Phóng viên (PV): Thưa ông, thời gian qua, JICA đã hỗ trợ Việt Nam như thế nào để thể hiện cam kết đồng hành trên hành trình phát triển?

Ông Kobayashi Yosuke: Tính đến ngày 1-10-2025, có 46 chuyên gia dài hạn và 42 tình nguyện viên JICA đang làm việc tại nhiều địa phương trên cả nước. Bên cạnh các cá nhân, nhiều tổ chức, đoàn thể của Nhật Bản như doanh nghiệp, trường đại học, tổ chức phi chính phủ... cũng hợp tác chặt chẽ với các đối tác Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, vì sự phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Tốc độ già hóa dân số nhanh chóng tại Việt Nam kéo theo nhu cầu ngày càng cao về chăm sóc người cao tuổi. JICA đã cử tình nguyện viên đến Bệnh viện Lão khoa Trung ương (Hà Nội) để truyền đạt kỹ thuật đánh giá rối loạn nuốt cho đội ngũ y, bác sĩ; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp Nhật Bản chia sẻ kỹ thuật điều dưỡng chăm sóc người cao tuổi với Bệnh viện Bạch Mai.

Chúng tôi cũng đang hoàn thiện thủ tục với phía Việt Nam để triển khai dự án vốn vay ODA xây dựng đường giao thông, công trình thủy lợi, kè chống sạt lở tại một số tỉnh miền Bắc nhằm bảo vệ người dân trước tác động của biến đổi khí hậu. Tính đến nay, JICA đã và đang hỗ trợ nhiều dự án viện trợ không hoàn lại (5 dự án) và vốn vay ODA (15 dự án), tập trung vào nâng cấp hạ tầng, cải thiện đời sống nhân dân.

Ông Kobayashi Yosuke. Ảnh do JICA cung cấp

PV: Thưa ông, với những dự án đã hoàn thành như Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá (Hà Nội) và đập Sabo (Sơn La), JICA đánh giá tác động thực tế đến đời sống người dân, môi trường ra sao? Liệu có kế hoạch nhân rộng mô hình này tại các địa phương khác không?

Ông Kobayashi Yosuke: Do chưa có thảm họa trầm tích quy mô lớn xảy ra sau khi xây dựng đập Sabo, nên việc đo lường định lượng tác động trực tiếp đến đời sống người dân còn khó khăn. Tuy nhiên, đây là tín hiệu tích cực, cho thấy dự án đã góp phần phòng ngừa, giảm rủi ro thiên tai. Mục tiêu chính của dự án là xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật thông qua công trình thí điểm, đồng thời thiết lập khuôn khổ thể chế và kỹ thuật trong quản lý trầm tích. Hiện Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã xây dựng kế hoạch xây dựng khoảng 100 đập Sabo mới trên toàn quốc, coi đây là bước khởi đầu quan trọng hướng tới việc mở rộng mô hình dựa trên kết quả hợp tác với JICA.

Với Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, được hoàn thành tháng 8-2025, một trong những nhà máy xử lý nước thải lớn nhất Đông Nam Á, công trình đã góp phần đáng kể giúp Hà Nội đạt được mục tiêu xử lý nước thải đô thị đến năm 2025, cải thiện môi trường và chất lượng sống cho người dân. Dự án cũng góp phần giảm ngập lụt, dù đây không phải là trọng tâm chính. Hiện JICA đang trao đổi với các đối tác để triển khai mô hình tương tự tại TP Hồ Chí Minh, TP Huế và một số địa phương khác.

Chuyên gia Nhật Bản hướng dẫn người dân tỉnh Sơn La trồng rau sạch. Ảnh: DIỆP CHÂU

PV: Trong nửa cuối năm tài khóa 2025, JICA sẽ ưu tiên nguồn lực cho lĩnh vực nào trong hợp tác ODA với Việt Nam, thưa ông?

Ông Kobayashi Yosuke: Chúng tôi xác định phát triển nguồn nhân lực là ưu tiên hàng đầu trong hợp tác ODA với Việt Nam, phù hợp với 4 trụ cột cải cách trọng tâm mà Việt Nam đang thực hiện. Về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, JICA hỗ trợ đào tạo về bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI) thông qua hợp tác với Trường Đại học Việt-Nhật và Đại học Bách khoa Hà Nội. Về hội nhập quốc tế, JICA thúc đẩy kết nối thông qua các dự án hạ tầng giao thông, đường sắt đô thị và hệ thống hải quan hiện đại. Về xây dựng và thực thi pháp luật, JICA xem xét giới thiệu kết quả đạt được từ các dự án cải cách pháp luật, tư pháp đã triển khai nhiều năm; đồng thời tiếp tục đào tạo đội ngũ lãnh đạo đáp ứng yêu cầu quản trị trong bối cảnh mới. Về phát triển khu vực tư nhân, JICA chú trọng thúc đẩy tăng trưởng doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt là doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, thông qua các chương trình đào tạo doanh nhân và hỗ trợ tiếp cận tài chính.

Những nỗ lực này thể hiện rõ cam kết của JICA trong việc đồng hành với Việt Nam trên hành trình hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045, phát triển theo hướng bền vững và bao trùm. Một điểm đáng chú ý trong cải cách thể chế của Việt Nam là mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Nhật Bản đã áp dụng mô hình này nhiều năm. Vì vậy, JICA tin tưởng Việt Nam có thể tham khảo những kinh nghiệm thực tiễn từ Nhật Bản trong quá trình triển khai.

PV: Trân trọng cảm ơn ông!

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.