Ảnh Internet

Báo chí là nguồn thông tin quan trọng nhất, nhạy cảm nhất của xã hội. Báo chí cách mạng Việt Nam là lĩnh vực hoạt động phong phú, phản ánh ý chí và đường lối lãnh đạo của Đảng, khát vọng hành động của toàn dân tộc. Trong toàn bộ quá trình cách mạng nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, báo chí luôn là mũi nhọn sắc bén trên mặt trận chính trị- tư tưởng, góp phần đắc lực tuyên truyền, giác ngộ, cổ vũ tinh thần yêu nước, đoàn kết toàn dân tộc đi theo ngọn cờ của Đảng, giành thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập tự do, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Trong công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo hơn hai mươi năm qua, báo chí đã nhanh chóng tự đổi mới và phát triển về mọi mặt, tích cực đáp ứng yêu cầu của Đảng, của cuộc sống. Bước vào quá trình tăng tốc thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế sâu sắc, thực hiện tinh thần của Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 5 đã ra Nghị quyết về Công tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước yêu cầu mới, nêu lên những nhiệm vụ và giải pháp để báo chí đổi mới mạnh mẽ hơn nữa, kiên quyết khắc phục những yếu kém, lệch lạc, nâng cao hiệu quả chính trị- xã hội.

Khởi nguồn Đổi mới

Cuộc vận động học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh do Đảng ta phát động đã và đang đi vào cuộc sống trong những năm tháng này, khơi động, cổ vũ nhận thức, tình cảm và hành động tích cực của các tổ chức Đảng, đảng viên và quần chúng rèn luyện, phấn đấu nêu cao lý tưởng đạo đức cách mạng. Đây cũng là cơ hội để giới báo chí trong cả nước học tập, phấn đấu theo tư tưởng và phong cách báo chí Hồ Chí Minh. Những người làm báo Việt Nam luôn tâm niệm lời dạy của Người “Viết cho ai, viết để làm gì ?”, “xây” để “chống”, “viết những điều thiết thực”… Nhìn lại quá trình đổi mới của báo chí gắn với công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước theo đường lối của Đảng hơn hai mươi năm qua, có thể thấy rõ cội nguồn thành công của đổi mới báo chí chính là sự thực hiện đúng nguyên tắc Đảng lãnh đạo báo chí, chính là thực hiện đúng tư tưởng và phong cách báo chí Hồ Chí Minh. Chính là các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng như Tổng bí thư Trường Chinh, Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh là những người trực tiếp chỉ đạo và viết bài trên báo cổ vũ cho tư tưởng “lấy dân làm gốc”, đổi mới tư duy lãnh đạo của Đảng, đổi mới cơ chế kinh tế. Chính loạt bài “Những việc cần làm ngay” của Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh dưới bút danh N.V.L đã mở đầu cho cuộc đổi mới trong công tác tư tưởng và báo chí nhìn thẳng vào sự thật, nâng cao tính tư tưởng, tính chiến đấu của báo chí, phát huy dân chủ xã hội.

Vừa là tác nhân, vừa là sản phẩm của thời kỳ đổi mới, bám sát đường lối của Đảng và thực tiễn sinh động của đời sống, báo chí cách mạng Việt Nam đã bước vào thời kỳ đổi mới và phát triển chưa từng có cả về số lượng và chất lượng. Với hệ thống báo chí các đoàn thể, tổ chức chính trị-xã hội, địa phương, ngành, với sự ra đời của báo điện tử internet, có thể nói không một đối tượng xã hội nào trên đất nước ta không có phương tiện truyền thông phục vụ chuyên sâu, nhu cầu thông tin rộng rãi, nhanh chóng của xã hội ngày càng được đáp ứng. Báo chí hiện đại Việt Nam là bức tranh đại cảnh phong phú, đa dạng, đa chiều về mọi mặt của đất nước, con người Việt Nam, là kênh thông tin kết nối Việt Nam với thế giới, thế giới với Việt Nam, kịp thời cung cấp thông tin phục vụ sự chỉ đạo, quản lý của Đảng, Nhà nước cũng như mọi tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh hoặc bất cứ một ngành nghề nào. Đặc biệt, trong vai trò tiên phong tuyên truyền về đường lối đổi mới của Đảng, báo chí đã phản ánh, phát hiện kịp thời những tín hiệu mới, nhân tố mới tích cực, những nguồn lực mới để bung nổ sức sản xuất kinh doanh từ chính sự trăn trở, đói no của cuộc sống. Cuộc đấu tranh bứt thoát khỏi lối làm ăn cũ, bảo thủ, lạc hậu, xác lập cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã được báo chí tích cực, năng động nhập cuộc. Báo chí đã cổ vũ hiệu quả cho những giải pháp lớn, những biện pháp, hình thức sản xuất, kinh doanh mới, cổ vũ cho sự mở mang nền kinh tế mở, tăng khả năng thu hút đầu tư trong, ngoài nước, nỗ lực chuyển đổi cơ cấu kinh tế, tăng khả năng xuất khẩu… đồng thời với những phương hướng, giải pháp phát triển kinh tế bền vững, nâng cao đời sống nhân dân và an sinh xã hội. Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chăm lo vun xới cho vườn hoa “người tốt việc tốt” của dân tộc, báo chí luôn nâng niu, trân trọng những tấm gương lao động cần cù, sáng tạo, những cán bộ, những doanh nhân dám nghĩ dám làm, dám đột phá trong sản xuất, kinh doanh, những em học sinh nghèo vượt khó. Bức tranh báo chí luôn sáng lên những tấm gương thơm thảo “thương người như thể thương thân”, những hình ảnh chiến sĩ và người dân xả thân trong bão lũ, hoạn nạn cứu giúp đồng bào. Người đọc báo, người xem truyền hình, nghe đài phát thanh mỗi ngày lại được sưởi ấm tình người, lại thấy cuộc sống đáng yêu, đáng tin hơn.

Đứng vững trên mặt trận tư tưởng, báo chí cách mạng luôn sẵn sàng vạch rõ những âm mưu, luận điệu và hành động của những kẻ cơ hội và các thế lực thù địch hòng xuyên tạc, chống phá sự ổn định chính trị, đường lối của Đảng và công cuộc đổi mới đất nước.

Vững tin vào sự lãnh đạo của Đảng và vận mệnh của đất nước, báo chí Việt Nam hiện đại đã trở thành công cụ đắc lực của Đảng, Nhà nước và nhân dân trong cuộc đấu tranh quyết liệt với căn bệnh tham nhũng, lãng phí và các căn bệnh xã hội khác. Nếu như những hiện tượng suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, Đảng viên, căn bệnh tham nhũng, lãng phí và những tiêu cực trong xã hội đã và đang làm tổn hại đến uy tín của Đảng, niềm tin của nhân dân thì chính cuộc đấu tranh có hiệu quả của báo chí phối hợp với các tổ chức Đảng, chính quyền và các cơ quan chức năng đã làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân vững tin hơn vào đường lối của đảng, bản chất trong sáng của chế độ.

Nâng cao trách nhiệm và hiệu quả của báo chí

Trong sự phát triển mạnh mẽ với những đóng góp đáng tự hào của báo chí cách mạng trong thời kỳ đổi mới không thể không nhận thấy những yếu kém, lệch lạc trong nhiều mặt hoạt động làm hạn chế hiệu quả của báo chí. Trách nhiệm hàng đầu của báo chí cách mạng là trách nhiệm chính trị với chính đối tượng bạn đọc của mình nhưng thực tế gần đây đã có một số cơ quan báo chí không coi trọng vai trò này, dẫn đến việc đăng tải những ý kiến, những bài viết chệch hướng, bị kẻ xấu lợi dụng.

Hoạt động trong cơ chế thị trường, nhiều cơ quan báo chí và cơ quan chủ quản báo chí coi việc ra báo như một nghề, một công cụ làm kinh tế, thậm chí tạo kẽ hở cho hiện tượng tư nhân lợi dụng núp bóng cơ quan báo chí. Đó là nguyên nhân sâu xa của những căn bệnh chạy theo nhu cầu tầm thường của bạn đọc, viết và đăng tải liên tiếp những hiện tượng, câu chuyện giật gân để câu khách. Đã có những hiện tượng đua đuổi cung cấp thông tin không chính xác làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, Nhà nước. Đã có những hiện tượng thiếu trách nhiệm trước thông tin cá nhân vi phạm pháp luật. Đã có hiện tượng vì câu khách mà một tờ báo cho đăng tải nhiều kỳ bán tín bán nghi đội danh tâm linh nhưng thực chất nhiều phần bịa đặt gây nên tâm lý bất an, hoang mang trong số đông bạn đọc. Đã có không ít vụ việc kể lể, mô tả quá đà về đời sống tình dục, về bạo lực, mê tín dị đoan… Thực tế những bất an trong đời sống văn hoá tinh thần, những hiện tượng tiêu cực trong đạo đức và lối sống của một bộ phận lớp trẻ không phải không có nguyên do từ sự tuyên truyền quảng bá lệch hướng của các phương tiện thông tin đại chúng…

Báo chí nước ta đã và đang trong đà phát triển mạnh mẽ. Việc kết nối Internet, sự phát triển của báo chí điện tử, của blog thông tin cá nhân trong thời gian qua đã tạo thêm những cơ hội mới, thuận lợi cho người dân cung cấp và tiếp nhận thông tin, tuy nhiên mặt trái của công nghệ và những phương tiện tiện dụng đã sớm bộc lộ. Những trang web đen, những “rác rưởi” của các loại mạng thông tin, blog đã gây nên những tác động xấu trong xã hội như những vụ phát tán băng đồi trụy, lừa đảo kiếm lời qua mạng. Những đợt sóng phản tuyên truyền, xuyên tạc tình hình đất nước, kích động bạo loạn, lật đổ đang hằng ngày lan tràn trên mạng, đưa thông tin xấu độc đến với đông đảo người dân. Trong bối cảnh này càng cần thiết vai trò trách nhiệm của các cơ quan báo chí, của những người làm báo chuyên nghiệp trong việc cung cấp thông tin lành mạnh, định hướng dư luận, bảo vệ đường lối của Đảng, bảo vệ bản sắc văn hoá dân tộc, bảo vệ những người dân, những thanh thiếu niên trong trắng, ít hiểu biết.

Hơn bao giờ hết báo chí cách mạng Việt Nam cần phấn đấu vươn lên chủ động củng cố trận địa tư tưởng văn hoá, góp phần xây dựng, bồi đắp nền tảng chính trị của chế độ, tuyên truyền, giáo dục, động viên và tổ chức nhân dân thực hiện các nhiệm vụ cách mạng. Để hoàn thành được trọng trách này báo chí “phải bảo đảm tính tư tưởng, tính chân thật, tính nhân dân, tính chiến đấu và tính đa dạng” (Nghị quyết Trung ương 5)./.

Nguyễn Mạnh