Thời gian qua, thương hiệu "Vietnam" liên tục thăng hạng. Tuy nhiên, để thương hiệu quốc gia của Việt Nam mạnh hơn nữa, mở thêm nhiều cơ hội cho sản phẩm, dịch vụ, con người Việt Nam ra với quốc tế thì cần chiến lược sâu rộng, sự vào cuộc của tất cả bộ, ngành, địa phương, của cả cộng đồng.
Thương hiệu “Vietnam” trị giá 235 tỷ USD là thương hiệu mạnh
Theo PGS, TS Nguyễn Văn Thạo, Phó chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương, trong nền kinh tế thị trường, THQG là căn cứ rất quan trọng để người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm, bởi thương hiệu là biểu tượng của chất lượng, giá trị của sản phẩm, doanh nghiệp (DN), quốc gia đã tạo ra nó. Bởi vậy, xây dựng THQG Việt Nam luôn là nhiệm vụ trọng tâm đối với Việt Nam trong nhiều năm qua.
Chương trình THQG Việt Nam đã được Chính phủ giao Bộ Công Thương bắt đầu triển khai từ năm 2003 với mục đích là nhằm xây dựng và quảng bá hình ảnh đất nước Việt Nam là quốc gia có hàng hóa, dịch vụ chất lượng cao, tạo uy tín, nâng cao sức cạnh tranh cho các DN Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế. Đồng hành cùng chương trình THQG trong nhiều năm qua, PGS, TS Nguyễn Quốc Thịnh, chuyên gia cố vấn Chương trình THQG cho biết, thông qua chương trình, các cấp, ngành và cộng đồng DN đã xác định được tầm quan trọng của việc xây dựng, phát triển và bảo vệ thương hiệu trong việc gia tăng giá trị sản phẩm, giá trị của một quốc gia. Các DN đã từng bước xây dựng, phát triển và quản trị thương hiệu của mình, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị trí trên thị trường trong và ngoài nước. Theo thống kê của Bộ Công Thương, số lượng DN được công nhận có sản phẩm đạt THQG tăng đều qua các thời kỳ. Nếu như năm 2008 mới chỉ có 30 DN đạt THQG thì đến năm 2018 đã có 97 DN được công nhận danh hiệu này.
Đánh giá về Chương trình THQG, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), Trưởng ban Thư ký Chương trình THQG Việt Nam cho biết, sau 16 năm triển khai chương trình, đến nay, nhiều tập đoàn và DN đã ý thức được việc xây dựng thương hiệu DN như là chìa khóa giúp gia tăng giá trị cho sản phẩm cũng như giá trị của DN. Chương trình đã tạo sự ưa thích, tin cậy của người tiêu dùng trong và ngoài nước đối với hàng hóa, dịch vụ và nhà sản xuất Việt Nam. Theo bảng xếp hạng 100 THQG giá trị nhất thế giới năm 2018 được tổ chức Brand Finance công bố, Việt Nam được định giá 235 tỷ USD và nằm trong nhóm thương hiệu mạnh. “Vị trí của thương hiệu Việt Nam được cải thiện hai bậc trên bảng xếp hạng, lên thứ 43 nhờ đóng góp của Chương trình THQG và nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Chính phủ”, ông Vũ Bá Phú nhấn mạnh.
Từ thực tế hoạt động của DN, đánh giá tác động của Chương trình THQG Việt Nam, Phó giám đốc phụ trách kinh doanh Công ty TNHH Chế biến dừa Lương Quới, ông Nguyễn Trường Thịnh cho biết, THQG không phải là phần thưởng cho DN mà đây chính là động lực, cơ hội để thúc đẩy DN nỗ lực nghiên cứu cải thiện chất lượng, công nghệ. Đây là hoạt động giúp nâng tầm vị thế của DN trong dài hạn. Cụ thể, theo ông Nguyễn Trường Thịnh, trước đây khi sản phẩm từ dừa của công ty chưa xây dựng được thương hiệu, các đối tác, nhà nhập khẩu luôn ép công ty phải mang thương hiệu của họ, giá trị gia tăng sản phẩm rất thấp. Song, việc này đã thay đổi khi sản phẩm của công ty được đầu tư xây dựng thương hiệu, từ đó tăng sự hiện diện các sản phẩm từ dừa của Việt Nam trên khoảng 30 thị trường quốc tế. Đặc biệt, khi xuất khẩu sản phẩm có thương hiệu thì giá cả thường biến động rất ít.
Chương trình thương hiệu quốc gia nên có cấp chỉ đạo cao hơn
Mặc dù DN Việt Nam đã có chuyển biến về nhận thức đối với xây dựng thương hiệu nhưng các chuyên gia đều cho rằng, công tác này ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, THQG là một khái niệm đa diện, không chỉ là gắn với việc xây dựng thương hiệu DN mà bao gồm cả với những hình ảnh đặc trưng về hàng hóa, thắng cảnh, con người, văn hóa, lịch sử, ứng xử chính trị của chính quyền với các vấn đề đáng quan tâm của thế giới. Nói một cách đơn giản hơn, nếu hình ảnh của một đất nước trở nên tốt đẹp trong nhận thức của người nước ngoài thì hàng hóa, sản phẩm du lịch, cơ hội đầu tư... của nước đó sẽ được ưu tiên lựa chọn, cũng tức là năng lực cạnh tranh, giá trị định lượng của quốc gia đó sẽ được tăng cường.
Chia sẻ với quan điểm này, theo ông Antonino Tedesco, Trưởng ban Kinh tế và Thương mại, Đại sứ quán Italy tại Hà Nội, Italy được xem như là một trong những đất nước thành công nhất trong việc xây dựng THQG, thương hiệu “Made in Italy” đứng thứ 3 thế giới về độ nổi tiếng. Nói tới thương hiệu Italy, người ta sẽ nghĩ tới điểm đến du lịch hấp dẫn, thiên đường ẩm thực, phong cách thời trang thanh lịch, đẳng cấp, các sản phẩm hàng hóa uy tín... Và để làm được điều đó, Italy đã huy động sự tham gia của nhà nước, DN khu vực công, khu vực tư cùng chung tay xây dựng và quảng bá thương hiệu. “Chúng tôi xây dựng mạng lưới lan tỏa các giá trị của Italy rộng khắp, thông qua các đại sứ quán, lãnh sự quán, phòng xúc tiến thương mại, trung tâm văn hóa Italy tại các nước và qua cộng đồng những người Italy đang sinh sống ở nước ngoài. Đây cũng là gợi ý cho Việt Nam trong quá trình xây dựng THQG”, ông Antonino Tedesco chia sẻ.
Có cùng cách nhìn nhận, ông Nguyễn Quốc Thịnh cho rằng, xây dựng THQG không chỉ là việc của DN mà phải cả hệ thống chính trị, từng địa phương và cộng đồng người Việt ở trong và nước ngoài. Ông Nguyễn Quốc Thịnh nêu ví dụ: Chỉ một người dân ứng xử không tốt với khách du lịch thì hình ảnh về đất nước Việt Nam đã bị ảnh hưởng, kéo theo đó là các vấn đề về đầu tư, du lịch, mua sắm bị ảnh hưởng và người ta sẽ không có cái nhìn thiện cảm về Việt Nam. Trong giai đoạn vừa qua, do nguồn lực còn có hạn nên chúng ta lựa chọn cách tiếp cận đơn giản nhất là xây dựng THQG dựa trên việc phát triển các sản phẩm, định vị theo thị trường xuất khẩu. Nhưng sắp tới, không chỉ quan tâm tới các sản phẩm, DN mà phải quan tâm tới thị trường trong nước và chính những người dân Việt Nam mới là những người khẳng định giá trị THQG. Do đó hình ảnh THQG phải được xây dựng từ từng người dân. Hiện nay, Chương trình THQG được giao Bộ Công Thương chủ trì thực hiện nhưng theo kinh nghiệm ở một số quốc gia thì Thủ tướng Chính phủ trực tiếp chỉ đạo chương trình này. Ở cấp chỉ đạo cao hơn thì sự kết nối cao hơn, phối hợp được các bộ, ngành tốt hơn, huy động được các nguồn lực, nhân lực tốt hơn.
Vẫn nhấn mạnh tới vai trò quan trọng của DN trong xây dựng THQG, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương Nguyễn Đình Cung cho rằng trong bối cảnh nguồn lực trong nước còn hạn hẹp, trong giai đoạn sắp tới, Chương trình THQG cần tiếp tục có sự ưu tiên thị trường và ưu tiên mặt hàng trong xây dựng, phát triển THQG.
Theo ông Vũ Bá Phú, để nâng cao thế mạnh của THQG Việt Nam, tạo một chiến lược quảng bá đồng bộ, nhất quán và chuyên nghiệp về thương hiệu Việt Nam trên thị trường thế giới, thực hiện theo Nghị định số 28/2018/NĐ-CP, Bộ Công Thương đang xây dựng và sẽ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án Chương trình THQG Việt Nam trong giai đoạn mới và dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy chế xây dựng quản lý và thực hiện Chương trình THQG.
Nội dung của Chương trình THQG Việt Nam trong giai đoạn mới sẽ có sự gắn kết thương hiệu sản phẩm của DN với các hoạt động thu hút đầu tư, quảng bá văn hóa, du lịch, từ đó xây dựng THQG Việt Nam trở thành hình ảnh tích cực, hấp dẫn và thu hút đối với các nhà nhập khẩu, các du khách, nhà đầu tư, người lao động và người tiêu dùng trên thị trường trong nước và quốc tế. Đề án cũng nêu lên cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức chính trị xã hội, các DN và cá nhân liên quan trong tổ chức thực hiện Chương trình THQG Việt Nam.
VŨ DUNG