QĐND Online – Đây là ý kiến của đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Hòa Bình) khi thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật dạy nghề.

Theo đại biểu Nguyễn Thanh Hải, các số liệu trong báo cáo tổng kết về công tác xây dựng nghề của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTBXH), các cuộc thi tay nghề giữa các nước ASEAN được tổ chức 2 năm 1 lần, đoàn Việt Nam đã đạt được thành tích rất cao. Từ kết quả đó có thể thấy công tác dạy nghề cũng như trình độ nhân lực của Việt Nam rất có tiềm năng và hoàn toàn có thể so sánh với các nước trong khu vực. Tuy nhiên, đại biểu lại chỉ ra một nghịch lý, đó là, dù chúng ta vượt lên Singapore, Malaysia, Thái Lan… trong các cuộc thi tay nghề nhưng theo số liệu nghiên cứu của tổ chức lao động thế giới (ILO) năm 2013, năng suất lao động của người Việt Nam kém Malaysia 5 lần. Đại biểu cho rằng đây là vấn đề đáng quan tâm, có thể đưa ra nhận định rằng năng suất lao động, chất lượng lao động của người Việt Nam hiện nay chưa tương xứng với tiềm năng của con người Việt Nam. Đại biểu cho rằng  tình trạng này có nhiều nguyên nhân và một trong những nguyên nhân chính quan trọng đó là “mục tiêu đối với dạy nghề, giáo dục nghề nghiệp của chúng ta có lẽ còn chưa thực sự phù hợp với thực tiễn khách quan trong nước, chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động, tay nghề cũng như các kỹ năng mềm khác, cũng như cơ cấu ngành nghề đào tạo chưa hợp lý”.

Thí sinh Việt Nam thực hiện môn thi Xây gạch tại Kỳ thi tay nghề ASEAN 2014 lần thứ X vừa được tổ chức tại Hà Nội vào tháng 10. Ảnh: Minh Mạnh

Tuy nhiên, vấn đề này đại biểu Cù Thị Hậu (Hưng Yên) lại cho rằng: Quy mô tuyển sinh đào tạo nghề đã tăng nhanh, nâng tỷ lệ lao động đào tạo qua dạy nghề đạt 30% vào năm 2010 và tăng 4% so với mục tiêu chiến lược phát triển giáo dục nghề giai đoạn 2001-2010. Cơ cấu ngành nghề trong đào tạo nghề đã từng bước được điều chỉnh theo cơ cấu ngành nghề trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ. Các cơ sở dạy nghề đã mở thêm nhiều cơ sở dạy nghề, đào tạo mới mà thị trường lao động có nhu cầu cùng với đào tạo các nghề phục vụ trong các khu công nghiệp, khu chế xuất.

“Theo đánh giá của các doanh nghiệp có từ 80 đến 85% số lao động qua đào tạo nghề, kỹ năng nền của học sinh tốt nghiệp dạy nghề đã nâng lên. Trong việc sử dụng trình độ, hướng đào tạo ở một số nghề như: Hàn, dịch vụ, thủy thủ tàu biển, thuyền trưởng, một số nghề trong lĩnh vực viễn thông thì kỹ năng nghề của lao động Việt Nam đạt tiêu chuẩn quốc tế. Lao động qua đào tạo đã tham gia vào hầu hết lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân và đã đảm bảo được các vị trí công nghiệp phức tạp mà trước đây chúng ta phải mượn nhập. Dạy nghề cũng đã nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho xuất khẩu lao động, qua đó góp phần nâng cao xóa đói giảm nghèo để nâng cao mức sống cho người lao động”, đại biểu Cù Thị Hậu nói.

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Hòa Bình) đề nghị ban soạn thảo cân nhắc bổ sung thêm vào Điều 4, mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp nội dung liên quan tới mục tiêu tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng lao động của người Việt Nam trong công tác giáo dục nghề nghiệp. Bởi theo đại biểu, việc tăng năng suất lao động, cũng như nguồn nhân lực trực tiếp tham gia vào các hoạt động sản xuất, kinh doanh và dịch vụ là vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của toàn xã hội…

Theo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dạy nghề, đại đa số đại biểu Quốc hội đề nghị đổi tên Luật thành Luật Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) và mở rộng phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Luật. Cũng có ý kiến đại biểu đề nghị đổi tên Luật thành Luật Dạy nghề sửa đổi.

Các thí sinh làm bài thi môn Công nghệ thời trang tại Kỳ thi tay nghề ASEAN lần thứ X tổ chức tại Hà Nội tháng 10 vừa qua. Ảnh: Minh Mạnh.

Về các trình độ đào tạo của GDNN, nhiều ý kiến đại biểu đề nghị sắp xếp lại các trình độ đào tạo của GDNN trên cơ sở hợp nhất các trình độ đào tạo trung cấp chuyên nghiệp với trung cấp nghề, cao đẳng với cao đẳng nghề. Đại biểu Cù Thị Hậu cho biết: Trong hệ thống GDNN của chúng ta hiện nay có hai trình độ là trung cấp chuyên nghiệp và trung cấp nghề và hai trình độ cao đẳng là cao đẳng và cao đẳng nghề nhưng lại do hai cơ quan quản lý khác nhau là Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ LĐTBXH quản lý. Chính việc phân công trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục đào tạo nghề nghiệp như vậy khiến cho lĩnh vực giáo dục đào tạo bị phân tán thành hai khối riêng biệt, dẫn đến nhiều bất cập. Vì vậy cần phải thống nhất cơ quan quản lý đầu mối để thực hiện quản lý nhà nước về GDNN để khắc phục những hạn chế, vướng mắc trong lĩnh vực và thực tiễn.

Về vấn đề này, Ủy ban TVQH cho rằng, không chỉ dẫn tới tình trạng phân tán, chồng chéo, chia cắt trong quản lý, chỉ đạo, điều hành chung; dàn trải, lãng phí trong đầu tư, phân bổ nguồn lực cho GDNN, mà còn gây khó khăn trong tổ chức thực hiện đào tạo (như thiếu sự phối hợp trong quy hoạch phát triển mạng lưới và cơ cấu đào tạo nguồn nhân lực; trùng lặp về ngành nghề đào tạo; khác biệt trong xây dựng chương trình đào tạo dẫn tới khó khăn trong liên thông, công nhận kết quả học tập giữa các trình độ; vướng mắc trong việc chuẩn hóa các trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân để phù hợp với thông lệ quốc tế…).

Do đó, Ủy ban TVQH cho rằng, việc sắp xếp lại các trình độ đào tạo của GDNN theo hướng hợp nhất trung cấp chuyên nghiệp với trung cấp nghề; cao đẳng với cao đẳng nghề là việc làm hợp lý và cần thiết. Việc sáp nhập này không những tạo sự thống nhất về các trình độ đào tạo trong hệ thống giáo dục quốc dân, khắc phục sự chồng chéo trong đào tạo nguồn nhân lực mà còn tập trung được nguồn lực đầu tư phát triển GDNN và phù hợp với các cấp trình độ đào tạo nghề nghiệp của khối ASEAN, làm cơ sở cho việc công nhận trình độ đào tạo cũng như tạo thuận lợi cho việc chuyển dịch lao động giữa các quốc gia trong khu vực và với các nước trên thế giới, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế về lao động.

HOÀNG LAN