Cần sớm công bố mẫu đề thi 2015

QĐND - Sau khi nhận được thông tin về các phương án đổi mới thi cử từ năm 2015, nhiều phụ huynh, giáo viên và học sinh không khỏi băn khoăn về việc thí sinh có phải học nhiều hơn hay không? Để giải quyết những băn khoăn trên, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) cần sớm công bố cấu trúc và mẫu đề thi đổi mới. Giống như người kiến trúc sư nói với khách hàng là sẽ xây các ngôi nhà với giá trị khác nhau, thì anh ta phải nhanh chóng đưa ra bản thiết kế và mô phỏng (demo)...

Đừng đánh đố trong phần thi xét tốt nghiệp

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đã chỉ đạo, phần thi tốt nghiệp trung học phổ thông phải làm sao cho học sinh bình thường cũng làm được. Nhưng nếu những người ra đề vẫn đi theo “lối mòn”, bắt các em tính tích phân, logarit, phương trình phản ứng hạt nhân, phản ứng trùng ngưng, cấu trúc gen… thì ngay cả đội ngũ giáo viên đứng lớp cũng chưa chắc đã làm hết được 8 môn thi, chứ đừng nói là học sinh đang tuổi hiếu động…

Niềm vui của thí sinh sau khi thi môn Văn trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2014.

Về lý thuyết, phần thi tốt nghiệp chỉ yêu cầu các kiến thức cơ bản. Nhưng “thế nào là cơ bản” thì không nên chỉ cho những người làm trong ngành giáo dục đưa ra. Mà phải lấy ý kiến rộng rãi của toàn xã hội. Bởi, với một ông chủ tuyển công nhân phổ thông (kể cả lành nghề) thì chắc chắn những kiến thức về sóng ánh sáng hay hạt nhân sẽ gần như không bao giờ dùng; mà ngược lại, những kiến thức sơ đẳng về an toàn điện lại hết sức quan trọng. Hay trong những môn xã hội, người tuyển dụng có khi không cần ứng viên phải nhớ số liệu kinh tế-xã hội của các vùng địa lý nước ta, mà lại cần các em diễn đạt lưu loát một công văn nào đó…

Phần thi tốt nghiệp vì thế tưởng chừng “ngon ăn” nhưng nếu không làm cẩn thận có thể sẽ khiến không ít địa phương nghĩ đến việc “phạm quy”, để học sinh của mình có bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, mới gặp thuận lợi cho mọi công việc sau này. Lưu ý là các biện pháp kỹ thuật như gắn camera phòng thi, đưa giảng viên đại học về địa phương coi thi… sẽ hạn chế phần nào tiêu cực nhưng không đủ sức ngăn chặn được tất cả.

Nên chăng, hãy ra những câu hỏi hết sức thông dụng mà ai cũng cần đến như tính diện tích hình chữ nhật, tính tiền phải trả khi vay người nào đó với một lãi suất nhất định, nhớ các ngày lễ lớn của đất nước, ước lượng dân số hiện tại của Việt Nam, kể tên loại hình nghệ thuật mà em thích và trình bày lý do…

Đổi mới trong phần thi phân loại, xét vào đại học

Nhiều học sinh bây giờ đang hiểu rằng, muốn vào đại học thì phải học giỏi và học sâu tất cả các môn, phải làm được tất cả các câu trong phần thi phân loại-xét vào đại học. Nhưng theo thông tin mà chúng tôi có được, phần thi này sẽ không yêu cầu các em phải làm hết tất cả các câu. Ví dụ, đề thi môn Khoa học tự nhiên (Lý, Hóa, Sinh) sẽ không yêu cầu các em phải làm hết các câu môn Sinh nếu các em định thi vào khối ngành kinh tế hoặc công nghệ thông tin, viễn thông… Nghĩa là học sinh vẫn được học chuyên sâu về một số môn (như: Toán, Lý, Hóa) và không nhất thiết phải làm các câu thuộc lĩnh vực khác trong phần xét tuyển vào đại học.

Nhưng để cụ thể điều đó, các trường đại học, cao đẳng phải sớm công khai dự thảo tiêu chí của mình, sau khi Bộ GD-ĐT công bố phương án và mẫu đề thi. Chẳng hạn, khối ngành kinh tế cần thí sinh làm tốt các phần thi về Toán, Văn, Ngoại ngữ; hay khối Y cần thí sinh làm tốt phần thi Toán, Sinh…

Trên cơ sở đó, các thí sinh sẽ điều chỉnh cách học của mình sao cho vừa đỗ tốt nghiệp trung học phổ thông (vừa “hồng”), vừa theo các thiên hướng nhất định (vừa “chuyên”). Giống như những vận động viên điền kinh phải tập trung rèn luyện chạy bền, các xạ thủ thi bắn súng phải rèn luyện khả năng tập trung, ngắm chính xác… Sẽ gần như không bao giờ có người vừa bắn súng giỏi, vừa chạy nhanh và đá bóng tài… Cũng như thế, cần cho các em hướng theo những niềm đam mê của mình, chứ không nên bắt môn nào cũng giỏi nhưng không có môn nào chuyên sâu.

Cần sự lắng nghe của những người “chỉ huy” công tác ra đề

Đề thi đang được giao cho Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục của Bộ GD-ĐT “chỉ huy” công tác biên soạn. Vì thế, muốn thay đổi được đề thi thì trước hết, những cán bộ trên cần lắng nghe hơn nữa. Nhưng trường hợp đặt ra là nếu họ vẫn giữ nguyên cách làm cũ thì sao?

Trong lĩnh vực viễn thông, Nhà nước vẫn đầu tư cho cả 3 đơn vị lớn là Viettel, Vinaphone và Mobifone. Trong lĩnh vực y tế, chúng ta có hàng trăm công ty Nhà nước và tư nhân cung cấp thuốc, vắc-xin. Trong lĩnh vực xây dựng, chúng ta có hàng chục công ty lớn chuyên làm cầu, đường, công trình lớn… Ngay trong lĩnh vực giáo dục, chúng ta đang mở hướng có nhiều bộ sách giáo khoa, không chỉ do NXB Giáo dục xuất bản…

Vậy tại sao một “sản phẩm” có ý nghĩa đến hàng triệu thí sinh và gia đình là “đề thi quốc gia” lại chỉ được giao cho một đơn vị của Bộ GD-ĐT? Trong khi chúng ta đã có hai Trung tâm Kiểm định giáo dục đặt tại hai Đại học Quốc gia hoàn toàn có đủ khả năng ra đề thi theo hướng đổi mới?...

Các tổ chức, cá nhân khác cũng sẵn sàng làm đề thi theo hướng mới, nếu Nhà nước cho phép và cung cấp các nguồn lực.

Đó phải chăng là hướng đi “bỏ trứng nhiều giỏ” mà các nhà quản lý cần lưu tâm?