QĐND - Sau 4 năm thực hiện, Đề án 32 (phát triển nghề công tác xã hội trong cộng đồng) và Đề án 1215 (trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng) đã khẳng định vai trò và tầm quan trọng của nghề công tác xã hội (CTXH) theo những tiêu chí và quy chuẩn cụ thể đối với một nghề đầy triển vọng tại Việt Nam.

Đối với nhiều quốc gia trên thế giới, nghề CTXH đã phát triển từ rất lâu và đem đến những lợi ích vô cùng to lớn đối với những đối tượng hoàn cảnh khó khăn, khó hòa nhập với cộng đồng và xã hội. Còn ở nước ta, nghề CTXH còn mới lạ, hiện nhiều người, trong đó có cả những người đang nắm giữ cương vị quản lý cũng chưa hiểu hoặc hiểu không đầy đủ về nghề CTXH, điều này khiến tiến độ triển khai hai đề án trên gặp không ít khó khăn.

Phát biểu tại hội thảo “Nâng cao chất lượng công tác truyền thông thực hiện Đề án 32 và Đề án 1215 trên báo chí” do Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) tổ chức vừa qua, ông Nguyễn Văn Hồi, Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội (Bộ LĐ-TB-XH) cho biết: “Sau khi 2 đề án ra đời, công tác đào tạo nghề CTXH được triển khai tại hơn 40 trường đại học, cao đẳng trong toàn quốc. Các địa phương có sự quan tâm về hạ tầng cơ sở, kinh phí cho công tác này. Các trung tâm CTXH lần lượt ra đời, đã và đang khẳng định vai trò quan trọng của CTXH đối với cộng đồng, xã hội”.

Quang cảnh hội thảo “Nâng cao chất lượng công tác truyền thông thực hiện Đề án 32 và Đề án 1215 trên báo chí”.

Để hiện thực hóa hai đề án trên, ngoài việc tiếp tục đầu tư xây mới các cơ sở bảo trợ xã hội, ngành LĐ-TB và XH cần kết hợp với chính quyền các địa phương xây dựng mô hình cơ sở phòng và trị liệu rối nhiễu tâm trí. Các cơ sở này cũng kết hợp với bệnh viện tuyến huyện để tư vấn, trị liệu tâm lý gắn với việc cung cấp các dịch vụ CTXH, dịch vụ điều trị y tế để phòng, trị liệu rối nhiễu tâm trí. Thời gian qua, mô hình cơ sở phòng và trị liệu gắn với bệnh viện tuyến huyện đã được triển khai trên địa bàn huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh. Mô hình này đã thực hiện tư vấn, trị liệu luân phiên tại cộng đồng cho người mắc rối nhiễu tâm trí trên địa bàn đạt hiệu quả bước đầu.

Bà Nguyễn Thị Y Duyên, đại diện cho Tổ chức UNICEF tại Việt Nam cho biết, ở nước ta có 14,9% dân số mắc bệnh tâm thần thường gặp. Số liệu khảo sát tại Bến Tre và Thanh Hóa cho thấy, chứng rối nhiễu tâm trí (rối loạn tâm căn và loạn thần) ở người trên 17 tuổi chiếm 19,2% dân số và ở độ tuổi 5-16 là 20,5% dân số. Theo thống kê, ở Việt Nam có 23,5% người bệnh tâm thần chưa được tiếp cận dịch vụ, khoảng 70% người tâm thần chưa được tham gia các hoạt động cộng đồng, 37% người tâm thần chưa được hỗ trợ thuốc; hơn 98% người tâm thần sống tại cộng đồng; trong khi đó các bệnh viện tâm thần luôn quá tải, các trung tâm bảo trợ xã hội chỉ đáp ứng được 5% nhu cầu. Vì vậy, Đề án 1215 hướng tới việc cần phải chăm sóc sức khỏe tâm thần theo mô hình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.

Thế nhưng, hệ thống chăm sóc sức khỏe người tâm thần tuyến huyện, tuyến xã ở nước ta hiện nay hầu như bỏ ngỏ, việc chăm sóc sức khỏe cho người tâm thần chủ yếu dựa vào hệ thống y tế với các bệnh viện chuyên khoa cấp tỉnh. Các cơ sở y tế này mới quản lý được người bệnh tâm thần phân liệt, động kinh và hiện đang bị quá tải. Các bệnh viện phục hồi chức năng chưa cung cấp được dịch vụ cho người bệnh tâm thần. Chính vì vậy, để người bị rối nhiễu tâm trí được chăm sóc sức khỏe toàn diện, trong thời gian tới ngành LĐ-TB-XH cùng các ngành chức năng cần phải lồng ghép chăm sóc sức khỏe tâm thần với chăm sóc sức khỏe ban đầu, xây dựng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần tại cộng đồng, xã hội hóa công tác chăm sóc sức khỏe tâm thần.

Bài và ảnh: ĐỨC HUY