Sau khi phát biểu giải trình, làm rõ vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Bộ tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết năm 2017 là năm đầu ổn định ngân sách giai đoạn 2017-2020, dự toán chi ngân sách địa phương được xác định trên tiêu chí và dự toán phân bổ chi đầu tư phát triển do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định từ tháng 9-2015. Do đó, thông qua cơ chế phân phối lại nguồn lực từ chính sách Nhà nước, sẽ tính lại tỷ lệ điều tiết, số bổ sung cân đối cho các địa phương sau mỗi thời kỳ ổn định ngân sách.
Bộ trưởng Bộ tài chính Đinh Tiến Dũng.
Định mức chi thường xuyên do Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) quyết định trong năm 2016, là dịp phân bổ, điều tiết lại nguồn lực, giải quyết những bất cập phát sinh trong thời kỳ ổn định ngân sách vừa qua (năm 2011-2016).
Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng chia sẻ với các địa phương (kể các địa phương nhận bổ sung cân đối và các địa phương có điều tiết về ngân sách) về vấn đề này, bởi nó ảnh hưởng đến cân đối nguồn lực địa phương không chỉ trong năm 2017 mà cả thời kỳ ổn định ngân sách đến năm 2020.
Để xử lý tối đa vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết: “Trong quá trình xây dựng dự toán năm 2017, báo cáo các cấp có thẩm quyền, chúng tôi đã xây dựng phương án để tạo sự công bằng nhất định đối với các địa phương”.
Theo đó, đối với các định mức phân bổ chi thường xuyên do Bộ Tài chính xây dựng giải trình với Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội, UBTVQH, thì các địa phương trọng điểm thu có điều tiết thu về ngân sách trung ương và ưu tiên cao nhất như định mức phân bổ chi theo dân số tăng từ 30 đến 70% so với các địa phương khác. Ngoài ra, riêng Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt còn được tăng thêm 70% định mức chi cho hoạt động kinh tế để xử lý các vấn đề về môi trường, thị chính đảm bảo an ninh trật tự cho dân số.
Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, mặc dù đã có ưu tiên cao như trên nhưng sau khi tính toán, chi theo định mức phân bổ và dự kiến sẽ có 10/13 địa phương có điều tiết về ngân sách trung ương giảm lớn, có địa phương giảm 20-30% so với tỷ lệ của giai đoạn 2011-2016.
Việc tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia phần ngân sách địa phương được hưởng sau mỗi thời kỳ ổn định ngân sách giảm phù hợp với quy định của Nhà nước nhưng nếu giảm quá lớn cũng ảnh hưởng đến đảm bảo các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của địa phương này, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nêu.
Do đó, Chính phủ trình Quốc hội dành một khoản 14.450 tỷ đồng để xử lý hỗ trợ thêm cho các địa phương này, đảm bảo tỷ lệ điều tiết của các địa phương này không giảm quá lớn. Trong đó phân bổ 10.000 tỷ đồng cho chi đầu tư phát triển, số còn lại cho chi thường xuyên và trong quá trình xây dựng dự toán.
Sau khi hỗ trợ từng khoản chi này, giai đoạn 2017-2020, có 16 địa phương điều tiết về ngân sách trung ương, tăng 3 địa phương so với giai đoạn trước là Hải Dương 98%, Hưng Yên 93%, Quảng Nam 90%; có 10 địa phương tăng tỷ lệ điều tiết nguồn thu về ngân sách trung ương, giảm tỷ lệ điều tiết nguồn thu về ngân sách địa phương (từ 4-17%), có 2 địa phương có tỷ lệ điều tiết tăng là Quảng Ngãi từ 61% lên 88%, Bà Rịa-Vũng Tàu là 44% lên 64%. TP Cần Thơ giữ nguyên tỷ lệ điều tiết 94%, do thu ngân sách nhà nước thuộc nhóm tăng chậm nhất trong 16 địa phương bởi phụ thuộc nhiều vào sản xuất và chế biến nông sản.
Đối với TP Hồ Chí Minh, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết dự toán thu nội địa trên địa bàn năm 2017 trình Quốc hội không kể tiền sử dụng ruộng đất, thu sổ xố kiến thiết và lợi nhuận, còn lại tăng khoảng 20% so với giai đoạn trước.
“Đây là mức tăng rất tích cực nhưng chúng tôi cho rằng cũng có cơ sở khả thi bởi vì ước thực hiện thu năm 2016 của thành phố đã tăng khoảng 18,6% so với thực hiện năm 2015. Trong khi dự kiến tăng trưởng kinh tế năm 2017, khả quan hơn năm 2016. Tốc độ tăng thu năm 2017, bình quân của khu vực Đông Nam Bộ đang trình Quốc hội cũng đã tính trên 18%, TP Hồ Chí Minh cao hơn một chút”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nêu.
Với dự toán thu như vậy và dự kiến chi ngân sách địa phương tính trên cơ sở hệ thống định mức phân bổ chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên đã được quyết định thì tỷ lệ điều tiết của TP Hồ Chí Minh năm 2017 là 17% (giảm 6% so với thời kỳ 2011-2016) và Hà Nội là 42% xuống 32%, Hải Phòng từ 88% còn 67%; Đà Nẵng từ 85% giảm còn 55%; Đồng Nai từ 51% xuống 41%, Bình Dương từ 40% xuống 34%...
Để TP Hồ Chí Minh có thêm nguồn lực, Chính phủ trình Quốc hội phân bổ thêm cho thành phố 1.823 tỷ đồng, trong đó đầu tư phát triển là 1.447 tỷ đồng, chi thường xuyên là 376 tỷ đồng. Theo đó dự toán chi cân đối của ngân sách TP Hồ Chí Minh năm 2017 là 60.369 tỷ đồng, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng giải thích thêm.
Sau khi nghe 16 ý kiến, trong đó có 2 đại biểu tranh luận về nội dung mà đại biểu quan tâm, Phó Chủ tịch Phùng Quốc Hiển chủ trì điều khiển nội dung đánh giá nhìn chung các ý kiến thảo luận đã đi sâu vào phân tích kết quả thực hiện Ngân sách Nhà nước năm 2016 và dự toán, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2017 và đề xuất các kiến nghị. Các ý kiến sẽ được phản ánh đầy đủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghiêm túc tiếp thu và giải trình, đồng thời chỉ đạo Ủy ban Tài chính ngân sách và các cơ quan của Chính phủ hoàn chỉnh hai dự thảo nghị quyết để trình Quốc hội thông qua.
THU HÀ