Nâng cao trách nhiệm người đứng đầu

Vốn đầu tư công có ý nghĩa kép

Để phục hồi và phát triển kinh tế sau dịch Covid-19, Chính phủ xác định thúc đẩy đầu tư công là một trong những trụ cột chính, từ đó tạo tác động lan tỏa tới các ngành, nghề lĩnh vực liên quan hồi phục và phát triển. Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Trần Quốc Phương, nhóm giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa kép, tức là vừa kích thích chi tiêu đầu tư công trong ngắn hạn để đẩy mạnh tăng trưởng, vừa có ý nghĩa tạo ra các kết cấu hạ tầng phục vụ hiệu quả, lâu dài cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Tài chính, kết quả giải ngân vốn ngân sách nhà nước 11 tháng là 294.589,31 tỷ đồng, đạt 63,86% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, trong đó vốn trong nước đạt 69,19%, vốn nước ngoài đạt 21,51%. Như vậy, tỷ lệ giải ngân 11 tháng năm 2021 thấp hơn so với cùng kỳ năm 2020 và chưa đạt yêu cầu đề ra.

Thi công đoạn Mai Sơn-Quốc lộ 45 thuộc tuyến cao tốc Bắc-Nam. Ảnh: MẠNH HƯNG

Đề cập tới tình trạng này, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công luôn được Chính phủ đặc biệt quan tâm, nhưng vẫn còn tình trạng ì ạch trong giải ngân nguồn vốn này. Năm 2021, quá trình giải ngân vốn đầu tư công bị ảnh hưởng bởi cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Nguyên nhân chủ quan là giải ngân vốn đầu tư công năm 2021 bị tác động mạnh mẽ bởi dịch Covid-19 dẫn đến phải thực hiện giãn cách xã hội, ảnh hưởng lớn đến các vấn đề về nguyên liệu, vật liệu, nhân công... Nguyên nhân chủ quan là công tác chuẩn bị dự án rất kém, chủ yếu mang tính hình thức, qua loa. Sau khi được chấp thuận chủ trương đầu tư thì chủ đầu tư mới bắt đầu chuẩn bị thực hiện nên mất thời gian. “Khâu tổ chức thực hiện vẫn là khâu chính ảnh hưởng tới tiến độ các dự án đầu tư công. Hiện nay, Bộ KH&ĐT đã phân cấp cho địa phương; phân cấp phần lớn quyền quyết định về lựa chọn dự án giải ngân, tỷ lệ giải ngân, thẩm định nguồn vốn, khả năng cân đối vốn... về các bộ, ngành, địa phương. Do đó, lý do các dự án đầu tư công chậm giải ngân thuộc trách nhiệm của các địa phương có dự án”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, nguyên nhân được cho là muôn thuở kéo dài tiến độ các dự án đầu tư công là tiến độ giải phóng mặt bằng. Nếu các quy định trong Luật Đất đai không giải quyết triệt để vấn đề này sẽ khiến công tác giải phóng mặt bằng không giải quyết được, như vướng mắc về nguồn gốc đất đai, giá đền bù, các tranh chấp, khiếu kiện liên quan....

Tách giải phóng mặt bằng khỏi dự án đầu tư

Thực tế, chỉ hai chục ngày nữa là hết năm 2021, như vậy để hoàn thành kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công là thách thức lớn. Đồng chí Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT chia sẻ: Yếu tố tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công phụ thuộc rất nhiều vào các bộ, ngành địa phương trong công tác chỉ đạo điều hành, thực hiện dự án; công tác chuẩn bị dự án và năng lực của nhà thầu thực hiện phải rất tốt. Liên quan tới vấn đề giải phóng mặt bằng, bộ đã báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để tháo gỡ những vấn đề về vĩ mô, theo hướng thành lập tổ nghiên cứu để tách giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công. “Việc tách giải phóng mặt bằng thành dự án riêng được kỳ vọng sẽ đẩy nhanh tiến độ toàn bộ dự án. Trước mắt, chỉ thí điểm ở vài dự án và phải bảo đảm phát huy hiệu quả, tránh trục lợi, gây thất thoát, lãng phí”, ông Trần Quốc Phương cho biết.

Nhấn mạnh vai trò người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp công tác giải ngân vốn là yếu tố quyết định đến kết quả giải ngân của dự án, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, phải làm quyết liệt hơn nữa từ các bộ, ngành đến các địa phương; cần giao trách nhiệm cho người đứng đầu làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư, giải phóng mặt bằng, đấu thầu... “Các địa phương và các bộ, ngành phải nghiêm túc thực hiện mới có thể giải quyết được tận gốc vấn đề”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ.

Để tiếp tục hoàn thiện và cải cách các thể chế liên quan đến giải ngân vốn đầu tư công, Bộ KH&ĐT cũng đang rà soát lại những vấn đề vướng mắc trong luật, đồng thời, đề nghị Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho các dự án đầu tư và Tổ công tác đặc biệt về giải ngân đầu tư công tại các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương tăng cường nắm bắt tình hình, bám sát thực tiễn, đẩy mạnh công tác giám sát, kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo xử lý kịp thời các khó khăn vướng mắc, bất cập trong thực hiện giải ngân vốn đầu tư công.

MINH ĐỨC