Hiện nay, tại Việt Nam, nhiều địa phương đã triển khai xây dựng ĐTTM nhưng vẫn chủ yếu tập trung vào việc phát triển và cung cấp các dịch vụ, tiện ích, chứ chưa chú trọng đến công tác quy hoạch và quản lý ĐTTM.

Phát triển đô thị thông minh là thực hiện chuyển đổi số

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Huy Dũng cho biết: ĐTTM giúp tối ưu hóa nguồn lực, phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, bảo đảm an ninh, tiện ích cho người dân và phát triển kinh tế-xã hội, là mục tiêu của Chính phủ, chính quyền các cấp. Về bản chất, phát triển ĐTTM chính là thực hiện chuyển đổi số trong phạm vi, quy mô đô thị và lấy người dân làm trung tâm. Đây là một quá trình liên tục, lâu dài và là vấn đề lớn cần tổ chức nguồn lực để triển khai, đặc biệt là cần làm và có tư duy phát triển ĐTTM ngay từ khi lập quy hoạch phát triển đô thị. Trong đó, các cơ quan Trung ương tập trung vào ban hành chính sách, tiêu chuẩn kết nối, tiêu chuẩn dữ liệu, việc tổ chức triển khai hiệu quả là trách nhiệm của các địa phương.

leftcenterrightdel

 Khách tham quan các công nghệ ứng dụng cho đô thị thông minh tại Hội nghị thành phố thông minh Việt Nam năm 2022. 

Từ tháng 8-2018, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển ĐTTM bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025 và định hướng đến năm 2030. Đến nay, trên cả nước có 54/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã và đang triển khai xây dựng đề án ĐTTM. 30 tỉnh, thành phố đã phê duyệt đề án, chương trình, kế hoạch phát triển ĐTTM. 15 tỉnh, thành phố đã phê duyệt kiến trúc ICT (kiến trúc công nghệ thông tin và truyền thông) phát triển ĐTTM. 38 tỉnh, thành phố đã triển khai Trung tâm IOC (Trung tâm điều hành thông minh) cấp tỉnh. 17 tỉnh, thành phố đã triển khai ứng dụng dịch vụ du lịch thông minh; hơn 10 tỉnh, thành phố triển khai các ứng dụng về giao thông thông minh, kiểm soát trật tự an toàn đô thị. Ngoài ra, còn một số ứng dụng trong các lĩnh vực giáo dục thông minh, y tế thông minh...

Ông Nguyễn Văn Khoa, Chủ tịch Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam đánh giá: Những năm vừa qua, các doanh nghiệp công nghệ và lãnh đạo nhiều đô thị đã rất nỗ lực phát triển các ĐTTM. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất là chưa có hành lang pháp lý rõ ràng để tạo thuận lợi cho hợp tác công tư, đặc biệt là các thủ tục liên quan đến đầu tư, đấu thầu và thuê dịch vụ công nghệ thông tin. Thêm vào đó, hiện nhiều địa phương chủ yếu tập trung vào việc phát triển và cung cấp các dịch vụ, tiện ích, gắn với những dịch vụ của chính quyền điện tử, chính quyền số, chứ chưa chú trọng đến công tác quy hoạch và quản lý ĐTTM để giải quyết các vấn đề căn cơ của đô thị, như: Giao thông, năng lượng, môi trường...

Xây dựng quy hoạch đô thị thông minh ngay từ đầu

Ông Nguyễn Nhật Quang, Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ VINASA cho rằng, để xây dựng, phát triển ĐTTM cần có 3 "quy" là: Quy hoạch, quy chế và quy chuẩn. Cụ thể, cần xác định quy hoạch xây dựng ĐTTM ngay từ khi bắt đầu xây dựng quy hoạch đô thị; xây dựng, ban hành, triển khai hệ thống cơ chế, chính sách đáp ứng những yêu cầu thực tiễn của quá trình xây dựng, phát triển và chuyển đổi theo hướng xây dựng ĐTTM. Các cơ chế, chính sách cần theo hướng hỗ trợ, khuyến khích, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp và chính quyền trong việc tiếp cận, ứng dụng và thực hiện hiệu quả. Quy chuẩn là phải có quy chuẩn từ kết nối, liên thông, hạ tầng cơ bản cho đến hạ tầng số.

Ngoài ra, Việt Nam cần đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ với các lĩnh vực phát triển của đô thị. Chính quyền địa phương cần có những giải pháp để đầu tư về cơ sở vật chất và con người theo hướng trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải. Cùng với đó, thu hút các nguồn lực đầu tư cho ĐTTM; từng bước xây dựng nguồn nhân lực có năng lực, chuyên môn, trình độ cao để đáp ứng các yêu cầu quản lý, phát triển.

Ông Nguyễn Xuân Cảnh, Phó giám đốc Trung tâm Giải pháp miền Nam, Tổng công ty Giải pháp doanh nghiệp Viettel, Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội gợi ý về mô hình ĐTTM gồm 3 lớp: Lớp ứng dụng thông minh, lớp không gian thông minh, lớp cơ sở hạ tầng thông minh. Trong đó, lớp ứng dụng thông minh gồm: Ứng dụng cư dân, hệ thống quản lý đỗ xe thông minh, hệ thống Wifi Marketing, tích hợp hệ thống quan trắc không khí, ứng dụng nhà thông minh. Lớp không gian thông minh gồm: Hệ thống tưới cây tự động, hệ thống quản lý chiếu sáng thông minh, hệ thống quản lý năng lượng sạch, hệ thống camera AI thông minh, hệ thống cảnh báo cháy, hệ thống quản lý xe đạp, xe điện nội khu, hệ thống trạm sạc. Lớp cơ sở hạ tầng thông minh gồm: Trung tâm điều hành tập trung, hệ thống giám sát chất lượng nước cấp, nước thải, hệ thống giám sát công tơ điện từ xa, hệ thống đo xa nước.

Bài và ảnh: LA DUY