Giá thịt lợn cao nhất từ trước đến nay
Qua khảo sát thực tế của phóng viên, trên thị trường kể từ tháng 4 đến nay, giá lợn hơi xuất chuồng bất ngờ tăng trở lại. Một số địa phương thậm chí đã ghi nhận mức giá 93.000-96.000 đồng/kg lợn hơi. Giá các sản phẩm thịt lợn tại chợ cũng vì đó mà tăng theo, dao động từ khoảng 140.000 đến 300.000 đồng/kg tùy loại và tùy địa bàn. Có thể nói, đây là mức giá cao nhất từ trước đến nay.
Nguyên nhân của thực trạng trên được một số chuyên gia về chăn nuôi chỉ ra là, trước thời điểm bệnh dịch tả lợn châu Phi (DTLCP), tổng đàn lợn cả nước khoảng hơn 31 triệu con, sản lượng thịt lợn khoảng 3,8-4 triệu tấn. Lợn ở khu vực chăn nuôi trang trại chiếm khoảng 48% và ở các hộ chiếm tỷ lệ 52%. Bệnh DTLCP xảy ra năm 2019 khiến lượng lợn phải tiêu hủy khá nhiều. Hiện nay, toàn bộ nguồn cung lợn thương phẩm ở khu vực chăn nuôi nông hộ bị sụt giảm mạnh, chỉ còn tập trung ở các trang trại chăn nuôi lớn, các doanh nghiệp chăn nuôi. Nguồn cung quá thiếu khiến giá lợn tăng cao là lẽ đương nhiên. Theo báo cáo của Cục Chăn nuôi, tổng đàn lợn cả nước hiện chỉ đạt khoảng 24,89 triệu con, tương đương 80,3% so với tổng đàn lợn trước khi có bệnh DTLCP.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến cho hay: 15 doanh nghiệp chăn nuôi lợn quy mô lớn chỉ chiếm thị phần 35% lợn thịt, còn lại 65% thị phần do doanh nghiệp nhỏ, trang trại, hộ nông dân chưa đồng bộ xuống giá. Vì vậy, chưa đủ sức để kéo giá bình quân xuống 70.000 đồng/kg lợn hơi. Một số doanh nghiệp chăn nuôi lợn quy mô lớn không xuất hoặc hạn chế xuất lợn thịt nên gia tăng thêm hiệu ứng thiếu nguồn cung làm tăng giá lợn thịt. Đáng chú ý, lãnh đạo Bộ NN&PTNT còn đề cập tới vấn đề lợn hơi xuất chuồng đến tay người tiêu dùng phải qua từ 2 đến 5 khâu trung gian làm giá đẩy tăng cao (gần 43%).
Trước tình hình nguồn cung thịt lợn hơi bị thiếu hụt, từ đầu năm 2020 đến nay, các doanh nghiệp đã đẩy mạnh việc nhập khẩu thịt lợn. Lượng thịt lợn đông lạnh nhập khẩu tính từ đầu năm 2020 đến nay khoảng 50.000-55.000 tấn từ 19 quốc gia, vùng lãnh thổ, tăng hơn 300% so với cùng kỳ năm 2019. Thế nhưng lượng thịt lợn này so với nhu cầu tiêu dùng của thị trường trong nước vẫn chỉ như “muối bỏ bể”. Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cảnh báo: Nếu chúng ta không tái đàn nhanh, bảo đảm nguồn thịt lợn thương phẩm phục vụ thị trường nội địa trong khi giá thịt lợn vẫn ở mức cao như hiện nay thì thời gian tới chăn nuôi lợn đứng trước nguy cơ mất một góc thị phần do thịt lợn nhập khẩu.
Thiếu lợn giống, giá lợn giống quá cao - tái đàn gặp khó
Theo Cục Chăn nuôi, bệnh DTLCP rất nguy hiểm đối với lợn, virus có sức đề kháng cao, đường lây truyền phức tạp, chưa có vaccine phòng bệnh; chăn nuôi nhỏ lẻ còn phổ biến, cơ sở vật chất hạn chế, khó áp dụng biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, do đó người chăn nuôi nhỏ, lẻ sợ dịch bệnh tái phát. Mặt khác, không ít địa phương chưa thực sự quyết tâm trong chỉ đạo, hướng dẫn tái đàn, tăng đàn vì e ngại tái phát dịch sẽ phát sinh hệ lụy cho địa phương. Ngoài ra, do một số địa phương chậm thanh toán tiền hỗ trợ thiệt hại do DTLCP cho người chăn nuôi để duy trì sản xuất. Mặt khác, người chăn nuôi cũng gặp khó khăn khi tiếp cận chính sách về tín dụng, lãi suất ưu đãi để tái đàn, tăng đàn. Một nguyên nhân nữa khiến việc tái đàn lợn, đẩy mạnh chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi nông hộ hiện gặp khó khăn là do các tháng 5 đến 7-2019 là giai đoạn cao điểm của bệnh DTLCP, các cơ sở chăn nuôi lợn không cho phối hoặc hạn chế phối giống nên ảnh hưởng đến nguồn cung con giống hiện nay. Dự báo phải đến quý III và quý IV năm 2020 mới bảo đảm cơ bản nhu cầu lợn giống, lợn thương phẩm. Một nguyên nhân nữa là thời gian gần đây các doanh nghiệp lớn sản xuất lợn giống chủ yếu phục vụ nhu cầu chăn nuôi của chính doanh nghiệp, đồng thời phục vụ mạng lưới chăn nuôi gia công nên đã hạn chế bán con giống ra ngoài. Lợn giống thiếu hụt khiến việc tái đàn của người chăn nuôi gặp khó khăn. Một lý do nữa khiến các hộ chăn nuôi chưa mặn mà với việc tái đàn là do giá lợn giống hiện rất cao, 2,5 đến hơn 3 triệu đồng/con, gấp từ 1,5 đến 2 lần so với thời điểm trước dịch.
Trước những vấn đề nêu trên, thời gian qua, Bộ NN&PTNT đã có nhiều biện pháp tích cực triển khai việc tái đàn, các hộ chăn nuôi lớn và nông dân cũng tích cực hưởng ứng, tuy nhiên việc tái đàn lợn không phải trong một thời gian ngắn có thể khôi phục được ngay. Theo các chuyên gia về chăn nuôi, nếu không có yếu tố đột biến, sớm nhất phải đến cuối năm 2020 tổng đàn lợn mới có thể hồi phục như thời điểm trước khi xảy ra bệnh DTLCP… "Muốn giải quyết vấn đề cung-cầu đưa giá thịt lợn về mức hợp lý cần tái đàn, tăng đàn lợn theo hướng bền vững, an toàn. Tốc độ tái đàn ở các doanh nghiệp chăn nuôi lớn đang rất nhanh. Để đạt mục tiêu khôi phục đàn lợn cả nước bằng con số trước khi dịch xảy ra vào cuối quý III và đầu quý IV năm nay, cần phải thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp, đặc biệt chú trọng đến chăn nuôi hộ và các hợp tác xã đáp ứng điều kiện an toàn sinh học", Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết.
Bài và ảnh: NGUYỄN KIỂM