó có 30,5% đạt trên chuẩn; 100% trạm y tế xã, thị trấn có bác sĩ, y sĩ; công tác phối hợp quân, dân y trên đảo được duy trì tốt.

Như một ngư trường rộng lớn, cùng với tài nguyên biển dồi dào, phong phú về chủng loại, có nhiều bãi tắm lớn nhỏ, với cảnh quan đẹp, môi trường sinh thái lý tưởng để xây dựng các khu nghỉ mát, du lịch phục vụ khách trong nước và quốc tế. Với các chỉ tiêu phấn đấu trong năm 2009: Tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt từ 12 đến 13%; giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 7%; tạo việc làm mới ổn định cho 80 đến 100 lao động... chúng tôi tin tưởng Cô Tô sẽ hoàn thành vượt mức kế hoạch.

Tuy vậy, đối với huyện đảo Cô Tô rất cần một chính sách ưu tiên trong việc đào tạo cán bộ, công chức cho huyện đảo; một dự án đóng tàu công tác kết hợp chở khách cao tốc; dự án xây dựng nhà máy nhiệt điện trên đảo... Đó là ước mơ, nguyện vọng thiết tha của quân, dân huyện đảo Cô Tô...

Phát triển kinh tế-xã hội gắn với củng cố quốc phòng-an ninh, nhằm bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia trên vùng biển Đông Bắc Tổ quốc chính là thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác Hồ.