Lần tăng nóng cuối cùng trong năm
Phóng viên (PV): Trước hết, đề nghị ông cho biết cụ thể về việc điều chỉnh mức thu phí sử dụng đường bộ đối với đường ô tô cao tốc Hà Nội-Hải Phòng và hai trạm thu phí trên Quốc lộ 5?
Ông Đào Văn Chiến: Bắt đầu từ 0 giờ ngày 1-4, Vidifi sẽ điều chỉnh mức thu phí sử dụng đường bộ đối với đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng theo phương án tài chính đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng đã được các bộ, ngành phê duyệt và hai trạm thu phí trên Quốc lộ 5 theo quy định tại Thông tư 153/2015/TT-BTC ngày 2-10-2015 của Bộ Tài chính.
Cụ thể từ ngày 1-4, mức phí trên Quốc lộ 5 tăng lên khoảng 50%, riêng xe tải trọng 18 tấn trở lên, xe công-ten-nơ 40 fit tăng 25%; cao tốc Hà Nội-Hải Phòng tăng khoảng 33% so với hiện nay. Như vậy, mức phí toàn tuyến cao tốc với xe dưới 12 chỗ, xe dưới 2 tấn, xe buýt công cộng là 210.000 đồng; mức phí toàn tuyến với xe từ 18 tấn trở lên, xe công-ten-nơ 40 fit không những không tăng mà còn giảm đi 10% là 760.000 đồng. Với hai trạm thu phí trên Quốc lộ 5, mức phí thấp nhất với xe dưới 12 chỗ ngồi, xe tải có tải trọng dưới 2 tấn, các loại xe buýt vận tải khách công cộng là 45.000 đồng/lượt; mức phí cao nhất được áp dụng cho xe tải có tải trọng từ 18 tấn trở lên, xe công-ten-nơ 40 fit là 200.000 đồng/lượt.
PV: Vậy theo ông, đâu là căn cứ để tăng phí lần này?
Ông Đào Văn Chiến: Về mặt pháp lý, đối với Quốc lộ 5, đây là lần đầu điều chỉnh mức thu phí theo lộ trình tăng phí sử dụng đường bộ trên Quốc lộ 5 do Bộ Tài chính quy định để duy tu, sửa chữa bảo đảm an toàn giao thông trên Quốc lộ 5 và phần còn lại để hoàn vốn theo phương án tài chính của Dự án đường ô tô cao tốc Hà Nội-Hải Phòng theo hình thức hợp đồng BOT; đối với đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, đây thực chất là bỏ việc giảm phí cho giai đoạn đầu khai thác, thu phí theo đúng mức phí được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Về thực tiễn, đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng là công trình có hiệu quả kinh tế-xã hội rất lớn, nhưng việc thu hồi vốn gặp nhiều khó khăn. Thiết kế của dự án là hợp lý, tổng mức đầu tư dự án được các bộ, ngành thẩm định; dự án được Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước nghiệm thu, được Thanh tra Bộ Xây dựng thanh tra, Kiểm toán Nhà nước kiểm toán với tổng mức đầu tư hơn 40.000 tỷ đồng. Dù dự án đã được Nhà nước hỗ trợ 39% tổng mức đầu tư (trong đó chủ đầu tư phải rất cố gắng đầu tư các khu công nghiệp, khu đô thị được giao để thu được 16% từ tiền sử dụng đất) được thu phí Quốc lộ 5 theo Thông tư 159/2013/TT-BTC và thu phí đường cao tốc với mức tương đương với đường cao tốc TP Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây để hoàn vốn, nhưng Vidifi vẫn phải mất đến 30 năm mới thu hồi được vốn đầu tư. Nếu không tăng phí theo phương án tài chính đã được các bộ, ngành phê duyệt thì phương án tài chính của dự án bị phá sản. Tổng mức thu phí cả hai đường sau khi tăng phí cũng chưa đủ để trả lãi vay. Nhưng đây là một bước rất quan trọng để dự án có thể thu hồi được vốn đầu tư sau 30 năm.
PV: Thưa ông, tại sao lại lấy một phần phí thu từ Quốc lộ 5 để làm nguồn thu hồi vốn đầu tư cho đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng?
Ông Đào Văn Chiến: Về mặt pháp lý, Vidifi đã ký Hợp đồng BOT với cơ quan chức năng có thẩm quyền từ năm 2008, trong đó, chúng tôi được quyền thu phí Quốc lộ 5 để hoàn vốn cho đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, trước khi quy định về Quỹ bảo trì đường bộ có hiệu lực. Trong giai đoạn khó khăn hiện nay, Nhà nước cũng chưa thể có tiền để bù đắp cho Vidifi nếu bỏ thu phí Quốc lộ 5.
PV: Đợt tăng phí lần này sẽ kéo dài trong bao lâu, thưa ông?
Ông Đào Văn Chiến: Đây là đợt tăng phí nóng cuối cùng đối với cả đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng và Quốc lộ 5. Sau khi tăng mức thu phí với đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng lên 2.000 đồng/km, mức phí những năm tiếp theo sẽ tăng theo chỉ số CPI hằng năm. Ví dụ, nếu CPI năm trước tăng 4% thì từ ngày 1-1 năm sau cước phí sẽ tăng 4%. Nếu chỉ số CPI giảm, cước phí cũng giảm theo. Còn với Quốc lộ 5 thì cứ 3 năm sẽ điều chỉnh 18% như quy định theo Thông tư 159 của Bộ Tài chính.
Chống xe quá tải để thu hút xe công-ten-nơ vào cao tốc
PV: Sau khi chính thức thông xe toàn tuyến từ ngày 5-12-2015, tuyến đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng được đánh giá như thế nào, thưa ông?
Ông Đào Văn Chiến: Sau hơn 3 tháng đưa vào sử dụng, tuyến đường được đánh giá là tương đối tốt, việc tổ chức vận hành quản lý thu phí không gây phiền hà đối với người và phương tiện tham gia giao thông. Bình quân mỗi ngày có từ 16.000 đến 17.000 xe lưu thông trên đường, chiếm khoảng 1/3 tổng lượng xe trên tuyến Hà Nội-Hải Phòng. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, tuyến đường này mới chỉ thu hút được khoảng 10% tổng lượng xe công-ten-nơ.
PV: Thưa ông, nguyên nhân nào khiến tình trạng các xe công-ten-nơ ít đi trên tuyến đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng và biện pháp nào để thu hút xe công-ten-nơ đi vào tuyến đường này?
Biểu mức thu phí trên Quốc lộ 5 từ ngày 1-4. Ảnh: HOÀI AN
Ông Đào Văn Chiến: Nguyên nhân chính là do các khu công nghiệp, khu đô thị vẫn tập trung chủ yếu trên tuyến đường Quốc lộ 5 và do các xe quá tải không được kiểm soát triệt để trên Quốc lộ 5, trong khi không thể chạy vào đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng. Mặt khác, mức phí đối với loại xe này trên đường cao tốc Hà Nội-Hải Phòng gấp 2,6 lần trên Quốc lộ 5 nên đã hạn chế xe loại này đi vào đường cao tốc. Đối với tình trạng xe quá tải, chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng, cảng Đình Vũ (TP Hải Phòng) thành lập các trạm cân cố định, lưu động để xử lý theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, sau khi lắng nghe ý kiến của người dân và các doanh nghiệp vận tải về việc thu phí đối với xe có tải trọng từ 18 tấn trở lên; xe chở hàng bằng công-ten-nơ 40 fit, Vidifi đã có kiến nghị với Bộ Giao thông vận tải chấp thuận việc tạm thời giảm 35% mức phí đối với loại xe này từ ngày 1-4 và áp dụng trong năm 2016. Theo đó, mức phí cao nhất đối với xe tải loại này trên toàn tuyến là 760.000 đồng (giảm 80.000 đồng so với biểu giá thu phí). Sau năm 2016, căn cứ lưu lượng xe lưu thông, Vidifi sẽ báo cáo Bộ Giao thông vận tải để điều chỉnh mức phí xe loại 5 cho phù hợp.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
ĐỨC TUẤN (thực hiện)