Ra đời trong kháng chiến, ngay từ những ngày sơ khai, ngành quân giới-CNQP nước ta đã không ngừng sáng tạo, hăng say lao động sản xuất để kịp thời phục vụ quân đội, góp phần làm nên những chiến công hiển hách. Bảo đảm hiệu quả trong các sản phẩm CNQP đã trở thành "kim chỉ nam" giúp các đơn vị phát huy tối đa năng lực sản xuất, đáp ứng yêu cầu lưỡng dụng quốc phòng kết hợp kinh tế.

Đáp ứng nhu cầu phục vụ kháng chiến

Ngay từ khi ra đời trong kháng chiến chống Pháp, nhiệm vụ sản xuất vũ khí-đạn phục vụ chiến đấu của Quân đội ta đã đặt lên vai ngành quân giới trách nhiệm nặng nề. Trái lựu đạn do công binh xưởng của anh hùng Ngô Gia Khảm sản xuất là một trong những sản phẩm đầu tiên của ngành quân giới-CNQP. Từ đó, với bàn tay, khối óc của những người kỹ sư, lính thợ quân giới, nhiều vũ khí có sức công phá lớn được ra đời, như: Đạn, súng chống tăng Bazooka, súng SKZ 60 do Giáo sư Trần Đại Nghĩa và các cộng sự nghiên cứu, chế tạo đã tiêu diệt xe tăng, xe bọc thép, phá tan các lô cốt kiên cố của địch, góp phần làm nên những chiến thắng của quân ta trên chiến trường.

Lãnh đạo Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng kiểm tra công tác trưng bày sản phẩm công nghiệp quốc phòng tại Army Games 2021. Ảnh: LÊ NAM 

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, ngành quân giới không ngừng lớn mạnh, tiếp tục phát triển nhiều sáng kiến, cải tiến sản xuất phục vụ chiến trường miền Nam và chống chiến tranh phá hoại ở miền Bắc. Quân đội ta đã cải tiến tên lửa SAM-2, góp phần làm nên chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” cuối tháng 12-1972; trong đó, tên lửa SAM-2 được nâng cấp đã bắn rơi nhiều máy bay của địch gồm cả “pháo đài bay” B-52. Cũng phải kể đến những sản phẩm tiêu biểu khác được cải tiến giúp phát huy ưu thế trên chiến trường như: Cải tiến hỏa tiễn ĐKB, hỏa tiễn A12, A72, chế tạo thủy lôi APS...

Thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, đến nay, ngành CNQP nước ta đã sản xuất, sửa chữa được hầu hết các loại vũ khí, khí tài, đạn dược trang bị cho sư đoàn bộ binh đủ quân và đạn pháo các loại cho các quân, binh chủng; chất lượng vũ khí, khí tài, đạn dược đạt độ tin cậy, ổn định cao, tạo niềm tin cho bộ đội huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu; đồng thời, đã đóng mới thành công một số loại tàu tên lửa, tàu pháo, tàu chuyên dụng đa năng hiện đại.

Phát huy hiệu quả lưỡng dụng

Đánh giá về năng lực sản xuất của ngành CNQP nước ta hiện nay, Trung tướng Nguyễn Mạnh Hùng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Tổng cục CNQP nhấn mạnh, chất lượng sản phẩm quốc phòng, nhất là vũ khí, khí tài, đạn dược được nâng cao, bảo đảm an toàn trong huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu, tạo được niềm tin cho bộ đội. Số lượng, chủng loại, chất lượng và tiến độ sửa chữa vũ khí trang bị kỹ thuật, nhất là cho hải quân và phòng không-không quân ngày càng tốt hơn. Bên cạnh đó, thực hiện chủ trương của Đảng về kết hợp quốc phòng với kinh tế, ngành CNQP đã đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, các chỉ tiêu tăng trưởng khá, nhiều ngành hàng kinh tế có vị trí vững chắc trên thị trường, một số loại sản phẩm đã xuất khẩu vào các thị trường khó tính, từ đó có điều kiện tích lũy, duy trì hoạt động của các dây chuyền quốc phòng và tái đầu tư mở rộng sản xuất, đóng góp tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Xu hướng phát huy hiệu quả lưỡng dụng đối với các nhà máy CNQP xuất phát từ yêu cầu thực tế và phù hợp với xu thế thời đại. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tổng cục CNQP lần thứ X đã xác định: “Xây dựng và phát triển CNQP theo hướng tự chủ, tự cường, hiện đại, lưỡng dụng và hội nhập, trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia, góp phần xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Ngoài việc bảo đảm sản xuất quốc phòng, để tận dụng nguồn lực về máy móc, phương tiện, nhân lực cũng như phát huy hiệu quả đầu tư, các nhà máy CNQP đã phát triển thêm một số sản phẩm phục vụ đời sống dân sinh, góp phần phát triển kinh tế-xã hội đất nước.

Từ phát huy hiệu quả lưỡng dụng, sản phẩm kinh tế của các nhà máy CNQP đã dần khẳng định vị trí, có sức cạnh tranh lớn, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và quốc tế. Điều này đã được minh chứng rõ nét qua hoạt động thực tế tại nhiều nhà máy CNQP. Đơn cử như Nhà máy Z199 (tên giao dịch là Công ty TNHH Một thành viên Quang điện-Điện tử) là đơn vị duy nhất sản xuất thành phẩm khí tài quang học của ngành CNQP nước ta hiện nay. Theo Trung tá Đỗ Đức Minh, Phó giám đốc Nhà máy Z199, sản phẩm quốc phòng của nhà máy về khí tài quang học dựa trên nền tảng công nghệ cao với những yếu tố kỹ thuật đặc thù. Từ mẫu thiết kế ban đầu và công nghệ được chuyển giao, nhà máy chú trọng cải tiến kỹ thuật, đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển, bảo đảm tiêu chuẩn cao nhất đối với từng sản phẩm xuất xưởng. Bên cạnh đó, Nhà máy Z199 cũng nổi tiếng với sản phẩm quạt điện dân dụng mang thương hiệu Điện cơ 91. Từ những năm 80 của thế kỷ trước, nhà máy bắt đầu sản xuất quạt điện. Nhà máy đã mạnh dạn đầu tư dây chuyền đồng bộ, công nghệ tiên tiến, tìm hiểu nhu cầu thị trường, tích cực cải tiến mẫu mã, nâng cao chất lượng, giá thành cạnh tranh. Sản phẩm của nhà máy dần chiếm lĩnh thị phần, đưa nhà máy trở thành một trong những cơ sở sản xuất quạt điện lớn nhất miền Bắc.

Các nhà máy CNQP không chỉ bảo đảm nhiệm vụ sản xuất quốc phòng mà còn nổi tiếng với các sản phẩm kinh tế như Nhà máy Z115, nơi cung cấp các loại đạn hỏa lực, lựu đạn, mìn... đồng thời, cũng là đơn vị sản xuất thuốc nổ phục vụ các ngành công nghiệp, xây dựng dân dụng. Nhà máy Z176, đơn vị cung cấp cho quân đội vật liệu, mô hình nghi binh, nghi trang, ngoài ra còn là đối tác sản xuất mặt hàng kinh tế cho nhiều tập đoàn trên toàn cầu, trở thành đơn vị xuất khẩu hàng đầu của ngành CNQP. Cũng phải kể đến nhiều đơn vị khác như Z121 là nhà máy sản xuất hỏa cụ của ngành CNQP nước ta và nổi tiếng với sản phẩm phục vụ dân dụng như: Pháo hoa, thuốc nổ công nghiệp, phụ kiện nổ; Z183 với nhiều sản phẩm cơ khí xuất khẩu...

Đánh giá về kết quả sản xuất, kinh doanh của các đơn vị CNQP thời gian qua, Thiếu tướng Đào Xuân Nghiệp, Phó chủ nhiệm Tổng cục CNQP nhấn mạnh, mặc dù trong điều kiện rất khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nhưng doanh thu và sản xuất kinh tế của các đơn vị vẫn tăng trưởng, một số mặt hàng chủ lực về kinh tế vẫn được giữ vững như: Các sản phẩm vật liệu nổ công nghiệp, cơ khí, đóng tàu, điện, điện tử và một số sản phẩm dân dụng khác.

GIA MINH - MẠNH HƯNG - VŨ DUNG

(còn nữa)