Phóng viên (PV): Đồng chí đánh giá như thế nào về việc ngành thuế đẩy mạnh áp dụng công nghệ quản lý thuế hiện đại. Điều này mang lại lợi ích gì cho người nộp thuế?

PGS, TS Phùng Thanh Quang. Ảnh: TUẤN HUY

PGS, TS Phùng Thanh Quang: Ngành thuế là một trong những đơn vị đi đầu trong việc áp dụng chuyển đổi số mạnh mẽ thông qua xây dựng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, cung cấp hàng loạt dịch vụ thuế điện tử tiên tiến như: Hóa đơn điện tử, hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, ứng dụng eTax Mobile, cổng thông tin dành cho nhà cung cấp nước ngoài, cổng thông tin dành cho hộ, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, ứng dụng AI hỗ trợ người nộp thuế... Đến nay, có trên 99% doanh nghiệp sử dụng dịch vụ khai thuế, nộp thuế điện tử; 100% doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử và gần 7 triệu người sử dụng eTax Mobile.

Thông qua việc kết nối định danh điện tử cá nhân, tổ chức đã giúp cơ quan thuế làm sạch dữ liệu định danh cho người nộp thuế là cá nhân và tổ chức, doanh nghiệp. Nhờ vậy, người nộp thuế có thể thông qua các ứng dụng thuế trực tuyến để thực hiện việc kê khai, nộp thuế, hoàn thuế mà không tốn thời gian đến tận trụ sở, cơ quan thuế để làm nhiều thủ tục hành chính bằng giấy tờ như trước đây. Bên cạnh đó, ngành thuế cũng cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện đẩy mạnh điện tử hóa, số hóa các quy trình, khuyến khích người nộp thuế tích cực tham gia và giám sát hoạt động quản lý thuế.

PV: Trong quá trình hiện đại hóa, chuyển đổi số thì ngành thuế cần lưu ý gì, thưa đồng chí?

PGS, TS Phùng Thanh Quang: Đầu tiên, cần hoàn thiện khung pháp lý, chính sách thuế nhằm bảo đảm sự đồng bộ, minh bạch và ổn định. Cụ thể, tiếp tục rà soát, sửa đổi các luật thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế xuất nhập khẩu, thuế tài sản... theo hướng thống nhất, hạn chế chồng chéo, tạo sự ổn định lâu dài. Các chính sách phải cân bằng lợi ích giữa Nhà nước-doanh nghiệp-người dân nhằm khuyến khích đổi mới sáng tạo, bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, các chính sách thuế đưa ra phải phù hợp với chuẩn mực quốc tế bởi Việt Nam đã tham gia nhiều FTA (hiệp định thương mại tự do) cũng như cam kết chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển lợi nhuận (BEPS) của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). 

Cán bộ thuế cơ sở 9 TP Hà Nội hướng dẫn người nộp thuế sử dụng ứng dụng eTax Mobile. Ảnh: VIỆT ANH

Đối với hoạt động chuyển đổi số và hiện đại hóa quản lý thuế, ngành thuế cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số thông qua: Mở rộng khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế điện tử 100%; áp dụng Big data, AI, Blockchain (công nghệ chuỗi khối) để quản lý rủi ro, phát hiện gian lận. Kết nối cơ sở dữ liệu điện tử, liên thông dữ liệu thuế với các lĩnh vực hải quan, ngân hàng, bảo hiểm, đất đai... để minh bạch hóa và giảm thất thu. Phát triển dịch vụ số cho người nộp thuế thông qua cung cấp cổng thông tin thông minh, chatbot (trợ lý ảo dựa trên AI) hỗ trợ kê khai, thanh toán thuế thuận tiện qua ví điện tử, ứng dụng mobile banking.

PV: Sự phát triển của công nghệ đã bùng nổ nhiều hình thức kinh doanh mới như thương mại điện tử, kinh doanh xuyên biên giới. Vậy ngành thuế cần làm gì để bảo đảm kiểm soát nguồn thu và chống thất thu thuế?

PGS, TS Phùng Thanh Quang: Đối với khu vực kinh tế số và phi chính thức, ngành thuế cần hoàn thiện cơ chế thu thuế thương mại điện tử, kinh doanh xuyên biên giới (thông qua các nhà cung cấp thương mại điện tử trên nền tảng Google, Facebook, Shopee, TikTok...). Để chống chuyển giá, trốn thuế, ngành thuế cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, áp dụng các công cụ phân tích dữ liệu lớn để phát hiện bất thường. Đẩy mạnh tăng cường hợp tác quốc tế thông qua việc tham gia sâu hơn vào các hiệp định quốc tế về thuế, chia sẻ dữ liệu thuế xuyên biên giới. Qua đó góp phần kiểm soát hiệu quả hoạt động chống xói mòn thuế và chuyển dịch lợi nhuận xuyên quốc gia.

Cán bộ ngành thuế hướng dẫn người nộp thuế sử dụng ứng dụng eTax Mobile. Ảnh: HUY HÙNG

Ngoài ra, ngành thuế cần hoàn thiện cơ chế thực thi và giám sát chính sách thuế thông qua đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế, giảm số lần kê khai, nộp thuế, đẩy mạnh nộp thuế điện tử. Tăng cường giám sát, minh bạch, quy định rõ trách nhiệm giải trình, cơ chế kiểm toán, công khai thông tin để hạn chế tiêu cực. Liên kết chính sách thuế với các chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa khác nhằm bảo đảm công cụ thuế được sử dụng hiệu quả trong quản lý vĩ mô. Bên cạnh đó, định hướng chính sách thuế theo hướng công bằng, hiệu quả và bền vững. Về nguyên tắc công bằng, cần mở rộng cơ sở thuế, giảm sự khác biệt ưu đãi quá mức giữa các thành phần kinh tế. Về khuyến khích đổi mới sáng tạo và phát triển xanh, cần ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp công nghệ cao, các dự án năng lượng tái tạo, dự án giảm phát thải. Đối với điều tiết thu nhập và hạn chế bất bình đẳng, sớm hoàn thiện luật thuế thu nhập cá nhân, nghiên cứu thuế tài sản để điều chỉnh công bằng xã hội.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

NGUYỄN ANH VIỆT (thực hiện)

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.