QĐND - Nghĩa trang liệt sĩ xã Đại Đồng (Tứ Kỳ, Hải Dương) một ngày cuối tháng 8-2014. Trên khuôn viên rộng, giữa hai nhà bia uy nghi là Đài “Tổ quốc ghi công” ốp đá; tường bao phía trước, lư hương, đèn thờ và 132 ngôi mộ, bia và bát hương đều được xây dựng bằng chất liệu đá; khuôn viên nghĩa trang luôn sạch, đẹp. Tại sao Đại Đồng là xã thuần nông, kinh tế còn nhiều khó khăn mà xây dựng được nghĩa trang liệt sĩ (NTLS) khang trang như vậy? Điều băn khoăn của chúng tôi được lý giải bởi chính những người dân xã Đại Đồng.
Trăn trở về nơi an nghỉ của liệt sĩ
Đồng chí Nguyễn Đức Thọ, Phó bí thư thường trực Đảng ủy xã Đại Đồng và đồng chí Nguyễn Xuân Toa, Chủ tịch UBND xã vừa cho chúng tôi xem tấm bản đồ hành chính của xã, vừa cho biết: Đại Đồng là miền quê giàu truyền thống “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”. Xã có 132 liệt sĩ qua các thời kỳ. Người Đại Đồng trọng nghĩa tri ân, 70 năm qua, đã 4 lần xây dựng, tu bổ, nâng cấp NTLS. Năm 1983, nhiều nhà đói ăn; năm 1994 vẫn còn thiếu đói, nhưng chính quyền, nhân dân trong xã vẫn quan tâm đầu tư, góp công, góp của xây dựng nơi an nghỉ khang trang cho các liệt sĩ. Trải qua mấy chục năm, gần đây, quy mô của nghĩa trang không còn tương xứng; mặt nền lại thấp trũng so với mặt bằng xây dựng của các công trình phúc lợi xung quanh. Nhìn các phần mộ liệt sĩ ngập nước sau những trận mưa lớn, cán bộ và nhân dân se sắt nỗi niềm... Đại hội Đảng bộ xã Đại Đồng lần thứ 23 thấu ý Đảng, lòng dân, quyết nghị: Nâng cấp NTLS là công việc trọng điểm trong xây dựng nông thôn mới của xã.
 |
|
Đoàn viên, thanh niên xã Đại Đồng tham gia làm sạch, đẹp NTLS đang trong quá trình hoàn thiện. Ảnh: Đức Ngôn
|
Xã thành lập Ban chỉ đạo do đồng chí Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND làm trưởng ban và các tiểu ban tổ chức thực hiện. Bài học “Muốn cho cách mạng thành công thì nói cho dân hiểu, dân thông, dân làm” được áp dụng. Tư tưởng chỉ đạo là: “Nâng cấp NTLS xã nhà lên khang trang, bền vững trong thời điểm hiện nay là việc có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần giáo dục truyền thống, nhất là với thế hệ trẻ. Đây là công trình của Đảng bộ và nhân dân xã, nhưng do kinh phí hạn hẹp, đời sống nhân dân còn khó khăn, nên huy động được đến đâu, làm chắc đến đó”. Đồng chí trưởng ban chỉ đạo gửi “Thư kêu gọi ủng hộ nâng cấp NTLS xã Đại Đồng” đến từng gia đình, từng người con của quê hương đang công tác, học tập, lao động trên khắp mọi miền đất nước.
Tuy nhiên, trước tình hình kinh phí khó khăn, một số ý kiến bàn lùi, chờ Nhà nước đầu tư kinh phí, phần nào tác động đến tâm lý của lãnh đạo và quyết tâm chính trị của Đảng ủy và chính quyền xã…
Từ "gốc tâm" vươn "mầm nghĩa"
Hiểu nỗi băn khoăn của lãnh đạo xã và bà con nhân dân, ngay sau khi nhận được thư kêu gọi ủng hộ, cụ Nguyễn Thị Sao, 92 tuổi, mẹ của liệt sĩ Nguyễn Đức Quang (hy sinh năm 1969), ở thôn Liêu Xá, gọi tất cả 6 người con và 13 người cháu về để cụ gặp. Giọng cụ ấm áp: “Bây giờ sung sướng là nhờ công ơn các anh hùng liệt sĩ, thương binh, nhất định là phải “làm nhà” hẳn hoi cho các liệt sĩ. Xã quyết nghị như vậy là đúng lắm, nhưng còn đang đắn đo do kinh phí eo hẹp, lại có nhiều việc cần làm. Mẹ rất mừng là các con, các cháu của mẹ đã phương trưởng, cần cù tiết kiệm, cũng có “bát ăn bát để”. Vậy nên ý mẹ thế này, gia đình ta ủng hộ toàn bộ lư hương, đèn thờ, bia, bát hương và nâng cấp 132 ngôi mộ. Mẹ nhẩm tính chi phí vào khoảng 300 triệu đồng”. Nghe cụ dạy thế, con cháu cụ xung phong thực hiện. Ngay sau đó, cụ bảo người con trai trưởng là ông Nguyễn Anh Hào mời lãnh đạo xã Đại Đồng đến nhà để cụ nói chuyện…
Việc làm của cụ Sao là “điểm tựa” quan trọng để lãnh đạo xã, Đảng bộ và nhân dân vững vàng quyết tâm tiến hành công trình. Nó cũng như một “gốc tâm” khích lệ các “mầm nghĩa” khác. Cán bộ, nhân viên trong hệ thống chính trị toàn xã đi đầu ủng hộ. Người hưởng chế độ hưu trí, mất sức, thương binh, bệnh binh, người nhiễm chất độc da cam/đi-ô-xin gương mẫu đóng góp. Con em xa quê, các doanh nghiệp trên địa bàn xã cùng toàn thể nhân dân hăng hái tham gia.
Kết quả, ngoài số hiện vật của gia đình cụ Sao ủng hộ và 267 ngày công lao động của các đoàn, hội xã (trong đó, ông Phạm Đức Mùi, Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin của xã trực tiếp giám sát liên tục 70 ngày), toàn bộ các khoản thu còn lại đạt gần 440 triệu đồng tiền mặt, 28.000 viên gạch chỉ, 500m3 cát. Sau hơn 3 tháng thi công, ngày 27-7-2014, hơn 90% hạng mục đã hoàn thành. Công trình của lòng dân này sẽ được khánh thành vào dịp kỷ niệm 69 năm Ngày Quốc khánh 2-9 và thêm một lần chứng minh: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu/ Khó vạn lần dân liệu cũng xong”.
PHẠM XƯỞNG