Vì sao chưa thu hút vốn đầu tư nước ngoài?

Hạ tầng thuận lợi

Xác định cơ sở hạ tầng, đặc biệt là giao thông đường bộ là một trong những điểm mở thu hút đầu tư của vùng, những năm qua, Chính phủ đã đầu tư ngân sách để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vùng ĐBSCL. Nhiều công trình giao thông trọng yếu như: Cầu Cần Thơ, cầu Hàm Luông, cầu Rạch Miễu, cầu Cổ Chiên, cầu Năm Căn, cầu Đầm Dơi… hoàn thành đã phá thế ngăn sông cách trở, người dân đi lại từ các tỉnh, thành phố thuộc ĐBSCL về TP Hồ Chí Minh. Cùng với đó, việc xây dựng Cảng Hàng không Quốc tế Cần Thơ, Phú Quốc đã tạo điều kiện thuận lợi cho giao thông vận tải giữa các tỉnh trong vùng với cả nước và thế giới. Trước sự phát triển của giao thông đã làm thay đổi diện mạo thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của vùng.

Bên cạnh đó, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) tại các địa phương vùng ĐBSCL thời gian qua đã có những bước tiến vượt bậc. Theo công bố Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2015 mới đây của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, trong tốp 15 tỉnh dẫn đầu bảng xếp hạng có 5 tỉnh của vùng ĐBSCL. Đồng Tháp tiếp tục giữ vị trí thứ hai cả nước và đứng đầu vùng ĐBSCL. Đặc biệt, trong 10 chỉ số thành phần được đánh giá tốt nhất, ĐBSCL góp mặt ở 7 vị trí. Điều này không chỉ tạo ra động lực cải cách môi trường kinh doanh, cải thiện hình ảnh kinh tế vùng mà còn tạo điểm nhấn thu hút mạnh mẽ nguồn vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

 Chế biến thủy sản là một trong những thế mạnh thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào ĐBSCL. 

Chưa tương xứng với tiềm năng

Việc thu hút FDI của ĐBSCL thời gian qua quá thấp, nhất là lĩnh vực nông nghiệp. Ông Nguyễn Phương Lam, Phó giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), chi nhánh Cần Thơ nhận định: “Nông nghiệp là thế mạnh của vùng ĐBSCL nhưng vốn FDI đầu tư vào ngành này chiếm tỷ trọng nhỏ do rủi ro cao. ĐBSCL vẫn chưa tận dụng được các thế mạnh vốn có nên đóng góp sản phẩm nông nghiệp ra thế giới chỉ khoảng 2% là rất khiêm tốn so với tiềm năng. Việc thu hút FDI có tiến bộ và sẽ đột phá đối với các ngành khác nhưng riêng nông nghiệp sẽ không có đột phá nếu không thay đổi chính sách hạn điền, nguồn nhân lực và chính sách ưu đãi về nông nghiệp. Ba yếu tố này sẽ là rào cản cho thu hút vốn đầu tư nước ngoài”.

Trong số các yếu tố tác động mạnh nhất đến quyết định lựa chọn quốc gia đầu tư của các doanh nghiệp FDI, thì hai yếu tố về chi phí lao động và chất lượng nguồn lao động có ý nghĩa hết sức quan trọng. Nhưng đây là điểm yếu của ĐBSCL. Còn các yếu tố khác như: Quy mô thị trường, sức mua, chi phí nguồn nguyên liệu và dịch vụ trung gian, cơ sở hạ tầng cấu trúc nền kinh tế... cũng là điểm yếu, kém hấp dẫn ở khu vực này. TS Võ Hùng Dũng, Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh Cần Thơ nhận định.

Cần có những chiến lược lâu dài

PGS, TS Nguyễn Văn Sánh, Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Phát triển ĐBSCL nhận định: “Lợi thế của ĐBSCL không chỉ với các sản phẩm nông nghiệp mà còn là từ vị trí địa lý chiến lược trong cục diện mới. Đó là thế mạnh để phát triển kinh tế biển; từ đảo ngọc Phú Quốc đến tuyến hàng hải quốc tế rất gần, tuyến hành lang kinh tế trong Tiểu vùng sông Mê Công mở rộng; từ thế “tựa lưng” với TP Hồ Chí Minh, trông ra Biển Đông, kề vai tuyến biên giới Tây Nam, nằm trong bán kính 500km của ASEAN mà vùng châu thổ này là tâm điểm… đã tạo ra thế “địa kinh tế” đặc biệt của ĐBSCL. Sự tiên phong về tư duy phát triển, gắn kết được quá trình liên kết các chuỗi giá trị kinh tế sẽ là khâu đột phá để ĐBSCL trở thành một cực thu hút đầu tư và tăng trưởng của quốc gia trong những thập niên tới”.

Song để thu hút FDI trong tương lai, các chuyên gia cho rằng, ĐBSCL phải có những giải pháp hữu hiệu. Sự tiên phong về tư duy phát triển, gắn kết được quá trình liên kết chuỗi giá trị kinh tế sẽ là khâu đột phá để ĐBSCL trở thành một cực thu hút đầu tư và tăng trưởng trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Hữu Hiệp, Ủy viên chuyên trách Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ cho rằng: “Để thu hút đầu tư vào ĐBSCL nhiều hơn nữa các tỉnh cần có những cơ chế, chính sách tốt để thúc đẩy liên kết vùng, trong đó có liên kết xúc tiến, thu hút vốn, tạo môi trường đầu tư chung, cơ sở hạ tầng dùng chung, khắc phục tình trạng cạnh tranh bất lợi, thiếu lành mạnh, không gian kinh tế bị chia cắt, để có sự “phân công, phân vai” giữa các địa phương trong vùng cùng với liên kết sức mạnh cộng đồng doanh nghiệp ĐBSCL”.

Bài và ảnh: THÚY AN