Theo cam kết tại VN - EAEU FTA, về tổng thể hai bên sẽ dành cho nhau mức mở cửa thị trường hàng hóa chiếm khoảng 90% số dòng thuế, tương đương hơn 90% kim ngạch thương mại song phương hiện tại. Ngoài ra, hai bên cam kết gia tăng hợp tác trong nhiều lĩnh vực như: Phòng vệ thương mại; quy tắc xuất xứ; quản lý hải quan; các rào cản kỹ thuật (TBT); các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS); mua sắm Chính phủ; sở hữu trí tuệ; phát triển bền vững,... nhằm thuận lợi hóa tối đa thương mại giữa hai bên.
Số liệu của Tổng cục Hải quan cho biết, năm 2016 kim ngạch xuất, nhập khẩu giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu đạt 3,04 tỷ USD, tăng 23% so với năm 2015. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt 1,77 tỷ USD, tăng 10%, xuất khẩu của EAEU sang Việt Nam đạt 1,27 tỷ USD, tăng 45%. Về tổng thể, Liên bang Nga chiếm khoảng 90% trong tổng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và EAEU. Thống kê sơ bộ trong 8 tháng đầu năm 2017 cũng cho thấy thương mại giữa Việt Nam và khối EAEU đang tiếp tục tăng trưởng. Ví dụ, thương mại 8 tháng đầu năm 2017 giữa Việt Nam và Liên bang Nga đã tăng trên 29% so với cùng kỳ năm 2016.
Ảnh minh họa/moit.gov.vn.
Về xuất khẩu của Việt Nam sang EAEU, từ khi VN - EAEU FTA có hiệu lực cho đến cuối tháng 7-2017, Việt Nam đã cấp 9.908 bộ Giấy chứng nhận xuất xứ mẫu EAV (C/O EAV) cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang EAEU với tổng kim ngạch đạt 354,3 triệu USD, chủ yếu là dệt may, giày dép, thủy sản, nông sản, điện thoại và linh kiện. Tuy nhiên, nhìn chung tỷ lệ các mặt hàng sử dụng C/O EAV không cao (khoảng 20%). Các mặt hàng có tỷ lệ tận dụng C/O EAV cao để xuất khẩu sang EAEU bao gồm: Giày dép (54,3%), rau quả (59,2%), thủy sản (69,1%), gạo (69,3%), hạt tiêu (75,5%) và dệt may (76,1%).
Về chiều nhập khẩu từ EAEU, theo số liệu của Tổng cục Hải quan, từ khi VN - EAEU FTA có hiệu lực cho đến nay, các dòng hàng nhập khẩu áp dụng mức thuế suất nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam có xu hướng tăng. Cụ thể, trong 3 tháng cuối năm 2016, có 25 dòng hàng có kim ngạch nhập khẩu theo Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) mẫu EAV với tổng kim ngạch khoảng 44 triệu USD, tương đương khoảng 12% của tổng kim ngạch nhập khẩu từ EAEU. Trong khi đó, trong 7 tháng đầu năm 2017 các con số này đã tăng vọt lên 65 dòng hàng với tổng kim ngạch nhập khẩu khoảng 305 triệu USD. Các mặt hàng được hưởng lợi chủ yếu là: Lúa mỳ (100%), ngô (88%), phân bón các loại (25%), nhựa và các sản phẩm nhựa (29,2%); giấy và các sản phẩm giấy (23,6%), hợp kim nhôm (40,3%); ô tô chở hàng (46,7%);….
Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Kinh tế Á - Âu và các cơ quan chức năng của các nước thành viên EAEU theo dõi thực thi hiệu quả VN - EAEU FTA. Trong đó, đẩy mạnh tuyên truyền kết quả VN - EAEU FTA; giữ kênh thông tin, tham vấn với doanh nghiệp về việc thực thi VN - EAEU FTA để có các biện pháp hỗ trợ kịp thời (hỗ trợ thông tin cho doanh nghiệp, tham vấn với phía bạn, chuẩn bị cho kỳ rà soát đầu tiên vào cuối năm 2019). Đồng thời sẽ tiếp tục ký kết các văn kiện song phương và đa phương, mở cửa thị trường hơn nữa nhằm tạo các điều kiện thuận lợi hơn nữa cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á-Âu.
MINH MẠNH