QĐND Online – Buổi chiều bệnh viện vốn đã buồn nhưng ở bệnh viện tâm thần - nơi “cư ngụ” của những con người được coi là điên dại - vào những ngày cuối năm thì có lẽ là một trong những cảnh chiều buồn nhất đối với ai đã từng có dịp chứng kiến.

“Tết này, có lẽ nhà tôi…mất Tết….”, một ông bố với mái tóc dường như đã bạc trắng sau nhiều đêm mất ngủ, hướng đôi mắt đỏ hoe rưng rưng nước về phía người con trai của mình đang nằm trong giường bệnh, nói như khóc bên hành lang Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y 103 (Học viện Quân y) vào một ngày cuối năm. Con trai ông vừa được đưa vào nhập viện hơn một tuần nay và được xác định là bị tâm thần phân liệt (bị điên)… Trong buồng bệnh, hiện có 5 bệnh nhân đang mắc bệnh giống con trai ông và một bệnh nhân còn chưa xác định tình trạng bệnh…. Tết này, nhiều bệnh nhân không được về nhà đón Tết, đồng nghĩa với việc những người thân của họ cũng không được sum vầy vui vẻ...

Theo Đại tá, PGS, TS Bùi Quang Huy, Trưởng khoa Tâm thần (Bệnh viện 103), hiện có trên 80 bệnh nhân đang điều trị nội trú tại Khoa. 10% trong số này cần sự quan tâm đặc biệt, do có dấu hiệu tự sát bằng nhiều cách như cắn lưỡi, mài thìa cắt tay hay nuốt kim loại vào bụng… Tết năm nay, số bệnh nhân ở lại điều trị tại Khoa vào khoảng 15 bệnh nhân mắc bệnh tâm thần phân liệt, chủ yếu là các bệnh nhân ở khu vực các tỉnh phía Bắc. Còn các đối tượng khác như bị trầm cảm, hưng cảm, nghiện game online… thì có thể để người nhà đón về, chăm sóc tại nhà. Để bảo đảm cho bệnh nhân sinh hoạt an toàn, khoẻ mạnh trong những ngày Tết cổ truyền của dân tộc, Khoa đã lên kế hoạch chuẩn bị đón Tết từ trước một tháng. Các cán bộ, bác sĩ, nhân viên tại Khoa còn chuẩn bị cành đào, mâm cỗ… để bệnh nhân cũng như người nhà được vui Xuân ở bệnh viện như ở chính ngôi nhà của mình, giúp bệnh nhân phần nào đỡ buồn chán và mau hồi phục.

Các bệnh nhân tâm thần là những bệnh nhân "đặc biệt", đa phần phát bệnh vì phải hứng chịu những cú sốc quá lớn của cuộc sống. Do tính chất bệnh nên họ thường phải điều trị trong bệnh viện lâu ngày, từ vài tháng đến vài năm, có khi cả chục năm. Do phải dùng thuốc kéo dài, do khả năng tự chăm sóc kém... nên về sức khỏe tinh thần cũng như thể chất người bệnh theo năm tháng cũng sa sút nhanh chóng.

Nói về những khó khăn khi chăm sóc, điều trị cho những bệnh nhân ở đây, Đại tá, PGS, TS Bùi Quang Huy cho hay: “Bệnh nhân ở đây phức tạp lắm! Bệnh nhân không thể kiểm soát ý thức, hành vi của mình nên những va chạm, xô xát là chuyện thường ngày, bác sĩ thì bị tấn công bất cứ lúc nào. Có bệnh nhân lên cơn động kinh, đập vào đầu bác sĩ đến mức chấn thương sọ não…."

Vì bệnh nhân ở đây là những bệnh nhân “đặc biệt” nên các bác sĩ ghi nhớ chi tiết tình trạng bệnh của mỗi bệnh nhân. Đại tá, PGS, TS Bùi Quang Huy kể, có một bệnh nhân 22 tuổi, quân nhân Quân khu 3, nuốt nguyên một chiếc thìa vào bụng. Đến lúc bị đau bụng, mổ nội soi thì các bác sĩ lại “lôi” ra được vài chiếc…kim băng. Hay như trường hợp một chị 28 tuổi, quê ở Hoài Đức (Hà Nội), bị bệnh hưng cảm, nghĩ mình là người giàu có, nên đã “mạnh tay” chi…. 60 triệu đồng để mua giày dép trong siêu thị…

Đại tá, PGS, TS Bùi Quang Huy (ngoài cùng bên phải) thăm bệnh nhân.

Đại tá, PGS, TS Bùi Quang Huy cho biết: Ban đầu, lĩnh vực tâm thần chưa có cơ sở điều trị mà chỉ là những trung tâm để “nhốt” bệnh nhân. Bệnh nhân ở đây quậy phá rất nhiều, nhất là những bệnh nhân mới vào. Các bác sĩ và nhân viên luôn sẵn sàng các biện pháp cưỡng ép, dùng dây trói lại và tiêm thuốc. Khi công nghệ phát triển, nhiều hóa dược mới thì lĩnh vực điều trị tâm thần mới được “thay đổi diện mạo”. Nhờ được những loại thuốc tốt cùng những phương tiện hiện đại hơn nên việc cưỡng chế bệnh nhân cũng đỡ vất vả hơn ngày trước. Do đó, hiện đã hết cảnh bệnh nhân tâm thần la hét trong bệnh viện, mà thay vào đó là một khung cảnh hoàn toàn yên tĩnh.”

Tuy công việc vất vả là thế nhưng khi được hỏi, các bác sĩ, điều dưỡng và hộ lý ở đây đều cho rằng “làm mãi thành quen và thấy yêu công việc”. Từng làm việc tại Khoa hơn hai năm, Trung úy Hoàng Minh Hà, Điều dưỡng trưởng Khoa Tâm thần cho hay: “Với bệnh nhân tâm thần, ngoài những lúc quậy phá, phần lớn thời gian còn lại họ rất “dễ thương” và hiền lành. Càng làm lâu, càng có kinh nghiệm, chúng tôi càng thương họ, thấy họ rất cần chúng tôi!"

Anh chia sẻ thêm: “Làm việc tại Khoa đặc biệt này, không chỉ điều trị và chăm sóc bệnh nhân, nhân viên y tế như anh còn phải là những người tâm lý, giỏi chịu đựng. Sự thân thiện, gần gũi, hòa đồng với người bệnh là yếu tố quan trọng để giúp họ ổn định tâm lý, phối hợp với bác sĩ điều trị. Các bác sĩ phải thật sự là những người bạn, tỉ tê chuyện trò, nắm bắt tâm lý, tình cảm của người bệnh. Nhiều khi còn phải "nhập vai" thành người bệnh, để nói, cười, tâm sự, động viên họ...."

Cuộc sống hiện đại với những guồng quay vội vã khiến số lượng bệnh nhân tâm thần có xu hướng gia tăng. Niềm vui lớn nhất của các y, bác sĩ ở đây chính là lúc người bệnh có dấu hiệu bệnh thuyên giảm, tỉnh táo hơn và có thể sống bình thường. Những lương y ngành tâm thần - những người hiểu và đồng cảm với người bệnh - chính là động lực giúp bệnh nhân tâm thần và gia đình có thêm niềm tin chiến thắng bệnh tật, hòa nhập với cộng đồng.

Bài, ảnh: NGUYỄN THẢO – MẠNH THẮNG