Ít ai biết rằng, chàng trai ấy từng viết đơn tình nguyện nhập ngũ, tham gia nhiều hội diễn văn nghệ phục vụ bộ đội và nhân dân.

Y Nal Êban (35 tuổi), trú tại buôn Ea Bông, xã Cư Êbur, TP Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), sinh ra và lớn lên trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật. Cha anh là nghệ sĩ dân gian Y Thim Byă, tác giả của những ca khúc nổi tiếng như “Chung dòng sữa mẹ”, “Nhịp chiêng gọi H’Bia”. Được cha hết lòng truyền dạy nên ngay từ nhỏ, Y Nal Êban đã có thể chơi được một số loại nhạc cụ truyền thống của đồng bào dân tộc mình. Từ sự định hướng của cha, năm 14 tuổi, Y Nal Êban quyết định ra Hà Nội theo học tại Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, chuyên ngành âm nhạc chuyên nghiệp, chuyên sâu về đàn T’rưng và ghi ta. Sau 3 năm miệt mài đèn sách, năng khiếu nghệ thuật của anh ngày càng thể hiện rõ nét. Vừa ra trường, anh được nhận về đầu quân cho Đoàn Ca múa nhạc dân tộc tỉnh Đắk Nông và thường xuyên được đứng trên sân khấu, mang tiếng đàn T’rưng, ghi ta đến với mọi người. Với sự nỗ lực, cố gắng không ngừng, năm 2009, anh trúng tuyển vào Học viện Âm nhạc Huế, chuyên ngành piano.

Y Nal Êban (ngoài cùng, bên trái) trong một lần cùng nhóm nhạc Bản sắc Tây Nguyên biểu diễn. Ảnh do nhân vật cung cấp 

Sở hữu gương mặt sáng, phong thái lãng tử, tự tin, lại có khả năng ca hát, sáng tác, chơi được nhiều loại nhạc cụ khác nhau nên ngay khi còn ngồi trên ghế giảng đường, Y Nal Êban được nhiều sân khấu, nhóm nhạc mời về biểu diễn với mức thù lao khá hậu hĩnh. Song, với khát khao được trở thành người chiến sĩ, góp sức trẻ dựng xây, bảo vệ quê hương, năm 2013, khi vừa tốt nghiệp Học viện Âm nhạc Huế, Y Nal Êban viết đơn xung phong nhập ngũ và công tác tại Tiểu đoàn 303, Trung đoàn 584 (Bộ CHQS tỉnh Đắk Lắk). Là trụ cột của Đội văn nghệ Liên chi đoàn và Đoàn cơ sở, anh tích cực đầu tư nghiên cứu, tìm tòi đổi mới, đưa phong trào văn hóa-văn nghệ của đơn vị ngày một tiến xa hơn. Từ sự kèm cặp, giúp đỡ của Y Nal Êban, sau một thời gian làm quen với sáo tre, sáo trúc, đàn T’rưng, ghi ta, trống điện, chiêng tre, nhiều cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn 303 đã có thể tự tin đứng trên sân khấu biểu diễn phục vụ bộ đội và nhân dân. Y Nal Êban được Bộ CHQS tỉnh Đắk Lắk, Quân khu 5 và UBND tỉnh Đắk Lắk điều động tăng cường, tham gia luyện tập, biểu diễn trong các kỳ liên hoan nghệ thuật quần chúng, nghệ thuật chuyên nghiệp cấp toàn quân, toàn quốc.

Hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương, Y Nal Êban không khỏi chạnh lòng khi chứng kiến các câu lạc bộ cồng chiêng, đàn đá, đinh năm, đinh puốt của những người trẻ, trong đó có người thân, bạn bè anh ở buôn Ea Bông phải lần lượt rời xa ánh đèn sân khấu. Trước sự cạnh tranh khắc nghiệt giữa các nhóm nhạc, dòng nhạc, anh luôn đau đáu suy tư tìm lời giải cho bài toán khó: Phải làm gì để âm nhạc truyền thống và âm nhạc hiện đại có thể cùng nhau hòa quyện và tỏa sáng trên sân khấu? Nhận thấy những bài chiêng, bài trống cổ của đồng bào mình tuy rất hay, rất quý song thường kén người nghe, người xem bởi không phải ai cũng có thể cảm nhận được, Y Nal Êban đã dành thời gian nghiên cứu, viết những bản nhạc mới để các nghệ sĩ đàn T’rưng, sáo trúc, piano, ghi ta điện và các loại nhạc cụ khác có thể kết hợp, biểu diễn cùng. Được các nghệ nhân, nhạc sĩ, nghệ sĩ tên tuổi định hướng, góp ý chân thành, các sáng tác của anh ngày càng được công chúng đón nhận hơn. Hòa tấu “Rừng múa”, “Buôn làng mùa thương”, “Ea Súp quê em” đã góp phần tạo nên “thương hiệu”, dấu ấn riêng của Y Nal Êban.

Từ 8 thành viên ngày đầu thành lập, đến nay, nhóm nhạc Bản sắc Tây Nguyên do Y Nal Êban phụ trách đã có 12 thành viên, tất cả đều là người trẻ, rất đam mê với văn hóa truyền thống của người Ê Đê. Từ sân khấu lớn đến đám tiệc nhỏ; từ Đắk Lắk, Gia Lai đến Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các tỉnh Salavan, Champasak, Attapeu, thủ đô Vientiane (Lào), Mondulkiri (Campuchia); Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột, lễ hội đường phố, tất niên, đám cưới, khai trương, khánh thành, khai mạc, sinh nhật, thôi nôi... đi đến đâu nhóm nhạc Bản sắc Tây Nguyên cũng được mọi người nhiệt tình đón nhận và hưởng ứng. Đầu tháng 8 này, Y Nal Êban và các bạn sẽ đầu tư mở chuỗi nhà hàng, phục vụ biểu diễn nghệ thuật và các món ăn truyền thống; hướng dẫn chế tác, sử dụng nhạc cụ trong những ngôi nhà sàn cổ của buôn Ea Bông, qua đó góp phần quảng bá, phát triển du lịch, tạo công ăn, việc làm ổn định cho các bạn trẻ ở địa phương.

Y Nal Êban cho biết: “Anh em trong nhóm ngoài các thành viên trong gia đình còn có một số đồng chí là bộ đội, công an xuất ngũ. Trung bình mỗi ngày, chúng tôi nhận được 3-4 lời mời biểu diễn tại các sự kiện. Ngày nghỉ cuối tuần hay dịp lễ, Tết thường xuyên kín lịch. Tiệc to thì cả nhóm cùng đi, còn tiệc nhỏ chỉ cần 1-2 tay trống, tay đàn là cũng đủ vui rồi. Thấy người trẻ hào hứng quay lại với văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc mình, tôi vui lắm. Tuy không đặt nặng vấn đề thù lao, nhưng anh em trong nhóm nhạc đều sống được với nghề. Nhiều người còn mua được đất, nhà ở trung tâm thành phố, sắm được xe ô tô con nữa”.

AN KHANG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Bạn đọc xem các tin, bài liên quan.