Ngành Bưu chính Viễn thông Việt Nam với tinh thần tiên phong

Năm 1925, một trang sử mới của phong trào yêu nước đã được mở ra, chuyển từ tự phát sang tổ chức. Cùng với đó, những tuyến thông tin liên lạc sơ khai bắt đầu hình thành, nối liền các căn cứ địa cách mạng, truyền tải những chỉ thị quan trọng, tiếp thêm sức mạnh cho cuộc đấu tranh giành độc lập. Những giao thông viên đầu tiên như: Đồng chí Nguyễn Lương Bằng, Nguyễn Công Thu, Trần Bảo, Nguyễn Thị Nghĩa… là những người lính thầm lặng, đã đặt nền móng cho một ngành đặc biệt: Ngành Bưu chính Cách mạng.

Ngày 14 và 15-8-1945, “Ban Giao thông chuyên môn” ra đời, đánh dấu một mốc son quan trọng, đặt nền móng cho sự nghiệp thông tin liên lạc của cách mạng Việt Nam. Đến năm 1961, khi Trung ương Cục miền Nam được thành lập để trực tiếp lãnh đạo cách mạng miền Nam, Ban Thông tin và Ban Giao bưu vận lần lượt được ra đời. Các đơn vị này đã đảm nhận sứ mệnh “Mạch máu thông tin” của Đảng, xuyên suốt hai cuộc kháng chiến trường kỳ. Trong khói lửa chiến tranh, một hệ thống giao bưu và thông tin bí mật, linh hoạt và sáng tạo đã được xây dựng. Đó không chỉ là những đường dây, những trạm liên lạc mà còn là sự hy sinh thầm lặng của biết bao người con ưu tú.

Những người lính thầm lặng đã đặt nền móng cho một ngành đặc biệt: Ngành Bưu chính Cách mạng. Ảnh tư liệu.

Ngành Bưu chính Viễn thông Việt Nam đã làm nên biết bao kỳ tích anh hùng với tinh thần tiên phong “Nối mạch giao liên, mở đường quyết thắng”, phát huy tinh thần sáng tạo “từ không đến có”, “biến mất thành còn”, “nguy hiểm không sờn, gian nan không nản”. Trong suốt hai cuộc kháng chiến vệ quốc vĩ đại, gần 1 vạn người con ưu tú đã ngã xuống trên khắp các chiến trường, hun đúc nên bản lĩnh kiên cường và tinh thần trung thành, dũng cảm của ngành Bưu chính Viễn thông cách mạng.

VNPT tạo dấu ấn mạnh mẽ với hàng loạt công trình tầm vóc quốc gia

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, nhiệm vụ trọng tâm là đẩy mạnh phát triển kinh tế. Đảng và Nhà nước đã kịp thời chỉ đạo khôi phục và phát triển hạ tầng viễn thông, coi đây là nền tảng cho công cuộc đổi mới. Dưới ánh sáng đường lối đổi mới của Đảng (1986), ngành Bưu điện đã tiên phong, dũng cảm lựa chọn bước đi chiến lược, phá vỡ thế bao vây cấm vận, đưa công nghệ số hiện đại nhất vào Việt Nam.

Mặc dù lúc đó mạng viễn thông hiện đại của thế giới 95% vẫn là analog, mà Việt Nam dám đi thẳng vào công nghệ số, tức là Tổng đài số, Viba số, Cáp quang số, thông tin vệ tinh, di động… Quyết định này không chỉ là một bước đi táo bạo mà còn là tầm nhìn chiến lược, đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển vượt bậc của viễn thông Việt Nam.

TS Mai Liêm Trực, nguyên Thứ trưởng Bộ Bưu chính Viễn thông, tự hào chia sẻ: “Đảng và Nhà nước đánh giá Ngành Bưu điện là ngành đi đầu trong sự nghiệp đổi mới và với những thành tích xuất sắc đó Ngành Bưu điện đã vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng Huân chương Sao vàng. Trước đó là chỉ cho quân đội và công an. Đón nhận Huân chương Sao vàng cho thấy sự ghi nhận to lớn của Đảng, Nhà nước đối với những đóng góp không ngừng nghỉ của ngành, đặc biệt là VNPT.

VNPT tiên phong trong hành trình đổi mới.

VNPT đã tạo dấu ấn mạnh mẽ với hàng loạt công trình tầm vóc quốc gia. Lần đầu tiên lắp đặt trạm thông tin vệ tinh VSAT tại quần đảo Trường Sa (nay là đặc khu Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa), sở hữu tuyến cáp quang biển T-V-H kết nối quốc tế, và đặc biệt là sự ra đời của mạng di động VinaPhone – dịch vụ di động đầu tiên do người Việt tự đầu tư, thiết kế và vận hành. Hai quyết sách chiến lược đi thẳng vào số hóa và xóa bỏ độc quyền viễn thông, mở cửa cạnh tranh của Đảng và Nhà nước đã tạo nên bước ngoặt phát triển cho Ngành. Nhờ đó, viễn thông và internet Việt Nam được phổ cập, chất lượng nâng cao, giá cước giảm mạnh, mang dịch vụ đến tận vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo, rút ngắn khoảng cách với thế giới.

Năm 2006, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam chính thức được thành lập. Đây không chỉ là sự thay đổi về mô hình tổ chức mà còn là một bước chuyển mình chiến lược để vươn lên tầm cao mới. Một trong những dấu mốc vĩ đại là việc phóng thành công vệ tinh VINASAT 1 (ngày 19-4-2008) và VINASAT 2 lên quỹ đạo, đưa Việt Nam chính thức ghi tên mình trên bản đồ không gian vũ trụ thế giới, đặt nền móng cho kỷ nguyên viễn thông hiện đại của Việt Nam sau này.

TS Đỗ Trung Tá, nguyên Bộ trưởng Bộ Bưu chính Viễn thông, Phái viên của Thủ tướng Chính phủ về CNTT, nhận định về giai đoạn bùng nổ này: “Từ 1995 đến 2012 có thể nói sự phát triển của Bưu chính Viễn thông và CNTT có thể nói là một sự ngạc nhiên cho thế giới, vì lúc đó người ta đã nhận xét là Bưu chính Viễn thông Việt Nam đã rút ngắn khoảng cách với các nước khác là 30 năm. Vì từ năm 1998, VNPT doanh thu lúc đó đã là 1 tỷ USD, chỉ đứng sau ngành dầu khí. Chính vì thế định hướng của Ngành từ 1998 là CNTT là nguồn thu tương lai của VNPT chứ không phải kinh doanh viễn thông”.

Giai đoạn 2012, nhận thấy thị trường Viễn thông có dấu hiệu bão hòa, hoạt động cạnh tranh ngày càng trở nên khốc liệt, VNPT lập tức đưa ra các chiến lược đổi mới trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Một đề án Tái cơ cấu được đặt ra, hướng tới mục tiêu Chiến lược VNPT 4.0. Nhờ sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ, VNPT đã tiến hành tái cơ cấu theo các Quyết định số 888/QĐ-TTg ngày 10-6-2014 và Quyết định số 2129/QĐ-TTg ngày 29-12-2017 bằng tất cả quyết tâm cao và định hướng đúng đắn.

Sau giai đoạn này, VNPT mang một diện mạo hoàn toàn mới: Bộ máy tinh gọn hơn, sản phẩm dịch vụ đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của VNPT đã được tái cấu trúc theo mô hình 3 lớp “Dịch vụ - Hạ tầng – Kinh doanh” và phân công công đoạn từng đơn vị thành viên với nguyên tắc “Chuyên biệt – Khác biệt – Hiệu quả”.

Nền móng của chiến lược VNPT 4.0 đã được lãnh đạo Tập đoàn VNPT đặt ra với mục tiêu “trở thành nhà cung cấp dịch vụ số hàng đầu tại Việt Nam”. Điều này khẳng định một hành trình vững bước tiên phong từ trái tim của những con người biết vượt lên thách thức, vượt qua chính mình, mở cửa Việt Nam kết nối với thế giới mạnh mẽ hơn.

Khẳng định tầm nhìn mới của tập đoàn, ông Huỳnh Quang Liêm, Tổng giám đốc Tập đoàn VNPT khẳng định: “Để biến VNPT từ một doanh nghiệp viễn thông truyền thống thành một doanh nghiệp công nghệ tiên phong trong chuyển đổi số, chúng tôi xác định một nhiệm vụ quan trọng để thực hiện chiến lược này đấy là VNPT phải trở thành một doanh nghiệp công nghệ và dẫn dắt tiên phong trong chuyển đổi số quốc gia, từ chủ trương của Đảng, Chính phủ, Nghị quyết Trung ương XIII, tập đoàn đã đầu tư nghiêm túc để làm thế nào tiên phong trong chuyển đổi số quốc gia”.

Trong cuộc chuyển đổi mang tính cách mạng của thị trường viễn thông Việt Nam, VNPT là đơn vị đầu tiên triển khai dịch vụ 4G trên băng tần 1.800 MHz, cung cấp dịch vụ băng rộng di động thế hệ mới vào ngày 3-11-2016. Và cũng là doanh nghiệp đầu tiên phát sóng thương mại các trạm Vinaphone 5G tại Việt Nam vào tháng 11 năm 2020. Đến thời điểm này, VNPT đã sở hữu một hạ tầng mạng lưới viễn thông đáp ứng đầy đủ các nhu cầu quốc gia về đảm bảo an ninh quốc phòng, chủ quyền trên không gian và phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Tiên phong cùng đất nước trên hành trình vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới

Việt Nam đang trong quá trình chuyển mình mạnh mẽ, với sự phát triển vượt bậc của công nghệ số trên mọi lĩnh vực. Chính phủ và doanh nghiệp, trong đó có VNPT - Tập đoàn Công nghệ chủ lực của quốc gia, đã và đang tích cực triển khai các chiến lược chuyển đổi số để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Là đơn vị chủ lực, VNPT đã phát triển hàng loạt nền tảng công nghệ mang tính “xương sống” phục vụ quản lý, điều hành và cung cấp dịch vụ công. Nổi bật trong số đó là Trục liên thông văn bản quốc gia – công cụ kết nối hành chính từ Trung ương đến địa phương, góp phần giảm thiểu hàng trăm triệu tờ giấy mỗi năm. Bên cạnh đó, Cổng Dịch vụ công quốc gia do VNPT xây dựng đã tích hợp hàng nghìn thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi, minh bạch cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận dịch vụ công. VNPT cũng là đơn vị tiên phong triển khai các nền tảng đô thị thông minh, IoT, dữ liệu mở và hệ sinh thái số – giúp liên kết chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp và người dân, hướng tới cách tiếp cận toàn diện và bền vững trong CĐS.

Đến thời điểm này, VNPT đã sở hữu một hạ tầng mạng lưới viễn thông đáp ứng đầy đủ các nhu cầu quốc gia về đảm bảo an ninh quốc phòng, chủ quyền trên không gian và phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Một dấu mốc quan trọng khác là vào cuối năm 2021, VNPT đã triển khai thành công Hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư – một trong 6 hệ thống dữ liệu nền tảng quan trọng nhất của Chính phủ số. Cùng với đó là hệ thống Cơ sở dữ liệu về cán bộ, công chức, viên chức, giúp quản lý nhân sự nhà nước đồng bộ, hiệu quả.

Với trái tim phụng sự quốc gia, VNPT đang tiên phong hiện thực hóa Nghị quyết số 57 với tinh thần “Make in Vietnam”, thúc đẩy phát triển mạnh mẽ chính phủ số, xã hội số và đô thị thông minh dựa trên 3 trụ cột cốt lõi: Dữ liệu, hạ tầng và nhân lực. Đến nay, hệ sinh thái AI của VNPT gồm hơn 100 mô hình chuyên biệt, xử lý trên 1,6 tỉ lượt yêu cầu, phục vụ hơn 200 tổ chức và hàng chục triệu người dân.

Không chỉ là đối tác chuyển đổi số của khoảng 20 bộ, ngành trong các lĩnh vực như đất đai, tài nguyên, nông nghiệp và giáo dục, đồng hành cùng gần 30 tập đoàn, tổng công ty và ngân hàng lớn trong chuyển đổi số, VNPT hiện đã  và đang cung cấp giải pháp chuyển đổi số (CĐS) cho toàn bộ các tỉnh, thành. Tính đến đầu năm 2025, Hệ sinh thái sản phẩm oneGOV và đô thị thông minh với Trung tâm điều hành thông minh (IOC) đã được triển khai tại 40 tỉnh, thành, hệ thống một cửa điện tử của VNPT đã được sử dụng tại 36 tỉnh, thành, 850 đơn vị cấp huyện. Hệ thống quản lý văn bản điều hành của VNPT được sử dụng tại gần 6.500 đơn vị trên toàn quốc. Hệ thống báo cáo điều hành đã được VNPT triển khai cho gần 50 bộ, ngành, địa phương….

VNPT hiện đang tiên phong mở đường cho một mô hình vận hành mới của đất nước, từng bước xây dựng một Chính phủ số, xã hội số lấy con người làm trung tâm, lấy dữ liệu làm tài nguyên, lấy công nghệ làm động lực phát triển.

Ông Tô Dũng Thái, Chủ tịch HĐTV Tập đoàn VNPT, khẳng định sứ mệnh của VNPT là phải tạo ra bộ công cụ thật tốt cho Chính phủ, chính quyền, người dân và khách hàng của mình. “Đấy cũng là trách nhiệm của VNPT. Luôn luôn nói là làm và phải làm bằng được”, ông Tô Dũng Thái nhấn mạnh.

Đó cũng là nền tảng để tạo đột phá, khẳng định vai trò một tập đoàn công nghệ chủ lực của quốc gia, tiên phong đồng hành cùng đất nước trên hành trình vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới. Tập đoàn VNPT không chỉ là quá khứ hào hùng mà còn là tương lai rạng rỡ của Việt Nam trên bản đồ số thế giới.

NHƯ QUỲNH