Phóng viên (PV): Thưa ông, trong thời gian qua, ở một số tỉnh, thành phố đã xảy ra tình trạng sốt đất ảo, ông có thể lý giải nguyên nhân của hiện tượng này?
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh: Quý I-2021, tình hình thị trường BĐS có nhiều biến động, mặc dù lượng giao dịch BĐS qua theo dõi của Bộ Xây dựng chỉ bằng khoảng 70% so với quý IV-2020. Giá BĐS có tăng nhẹ, trong đó, giá chung cư cũng tăng từ 5-10%. Đặc biệt trong thời gian qua, giá BĐS đất nền có hiện tượng tăng nóng, cục bộ ở một số địa phương trên cả nước, ví dụ như một số vùng ven Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hòa Bình, Phú Thọ, TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Thuận… Nhiều người dân bỏ cả công việc để đi kinh doanh đất, tạo nên hiện tượng sốt đất cục bộ và những rủi ro, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn cũng như trên cả nước.
Bên cạnh đó, trong thời gian qua, nhiều giao dịch BĐS cũng đã nổi lên những vấn đề ảnh hưởng đến lợi ích của người dân, đặc biệt là các giao dịch BĐS không đủ các điều kiện pháp lý. Nhiều dự án chưa đầu tư hạ tầng kỹ thuật đã giao dịch BĐS; nhiều giao dịch BĐS ở đất rừng, đất nông nghiệp, đất sản xuất kinh doanh mà chưa được chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang đầu tư phát triển các dự án BĐS. Có thể nói đây là các giao dịch là không bảo đảm yêu cầu pháp lý, tiềm ẩn các rủi ro, đặc biệt là rủi ro cho người dân khi đầu tư vào BĐS.
Đứng trước tình hình như vậy, có rất nhiều nguyên nhân. Thứ nhất, hầu hết các địa phương đang tích cực triển khai lập quy hoạch tỉnh theo quy định của Luật Quy hoạch. Các địa phương cũng rất chú ý đến việc quy hoạch đầu tư, phát triển các dự án đô thị, nhà ở, dự án hạ tầng kỹ thuật có quy mô lớn. Việc nâng cấp đô thị ở các địa phương cũng được diễn ra một cách đồng bộ. Tuy nhiên, việc lập quy hoạch, công bố quy hoạch của các địa phương chưa được công khai, minh bạch để định hướng kịp thời cho người dân và doanh nghiệp, dẫn đến các nhà đầu tư, kinh doanh BĐS đã lợi dụng việc không minh bạch về các dự án để đẩy giá đất lên cao.
Nguyên nhân tiếp theo là trong thời gian qua, do ảnh hưởng của dịch bệnh, nên lãi suất ngân hàng, trong đó có lãi suất tiền gửi ở các ngân hàng thương mại đều rất thấp. Do vậy, không hấp dẫn để người dân gửi tiền. Hiện nay các nhà đầu tư, người dân có những nguồn tiền nhàn rỗi thì có xu hướng đầu tư vào các giao dịch BĐS. Bởi vì họ cho rằng đây là giao dịch an toàn, hiệu quả và có cơ hội cho tương lai.
Nguyên nhân thứ 3, việc đầu tư phát triển các dự án về nhà ở, BĐS, dự án đô thị thời gian qua cũng còn nhiều khó khăn, đặc biệt là các thủ tục về pháp lý, đất đai, đầu tư, xây dựng còn khó khăn, dẫn đến nguồn cung về BĐS có những cái hạn chế.
Nguyên nhân tiếp theo là việc đầu tư, phát triển các nhà ở thương mại giá rẻ, nhà ở xã hội cho các đối tượng người nghèo ở đô thị cũng như công nhân ở các khu công nghiệp chưa được các địa phương quan tâm đúng mức, dẫn đến là nguồn cung nhà ở xã hội còn thiếu, chưa đáp ứng đủ yêu cầu.
Nguyên nhân thứ 5, chúng tôi theo dõi, nhận định và thấy rằng, một số địa phương đã có chủ trương tăng giá đất theo lộ trình, hiện nay mức tăng là từ 15-20%, mặc dù việc tăng giá đất này chưa ảnh hưởng nhiều đến các giao dịch BĐS hiện nay, bởi BĐS đang giao dịch đã được giao đất và đầu tư từ giai đoạn trước đây. Tuy nhiên, chủ trương tăng giá đất đã ảnh hưởng đến tâm lý và tác động đến việc tăng giá BĐS.
PV: Giải pháp nào để hạ nhiệt giá đất ở trong giai đoạn hiện nay, thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh: Trước tình trạng sốt đất như tôi đã nêu ở trên, trong thời gian qua, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương vào cuộc và có những giải pháp hết sức cụ thể nhằm ngăn chặn và xử lý nghiêm các hiện tượng sốt đất ảo ở một số địa phương. Trong đó, Chính phủ cũng đã chỉ đạo các bộ, ngành tập trung xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng và kinh doanh BĐS để tháo gỡ khó khăn và đặc biệt tháo gỡ về mặt trình tự, thủ tục đầu tư. Chính phủ đã trình và được Quốc hội thông qua Luật Đầu tư (sửa đổi), Luật Xây dựng (sửa đổi); các nghị định hướng dẫn cũng đã được Chính phủ ban hành kịp thời.
Bên cạnh đó, Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam kiểm soát tốt, chặt chẽ hơn các tín dụng, nhất là tín dụng trong BĐS để tránh rủi ro kép trong lĩnh vực này. Đồng thời, Chính phủ cũng chỉ đạo các địa phương tập trung đầu tư phát triển nhà ở xã hội, nhất là nhà ở thương mại giá rẻ để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân, đặc biệt là công nhân các khu công nghiệp. Các địa phương trong thời gian tới phải tập trung hoàn thiện và phê duyệt các đồ án quy hoạch; chú ý tới các dự án phát triển đô thị, dự án nhà ở bảo đảm đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, đầy đủ tính pháp lý, kiểm soát các giao dịch BĐS bảo đảm nhu cầu.
Thứ hai, tiếp tục tổ chức công bố công khai thông tin về quy hoạch, tiến độ triển khai các dự án để minh bạch thông tin, ngăn chặn hiện tượng tung tin đồn thổi, đầu cơ để đẩy giá, trục lợi một số dự án như đã xảy ra thời gian vừa qua. Thứ ba, có biện pháp chặt chẽ không để tình trạng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chia tách phân lô đất, bán nền tại một số khu vực chưa được phép đầu tư.
Thứ tư, phải quản lý việc mua đi, bán lại các giao dịch BĐS trao tay nhiều lần nhằm kiểm soát tốt hơn việc tăng giá đất, nhất là thông qua biện pháp quản lý các tổ chức, cá nhân trong giao dịch, môi giới kinh doanh BĐS. Thứ năm, đề nghị các địa phương trong thời gian tới đây tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp đầu tư kinh doanh BĐS không đúng quy định, nhất là các "dự án ma", dự án không đủ hồ sơ pháp lý, điều kiện kinh doanh BĐS.
Vấn đề tiếp theo, trong thời gian tới, chúng tôi đề nghị các doanh nghiệp kinh doanh BĐS phải thực hiện nghiêm túc trình tự, thủ tục đầu tư, nhất là các thủ tục về giao đất, đầu tư xây dựng để các dự án BĐS bảo đảm đầy đủ tính pháp lý, tuân thủ các quy định. Đồng thời, các dự án BĐS, nhà ở phải bảo đảm đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, tính pháp lý và thực hiện việc kinh doanh, giao dịch kinh doanh BĐS đúng quy định của pháp luật.
PV: Cơ quan chức năng có khuyến cáo gì đối với người dân khi tham gia giao dịch BĐS, thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh: Với tình hình thị trường BĐS như hiện nay và được sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc của các bộ, ngành và nhất là địa phương, chúng tôi tin rằng trong thời gian tới, các dự án về BĐS, đô thị, nhà ở sẽ được đầu tư một cách đồng bộ, tạo ra nguồn cung lớn, đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Đặc biệt là các dự án liên quan về du lịch, khu đô thị sẽ được bảo đảm tính đồng bộ hơn và sẽ tạo nên nguồn cung dồi dào trong thời gian tới, góp phần tạo nên thị trường BĐS ổn định và lành mạnh; tránh tình trạng "bong bóng" như thời gian vừa qua.
Với tinh thần như vậy, chúng tôi cũng khuyến cáo người dân, doanh nghiệp đang quan tâm đến lĩnh vực BĐS hết sức bình tĩnh, cảnh giác với những thông tin đồn thổi, tìm hiểu, xem xét kỹ các hồ sơ pháp lý của các dự án BĐS và chỉ giao dịch với những BĐS có hồ sơ pháp lý rõ ràng, đúng quy định của pháp luật.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!
MẠNH HƯNG (thực hiện)