Hệ thống thoát nước bị o nhiễm nặng nề
Làng Vân Hà thuộc xã Vân Hà, huyện Việt Yên (Bắc Giang) từ lâu đã nổi tiếng với nghề truyền thống nấu rượu sắn. Đây là nghề đem lại nguồn thu rất lớn cho địa phương. Tuy nhiên, đằng sau cái lợi ích tích cực đó, một vấn đề vô cùng bức xúc ở đây là tình trạng ô nhiễm môi trường do chất thải đang ngày càng trầm trọng.

Người ở xa đến đây hẳn không thể nào chịu được cái mùi khó chịu trong không khí. Bước qua cổng làng sừng sững cổ kính là hình ảnh những ngôi nhà xen lẫn với... chuồng lợn cứ nối tiếp nhau từ đầu đến cuối làng. Từ xưa, để tận dụng sản phẩm dư thừa sau khi nấu rượu (bã rượu), người dân Vân Hà đã kết hợp nuôi lợn, vừa đỡ lãng phí vừa tăng thu nhập. Họ ưu ái dành riêng những phần đất mặt xóm, ngay cổng ra vào của ngôi nhà để làm chuồng lợn. Chất thải của lợn, của rượu và chất thải sinh hoạt của con người cứ thế được thải trực tiếp ra môi trường, không qua xử lý. Những ao làng nước đen đặc đến bèo cũng khó sống, những bãi rác ngay rìa đường, những chuồng lợn lớn nhỏ chình ình cạnh nhà... Làng Vân Hà là một trong ba làng nghề hiện đang bị ô nhiễm môi trường nông thôn nặng nhất tỉnh Bắc Giang, được coi là điểm nóng về vấn đề này. Theo cơ quan chuyên môn, môi trường nước ở đây bị ô nhiễm trầm trọng nhất, hàm lượng tạp chất trong nước cao hơn mức cho phép, đặc biệt lượng Coliform cao hơn tiêu chuẩn cho phép từ 21,7 đến 31,2 lần và xuất hiện nhiều sinh vật có hại. Các giếng nước, ao làng đều bị ô nhiễm, thậm chí ngay cả đoạn sông Cầu ở sau xã Vân Hà cũng nằm trong mức ô nhiễm từ nhẹ đến trung bình. Hiện nay, Vân Hà là một trong tổng số 200 điểm nóng ô nhiễm môi trường đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là phải xây dựng hệ thống xử lý chất thải khẩn cấp trong thời gian từ 2003 - 2006 theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg ngày 22-4-2003).

Tỉnh Bắc Giang đã lên kế hoạch sẽ đầu tư, phát triển làng nghề (trong đó có làng rượu Vân Hà) theo xu hướng thành lập các HTX, các doanh nghiệp để có thể giám sát chỉ tiêu về khí thải, nước thải định kỳ nhằm có biện pháp xử lý kịp thời; thậm chí phải đưa các cơ sở sản xuất ra khỏi khu dân cư. Tuy nhiên, đối với thực trạng làng Vân Hà thì điều này rất khó thực hiện bởi vì đại bộ phận dân ở đây nấu rượu và chăn nuôi lợn ngay trong khu vực nhà riêng của họ từ nhiều đời nay.

Tình trạng ô nhiễm môi trường đang ở mức báo động ở làng rượu Vân Hà, chính quyền và người dân đều biết rõ. Thế nhưng người dân ở đây trong thời gian chờ đợi đầu tư của Nhà nước để có các công trình xử lý ô nhiễm môi trường vẫn cứ hồn nhiên xem nhẹ việc bảo vệ môi trường, vẫn nuôi lợn ngay cổng nhà, đổ rác cạnh đường, không có hầm bi-ô-ga, không có bãi rác tập trung... Họ đặt cao lợi ích kinh tế trước mắt và có thể, đã quen sống trong môi trường ô nhiễm độc hại này! Vì thế, vấn đề cơ bản nhất hiện nay là phải giáo dục cho người dân ý thức bảo vệ môi trường, có như vậy những chương trình xử lý mới có thể phát huy tác dụng, cải thiện môi trường thực sự.

PHẠM THÀNH HUYÊN